۱۱ فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش نذیر کرمان، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۱ فروردین برابر ۳۰ مارس را ورق می‌زنیم.

***

دنباله‌دار هالی

۳۰ مارس ۲۳۹ پیش‌ازمیلاد برابر با ۱۱ فروردین، منجمان چینی در کتب تاریخ‌نگاری شیه چی و ون‌هسین تونگ خائو، اولین گذر حضیض دنباله‌دار هالی را ثبت کردند. این دنباله‌دار هر ۷۵ سال یکبار، بر فراز مدار سیاره نپتون و داخل مدارهای زمین و زهره، دوره خورشید و در جهت مخالف چرخش سیارات منظومه خورشیدی می‌چرخد و مدار بسیاری بیضی‌شکل خودش را کامل می‌کند. هالی اولین دنباله‌داری است که حرکت تناوبی آن شناخته شد. ادموند هالی انگلیسی در سال ۱۷۰۵ پیش‌بینی کرد که دنباله‌داری که در سال ۱۶۸۲ بر فراز لندن ظاهر شد دوباره در سال ۱۷۵۹ ظاهر می‌شود و این همان دنباله‌داری است که در سال‌های ۱۶۰۷ و ۱۵۳۱ هم ظاهر شده بود. همین پیش‌بینی سبب شد که پس‌از مرگ هالی، این دنباله‌دار را در بزرگداشت نام او هالی بنامند.

دستگاه جوجه‌کشی

۳۰ مارس ۱۸۴۳ خورشیدی برابر با ۱۱ فروردین ۱۲۲۲ خورشیدی، اولین حق ثبت اختراع ایالات متحده برای انکوباتور تخم‌مرغ (دستگاه جوجه‌کشی) به ناپلئون ای. گورین از شهر نیویورک صادر شد. این دستگاه وضعیتی را برای توزیع گرمای بخار، تصفیه هوا و غیره با هدف جوجه‌کشی با حرارت مصنوعی توصیف می‌کرد. در طرح این دستگاه، بالای هریک از لوله‌هایی که جریان بخار را از دیگ بخار حمل می‌کردند، ۲۴ کشو قرار می‌گرفتند که هریک حاوی حدود ۳۰۰ تخم‌مرغ بود. گورین در این طرح، پرورش جوجه‌ها را در قسمت‌های متوالی بر اساس سن، به‌مدت ۳ ماه پس‌از جوجه‌ریزی هم توضیح داده بود. ۱۶ نوامبر ۱۸۴۱، گورین اختراع دیگری را برای اولین جلیقه نجات ساخته‌شده از چوب‌پنبه ثبت کرد.

مداد-پاک‌کن

۳۰ مارس ۱۸۵۸ میلادی برابر با ۱۱ فروردین ۱۲۳۷ خورشیدی، اولین حق اختراع ترکیب مداد سربی و پاک‌کن به نام هایمن ال. لیپمن در ایالات متحده ثبت شد. در این اختراع، مداد به روش معمول ساخته شده بود و یک چهارم طولش از انتهاب آن برای حمل یک تکه لاستیک هندی آماده که به آن چسبانده شده بود، اختصاص داشت. بنابراین، تراشیدن یک سر مداد، نوک آن را برای نوشتن آماده می‌کرد، در حالی که با تراشیدن انتهای دیگر، یک تکه کوچک از لاستیک هندی نمایان می‌شد. این پاک‌کن هر زمان که نیاز بود به راحتی در دسترس بود. همچنین، پاک‌کن را می‌شد به‌اندازه نوک مداد تیز کرد تا خطوط ریز را هم در نقاشی پاک کند.

ترانزیستور نوری

 ۳۰ مارس ۱۹۵۰ میلادی برابر با ۱۱ فروردین ۱۳۲۹ خورشیدی، اختراع فوتوترانزیستور اعلام شد. این ترانزیستور به جای استفاده از جریان الکتریکی با نور کار می‌کرد و دکتر جان نورتروپ شایو از آزمایشگاه‌های تلفن بل در موری هیل نیوجرسی آن را اختراع کرد. در این دستگاه، نوک یک سیم جمع‌کننده منفرد روی گودی کوچکی قرار می‌گرفت که یک طرف تراشه کوچک ماده نیمه‌رسانای ژرمانیوم قرار داشت. این تراشه ژرمانیوم فقط ۰.۰۰۳ اینچ ضخامت داشت. وقتی این ترکیب، داخل استوانه کوچکی قرار می‌گرفت که انتهایش عدسی نصب می‌شد، نور متمرکز بر طرف مقابل و بدون گودی تراشه، جریان برق را در سیم کنترل می‌کرد.