آیین «سنگ‌زنی» با قدمت «۸۰۰ ساله» در کوهبنان+فیلم

نذیر کرمان – کرمان/ علی‌اصغر نامجو کوهبنانی: کوهبنان مهد عزاداری‌های سنتی در استان کرمان است، به گونه‌ای که جوش‌زنی و عزاداری سنتی محله انصار کوهبنان، بخش طغرالجرد، دهستان‌های جور و خرمدشت و هیأت یا عباسی کوهبنان، دسته عزاداری مسجد فاطمیه، چاووشی و‌ پا منبری، قرائت ۱۲ امام، تعزیه‌خوانی، پرده‌خوانی و دیگر سنت‌ها. حال و هوای معنوی خاصی به عزاداری کوهبنان در دهه اول محرم و دهه آخر ماه صفر بخشیده است.

 از جمله جلوه‌های ویژه عزاداری در شهرستان کوهبنان آیین سنتی سنگ‌زنی مختص مردم روستای کهن است که زبان‌زد خاص وعام است.

 سنگ‌زنی به شیوه‌های متفاوت در استان‌های کرمان، گیلان، مازندران، سمنان، اصفهان، یزد و هرمزگان اجرا می‌شود که قصد و هدف همه آنان ترویج فرهنگ عاشورا و زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدای کربلاست.

آیین سنگ‌زنی در روستای کهن شیوه خاصی از عزاداری است که عزاداران با قرار گرفتن در دسته‌ای یک طرفه و دایره‌وار به‌صورت هماهنگ با نوحه‌خوانان با زدن دو تکه چوب دایره‌ای شکل به هم به نوحه‌سرایی و عزاداری می پردازند و زنان هم با اشک ماتم عزاداران را همراهی می‌کنند.

 مراسم سنگ‌زنی روستای کهن از قدمت ۸۰۰ ساله برخوردار است و عزاداران به جای سینه‌‌زدن و استفاده از زنجیر با بهره جستن از دو چوب یا سنگ را در حالت تک ضرب و سه ضرب به هم می‌زنند.

 در این مراسم نوحه‌خوانان با تجربه با بهره جستن از نوحه‌های پرمعنا و سنگین با سبک خاصی نوحه می‌خوانند و عزاداران هم با سبک خاصی در حال دور زدن پاهای خود را حرکت می‌دهند و جای خود‌ را جابه‌جا می‌کنند و به عزاداری می پردازند.

وقف اراضی کشاورزی برای آیین عزاداری

محمدعلی ابراهیمی از بانیان مراسم سنگ‌زنی روستای کهن کوهبنان در گفت‌وگو با نذیر کرمان اظهار کرد: عزاداری در روستای کهن که در یک دره با شگفتی و زیبایی خودش واقع شده از حال و هوای معنوی خاصی برخوردار است.

 وی ابراز داشت: از کودکی به یاد دارم که پدران در روستا فرزندان خود را به مراسم عزاداری خصوصا سنگ‌زنی می‌بردنند تا بذر محبت به اهل‌بیت(ع) را در دل و جان آنان بکارند و آنان را با سنگ‌زنی سنتی آشنا و مانوس کنند.

ابراهیمی بیان داشت: حاج حسین، حاج غلامرضا و حاج علی‌اکبر که از اجداد بنده و بسیاری از مردم روستای کهن هستند، حدود ۴۰۰ سال پیش زمین و آب کشاورزی را برای برگزاری مراسم روضه‌خوانی و سنگ‌زنی وقف کردند.

 وی تاکید‌کرد: طبق یک سنت زمین‌های وقفی در اختیار فرزند پسر ارشد است تا با کاشت، داشت و برداشت محصول در راستای برگزاری مراسم عزاداری دهه اول محرم در حسینیه روستای کهن اقدام کند.

ابراهیمی بیان داشت: موقوفات موجب شده که مراسم عزاداری و سنگ‌زنی از شب اول محرم با شکوه خاصی در حسینیه روستای کهن برگزار شود که اوج معنویت این مراسم در شب‌های تاسوعا، عاشورا و شام غریبان است که عاشقان و ارادتمندان به سید و سالار شهیدان را از جای‌جای کشور به این روستای خوش آب و هوا با مردمانی ولایت مدار، مذهبی، میهمان‌نواز و خونگرم می‌رسانند.

 وی ادامه داد: در گذشته بعد از دهه اول مراسم روضه‌خوانی خانگی در منزل علما و روحانیون روستا که عموما از سلسله جلیل‌القدر سادات بودند تا پایان ماه صفر برگزار می‌شد، اما امروز به‌دلیل مهاجرت و کم شدن جمعیت روستا مراسم روضه‌خوانی فقط در حسینیه روستای کهن آن هم در دهه اول محرم برگزار می‌شود.

به گفته محمود جعفری از عکاسان و مستندسازان شهرستان کوهبنان، آیین سنگ‌زنی روستای کهن با قدمت بالا حکایت از سوگواری و عزاداری قوم بنی‌اسد در کربلا دارد که پس از واقعه روز عاشورا به کربلا می‌رسند و وقتی با پیکرهای شهدای نینوا مواجه می‌شوند به نشانه عزاداری و همراهی با اهل‌بیت سنگ‌هایی را بر می‌دارند و با عشق و ارادت خاص به سر و صورت خود می‌زنند.

وی ابراز داشت: بسیاری از متولیان این مراسم سنتی طی قرن‌های گذشته به دیار باقی شتافتند، اما بانیان اصلی مراسم سنگ‌زنی روستای کهن در صد سال گذشته مرحوم سید جواد هاشمی، مرحوم سید علیرضا علوی و مرحوم سید ابوالحسن هاشمی و‌ مرحوم شیخ علی‌اکبر مرتضایی از روحانیون محلی روستای کهن و خانواده‌های هاشمی، ایزدی، ابراهیمی، محمدی، آبروش، محمودی و دیگران بودند که یک ماه مانده به دهه اول محرم تلاش می‌کردند که مقدمات برگزاری مراسم خصوصا سنگ‌های مورد نیاز مراسم را تهیه کنند.

بازگشت اهالی مهاجر به منطقه برای شرکت در آیین سنگ‌زنی

 جعفری تصریح کرد: همزمان با دهه اول محرم آن دسته از اهالی روستای کهن که به شهرهای بزرگ از جمله تهران، کرج، یزد، قزوین و کرمان مهاجرت کرده‌اند به روستا بازمی‌گردند تا در آیین سنگ‌زنی شرکت کنند.

وی تاکید کرد: در این آیین، سنگ‌زنان باید دارای سابقه و مهارت خاص باشند و به رعایت نظم در سنگ‌زنی دقت کنند و با حفظ حرکت دایره و حرکات هماهنگ دست و پا بتوانند حلقه دور زنی را طی کنند. در غیر این صورت نظم مراسم و حلقه عزاداری را به هم می‌زنند.

 به گزارش فارس، روستای کهن در شمال شهرستان کوهبنان قرار دارد و در برپایی مجالس و محافل حسینی خصوصا روضه‌خوانی خانگی پیشقدم هستند.

پایان پیام/۸۰۰۱۲/ب