یاقوت سرخ و تحول اقتصاد در کوهبنان

نذیر کرمان کرمان – علی اصغر نامجو کوهبنانی: اینجا کرمان است، استان چهارفصل، استانی که تا چشم کار می‌کند، ظرفیت های متنوع دارد، یکی از بزرگترین آنها که همیشه توی چشم می‌آید، کشاورزی است.

حوزه پربرکت و پرافتخاری که جای جای این استان پهناور را در بر گرفته و بخش عظیمی از مایحتاج غذایی مردم را تامین می‌کند.

شاید خیلی‌ها جنوب استان کرمان را منطقه کشاورزی اینجا بدانند، امروز اما شما را با بخش دیگری آشنا می‌کنیم، با کوهبنان، شهری که در دل خود زر دارد، زعفران دارد، …. و یاقوت سرخ دارد!

می‌خواهیم امروز از زرشک بگوییم، نمی‌دانم آن را گیاه دارویی پرخاصیت بنامم یا یک طعم ‌هنده منحصر به فرد و یک معجون زیبا برای آشپزی! هر چه هست، پرطرفدار و خارق‌العاده است.

کسی که اقتصاد کوهبنان را متحول کرد

محمد بهسرشت کسی است که اولین بار در شهرستان کوهبنان زرشک کاشت و اقتصاد یک شهرستان را متحول کرد.

او از کودکی طعم یتمی را چشیده، روزگاری برای حضور در کلاس درس، در گرمای تابستان و سرمای زمستان کیلومترها راه را با پای پیاده آن هم در جاده خاکی و کوهستانی طی می‌کرد تا خود را به مدارس حافظ افزاد، کاشانی، امیرکبیر و دبیرستان پیشرو پابدانا برساند‌.

در دوران تحصیل در کنار درس و بحث به کار کشاورزی مبادرت داشت و تابستان‌ها با تحمل مشکلات فراوان برای تیغ‌زنی و جمع‌آوری کتیرا از کوهبنان به خاک ترکیه می‌رفت تا با درآمد ناچیزش کمک حال خانواده باشد.

وی در سال ۱۳۵۴ دیپلم طبیعی را از دبیرستان شریعتی پابدانا اخذ کرد و در ادامه به خدمت مقدس سربازی رفت، پس از دوران سربازی با شروع جنگ تحمیلی به گردان ضربت پادگان زاهدان رفت و در مناطق زاهدان، خاش، سیستان و زابل برای عملیات و مبارزه با اشرار و متجاوزین حضور پیدا می‌کرد، در همین ایام بود که مادرش را از دست داد.

وی مدت یک سال به‌عنوان دیپلم، در تونل معدن هشونی مشغول به کار شد و در ادامه با سفر به شهر مشهد مقدس به مدت سه سال در بیمارستان امام رضا(ع) فعالیت کرد و در سال ۱۳۶۲ بعنوان معلم استخدام آموزش‌وپرورش مشهد شد.

حمد بهسرشت پس از چندین سال سکونت در شهر مشهد در سال ۱۳۶۵ به زادگاهش روستای افزاد کوهبنان برگشت و به‌عنوان آموزگار پایه پنجم در دبستان حافظ افزاد مشغول به تدریس شد.

چون دانش‌آموزانش در امتحانات نهایی پایان سال از درصد قبولی بالایی در منطقه کوهبنان برخوردار بودند از طرف مدیر اداره آموزش‌وپرورش مورد تشویق قرار گرفت و به‌عنوان مدیر مدرسه حافظ افزاد منصوب شد.

در ادامه با تشکیل نهضت سوادآموزی در کوهبنان در راستای علم آموزی و آموزش به افراد بی‌سواد خصوصا در روستاها و مناطق دور افتاده شهرستان حدود چهار سال خدمت‌رسانی کرد.

وی در ادامه به‌عنوان کارشناس ابتدایی، امتحانات و حراست مشغول به کار و در سال ۱۳۸۶ بازنشسته شد.

بهسرشت در کنار درس و بحث به کار کشاورزی علاقه داشت، لذا از سال ۱۳۸۷ تصمیم گرفت به روستای افزاد برگردد و همچون گذشته با کشاورزی به رونق روستای خود مبادرت کند و با تکیه بر اصل اقتصاد مقاومتی وضع اقتصادی شهر خود را بهبود ببخشد.

وی همواره بدنبال جایگزینی یک محصول بازار پسند، کم‌آب، درآمدزا و متناسب با آب‌وهوای کوهبنان بود که با مساعدت و تشویق خانواده همسرش به سمت‌وسوی کاشت زرشک روی آورد و نهال زرشک را از قائنات به روستای افزاد آورد چون صبر و کوشش او جواب داد به گسترش مزارع خود روی آورد، زرشک که یک‌ محصول خوراکی و با صرفه اقتصادی بود حتی در زمین‌های سنگلاخی محصول می‌داد، لذا با آب‌وهوای روستای افزاد سازگاری داشت.

