«تعزیه» داروی دردهای فرهنگی است

فت فتو_کرمان؛ مهسا حقانیت: پنج‌ساله بود که برای اولین‌بار پایش به تعزیه باز شد، تعزیه را از عمویش، حاج‌حسین یاد گرفت، پدرش می‌گوید: ثارالله خیلی کوچک بود که رفت توی میدان تعزیه، هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشت و ما باید شعرهای تعزیه را در گوشش می‌خواندیم تا حفظ کند و بعد برود و آنها را برای مردم اجرا کند.

حالا اما ثارالله انکوتی عضو گروه تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار کرمان است، مردی شده است برای خودش و پدر دو فرزند است، او که در کودکی در کنار پدر موافق‌خوانی می‌کرد، الان در برابر پسرش محمد، مخالف‌خوانی می‌کند.

موافق‌خوانی در کنار پدر و مخالف‌خوانی در برابر پسر 

این هنرمند تعزیه می‌گوید: از پنج‌سالگی هنر آیینی تعزیه‌خوانی را از عمویم حسین انکوتی فرا گرفتم، در کنار پدرم حاج‌هوشنگ انکوتی که شبیه‌خوان حضرت عباس(ع) است، تعزیه‌خوانی کردم و امروزهم پسر بزرگم، محمد مقابلم بچه‌خوانی می‌کند.

انکوتی که به‌دلیل دورگه شدن صدایش در بزرگسالی به مخالف‌خوانی تعزیه روی آورده است، اکنون شمرخوانی می‌کند و یکی از تعزیه‌خوانان مطرح کشوری‌ست.

انکوتی عضو گروه تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار است، گروهی که از گروه‌های فعال و باسابقه تعزیه‌خوانی در استان کرمان به‌شمار می‌رود و در مناسبت‌های ملی و مذهبی اجرای تعزیه دارد و سابقه شرکت در سوگواره‌های ملی تعزیه در استان‌های فارس، خراسان‌های رضوی، جنوبی و مرکزی را دارد.

اجرای تعزیه در کربلای معلی و نجف اشرف در حرم ائمه اطهار(ع) نیز در کارنامه خدمتگزاری گروه تعزیه‌خوانی ده‌زیار برای اهل‌بیت عصمت و طهارت ثبت شده است.

آموزش تعزیه در حد حرف مانده است

این در حالی‌ست که هیئت تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار مجری ۹ دوره سوگواره ملی و استانی تعزیه با شرکت گروه‌های برتر تعزیه‌خوانی از سراسر کشور و حضور اساتید و تعزیه‌خوانان پیشکسوت تعزیه کشوری با همکاری اداره ارشاد اسلامی و حوزه هنری انقلاب اسلامی است و ثارالله انکوتی در این سال‌ها به‌عنوان دبیر اجرایی سوگواره افتخار خدمتگزاری داشته است.

به گفته انکوتی تعزیه استان کرمان در برخی شهرستان‌ها خوب و در برخی شهرستان‌ها خیلی ضعیف است و نیاز به آموزش دارد و بحث ضرورت آموزش را همه از مسؤول و تعزیه‌خوان مطرح می‌کنند، اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد.

وی می‌افزاید: درست است، تعزیه‌خوان نیازمند آموزش است، اما از طرفی هم باید میدان‌دیده تعزیه باشد، زیرا تعزیه‌خوانی که آموزش ببیند اما گروه و میدانی نباشد که دانش‌آموخته‌های خود را به نمایش بگذارد هر چقدر هم تئوری بیاموزیم از دست می‌رود.

این هنرمند هنر آیین تعزیه درباره چگونگی تبدیل روستای ده‌زیار به یکی از خاستگاه‌های تعزیه کشور تصریح می‌کند: کاری که ما در ده‌زیار انجام داده‌ایم، برگزاری سوگواره‌های تعزیه با حضور اساتید و تعزیه‌خوانانی از سراسر کشور است، بنابراین در این سوگواره‌ها هم با تماشای اجرای تعزیه‌خوانان کشوری ناخودآگاه آموزش داده شده و هم با اجرا در کنار آنها تجربه کسب شده است.

وی با اشاره به اینکه نمایش در تعزیه وجود دارد و باید دید، شبیه‌خوان تعزیه با توجه به آموزش و تجربیاتی که دیده چگونه از آن در میدان تعزیه استفاده می‌کند.

انکوتی همچنین کار تعزیه‌خوان را نسبت به هنرمند تئاتر خیلی سخت‌تر می‌داند و ابراز می‌کند: البته مقایسه این دو با هم سنخیتی ندارد، هنرمند تئاتر ماه‌ها روی یک صحنه تمرین می‌کند و در نهایت روی همان صحنه هم اجرا دارد.

وی در همین زمینه ادامه می‌دهد: اما هنرمند تعزیه‌خوان هر صحنه‌اش با صحنه قبل متفاوت است و جمعیت دور تا دورش نشسته است و بر اساس خلاقیتی که دارد، آن لحظه مانند صحنه برخورد دو خودرو و اینکه چطور راننده‌ای‌ست باید بتواند بهترین تصمیم را بگیرد تا تصادف نشود، تعزیه‌خوان هم اگر تعزیه‌خوان حرفه‌ای باشد با خلاقیت بهترین تصمیم را با اجرای خوب می‌گیرد و آن صحنه را به بهترین تبدیل می‌کند.

این هنرمند تعزیه همچنین از رسالت سنگین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان برای توسعه و ترویج هنر آیینی تعزیه سخن به میان می‌آورد و می‌گوید: به هنر عظیم تعزیه که هنرهای نمایشی و موسیقیایی در آن وجود دارد، توجه آنچنانی نمی‌شود در حالی که تعزیه تنها هنر نمایشی جهان اسلام است و اگر بقیه نهادهای فرهنگی به آن توجه نکنند از بقیه انتظاری نیست.