محمد بهسرشت کشاورز زرشک کار افزادی در گفت‌وگو با نذیر کرمان در کوهبنان اظهار داشت: پس از سال‌ها مطالعه و تحقیق با مساعدت و تشویق خانواده همسرم در سال ۱۳۷۸ نهال زرشک را به‌عنوان یک محصول مناسب با توجه به زمین‌های کشاورزی، آب‌وهوای مساعد روستای افزاد از قائنات خراسان به شهرستان کوهبنان آوردم در حالی که بسیاری از کشاورزان منطقه از این محصول استقبال نکردند اما با جدیت در راستای کاشت و گسترش مزرعه خود اقدام کردم.

وی ابراز داشت: گیاه زرشک که طبیعتی سخت دارد عموما در اردیبهشت ماه به گل و در پایان شهریور ماه  به ثمر می‌نشیند در حالی که با توجه به مقاوم بودن از آفت‌های سرمازدگی و جانوری در امان است اما طی سالیان گذشته به‌دلیل خشکسالی‌های متعدد از وجود آفات در امان نیست.

بهسرشت بیان داشت: درختان زرشک با توجه به زمین زراعی و نوع خاک بین ۸ تا ۱۲ روز نیاز به آبیاری دارند در حالی که در زمان بازدهی و برداشت آبیاری بین ۶ تا ۱۰ روز می‌رسد که این مهم باعث پر آبی، درشتی و شفافیت دانه‌های زرشک می‌شود.

وی تاکید کرد: زرشک در ۳ الی ۴ سال اول محصول قابل توجهی ندارد و جوابگوی هزینه‌ها نیست اما به امید درآمد در آینده باید هزینه کنیم اما از سال پنجم برداشت این محصول چشمگیر و درآمدزا هست و در حقیقت باعث دلگرمی کشاورز می‌شود.

کشاورز زرشک کار کوهبنانی افزود: آب و هوای مناسب روستای افزاد زمینه را برای کاشت زرشک، گل محمدی، گیاهان دارویی و زعفران فراهم کرده که از کیفیت و مرغوبیت بالایی برخوردار هستند، اما گسترش چنین طرح هایی نیاز به حمایت مادی و معنوی دارد.

وی ادامه داد: زنان و مردان سخت‌کوش باید در سرمای پائیزی دست‌هایشان را با تیغ‌های برنده و بی‌رحم این درختچه‌ها زخمی‌ کنند تا بتوانند دانه‌ دانه این میوه اعجاب‌انگیز را بچینند و این تازه ابتدای کار است.

بهسرشت گفت: جدا کردن شاخه‌ها از محصول، تمیز کردن، پاک‌کردن، الک‌کردن و در نهایت خشک‌کردن و پیدا کردن بازار برای عرضه زرشک کارهای دیگری است که پیش روی علاقمندان به این رشته از کشاورزی است.

وی خاطر نشان کرد: برای در دست گرفتن یک مشت زرشک زحمات غیرقابل تصوری باید کشید تا به دست مشتری برسد و بتواند از آن استفاده‌های متفاوتی داشته باشد.

کشاورز زرشک کار افزادی کمبود امکانات، عدم استقرار کارگاه فرآوری، تلاش برای بازاریابی و فروش محصول زرشک، عدم پایداری در ثبات قیمت‌ها و غیره را مهمترین مشکل پیش روی زرشک‌کاران کوهبنانی عنوان کرد.

وی بیان داشت: در صدد هستم با همکاری جهاد کشاورزی و سپاه پاسداران و همچنین استفاده از تسهیلات بسیج سازندگی شهرستان کوهبنان در راستای خرید دستگاه‌های مورد نیاز برای راه‌اندازی کارگاه فرآوری و بسته‌بندی زرشک کوهبنان بهره ببرم.

بهسرشت ادامه داد: همچنین قصد دارم با کمک جهاد کشاورزی، فرمانداری و بسیج سازندگی کوهبنان در راستای گسترش مزارع زرشک و آبیاری قطره‌ای اقدام کنم.

وی بیان داشت: یکی دیگر از کارها برنامه‌ریزی جهت بازدید از مزارع کشت زرشک در خراسان جنوبی و قائنات و استفاده از تجربیات کشاورزان آن منطقه است که این مهم با عنایت جهاد کشاورزی شهرستان کوهبنان محقق خواهد شد.

به گزارش فارس: زرشک خوص زیادی دارد که می‌توان به تصفیه خون، پاکسازی کلیه و کبد، شفافیت پوست، رفع تشنگی و عطش و تنظیم فشار خون اشاره کرد.