وی عنوان می‌کند: اینکه می‌گویند، تعزیه نیازمند آموزش است، این آموزش را چه فرد یا نهادی باید انجام بدهد، هر استادی که بخواهیم بیاوریم و کرمان بماند و دوره‌ای برگزار شود، هزینه دارد، کدام نهاد هزینه این کار آموزشی را متقبل می‌شود.

انکوتی ادامه می‌دهد: وقتی تعزیه‌خوانان به دوستان مراجعه می‌کنند، می‌گویند تعزیه مردمی است و باید مردمی اداره شود و به‌راحتی از زیر بار مسؤولیت شانه خالی می‌کنند، اما وقتی پایش می‌رسد، ادعای متولی بودن می‌کنند و شعار «آموزش» می‌دهند.

آموزش همه خوبی‌ها با تعزیه

وی با تاکید بر اینکه مسؤولان باید بدانند تعزیه دریای عظیم هنری و یک ظرفیت بی‌نظیر است، با اشاره به ظرفیت‌های تعزیه در بخش‌های مختلف، خاطرنشان می‌کند: اگر می‌خواهند فرهنگ ایثار و شهادت را ترویج دهند، استفاده از تعزیه بهترین گزینه است.

این هنرمند تعزیه می‌گوید: اگر می‌خواهند، فرهنگ نمازخوانی را ترویج دهند، هنر آیینی تعزیه به آنها کمک می‌کند، زیرا در تعزیه شبیه طفلان مسلم(ع) این دو نازدانه در لحظه شهادت از حارث اذن دو رکعت نماز می‌گیرند که بی‌نهایت روی بچه‌ها از همان سن کودکی اثرگذار است. 

انکوتی همچنین هنر تعزیه برای آموزش احترام به والدین با اجرای تعزیه شهادت حضرت علی‌اکبر(ع) و احترام آن حضرت به امام حسین(ع) را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌افزاید: فرهنگ ولایتمداری و وفاداری هم با تعزیه شهادت حضرت عباس(ع) گسترش می‌یابد و اگر می‌خواهید بصیرت‌افزایی داشته باشید جای آن در تعزیه شهادت مسلم(ع) و ماجرای کوفه است. 

وی اضافه می‌کند: فرهنگ عاشورا و عشق به امام حسین(ع) هم با تعزیه حبیب‌بن مظاهر(ره) گسترش می‌یابد و تعزیه عاشورا برای ترویج امر به معروف و نهی از منکر است، آن‌گاه که امام حسین(ع) می‌فرماید «من برای احیای دین جدم و امر به معروف و نهی از منکر قیام کردم».

انکوتی خاطرنشان می‌کند: اگر به‌دنبال فرهنگ گذشت و ایثار هستید جای آن در تعزیه شهادت امام حسین(ع) است که آن حضرت در لحظه شهادت وقتی دعای پایانی نماز را در حالی که قاتل‌شان بالای سرشان ایستاده دعا بر امتی است که او را به مقتل کشانده‌اند. 

وی ادامه می‌دهد: چنانچه به‌دنبال ترویج روحیه انقلابی و جهادی هستید، تعزیه شهادت به این امر می‌پردازد و شاه ملعون برای همین اجرای تعزیه را در زمان طاغوت ممنوع کرد.

این تعزیه‌خوان جوان تصریح می‌کند: ترویج فرهنگ عفاف و عفاف هم در تعزیه بازار شام و اسرای کربلا است. اینکه حضرت زینب(س) چگونه درس عفاف و حجاب داده و پاسخ بی‌حیایی یزیدیان را می‌دهد و اگر به‌دنبال ترویج فرهنگ غیرتمندی مردان هستید باز هم جای آن در تعزیه شهادت امام حسین(ع) است. آن لحظه که امام نیمه‌جان روی زمین کربلا است، وقتی لشکر به سمت خیمه‌ها می‌رود، امام برمی‌خیزد و می‌فرماید «من زنده‌ام، هنوز کسی نرود سوی خیمه‌ها».

انکوتی با گلایه از اینکه در سال‌های بعد از انقلاب غفلت‌هایی نسبت به هنر آیینی تعزیه  صورت گرفته است، بر بهره‌گیری از ظرفیت‌های تعزیه در بخش‌های مختلف تاکید می‌کند.

رتبه اول کشور را در دیدار با رهبری فراموش کردم 

اما سال ۹۶ که گروه تعزیه‌خوانی حضرت ابوالفضل(ع) ده‌زیار در پنجمین جشنواره تولیدات فرهنگی هنری بسیج مدرسه عشق در بخش تعزیه رتبه اول کشوری را کسب کرد، بهترین خاطره انکوتی رقم خورد، وی در این باره می‌گوید: آن سال برای دریافت جایزه و تندیس جشنواره به تهران رفتم و تندیس جشنواره را به نمایندگی گروه از دست سردار غیب‌پرور فرمانده وقت بسیج کشور گرفتم.

وی ادامه داد: حضورم در تهران با دیدار بسیجیان با رهبر انقلاب به مناسبت هفته بسیج همراه شد. در آنجا از سردار ابوحمزه فرمانده وقت سپاه کرمان درخواست کردم که در این دیدار من هم همراه‌شان بروم که موافقت شد. این دیدار آنقدر برایم شیرین ‌و خاطره‌انگیز بود که جشنواره و رتبه اولی را فراموش کردم و در تمام لحظاتی که پیش آقا بودم این دیدار را به نوعی مزد خدمتگزاری در خانه اهل‌بیت(ع) می‌دانستم.

انتهای پیام/۸۰۰۱۹/ب