به‌یاد حاج‌قاسم، یلدای کرمان بر بلندای «صاحب‌الزمان»/ این بار جان و اندیشه آذین‌بند یلداست

فت فتو_کرمان؛ آمنه شهریارپناه: ما ایرانی‌ها رسم‌ورسوم زیاد داریم که ریشه در فرهنگ کهن و تاریخی دارند، پیشینیان ما با هر بهانه‌ای دور هم جمع می‌شدند و جشن می‌گرفتند. حالا چه این بهانه تغییر ماهی و رفتن به ماهی دیگر باشد، چه سالی نو می‌شد و چه حتی شب یک دقیقه اضافه‌تر …

ایرانی بساط شادی و جشن را می‌چید و ایران را زیبا می‌کرد. میهمانی می‌گرفت، یا میهمان می‌شد در برگزاری هر جشن هم تغییرات و تنوع دیده می‌شود، زمستان و بهارشان را گوناگون آغاز می‌کردند، مثلا برای شروع زمستان شلغم بار می‌گذاشتند و لبو می‌پختند، شیرینی‌های متنوع و محلی که آن روزها بانوان سرزمین ما حتی با چشمان بسته می‌پختند را آماده می‌کردند و به استقبال شعر و داستان می‌رفتند.

آنها رنگ سرخ را نماد خورشید می‌دانستند و میوها و دانه‌های سرخ رنگ را برای شب چله آماده داشتند، انار دانه می‌کردند و هندوانه از انبار می‌آوردند، سیب سرخ و سنجد را هم کنارشان می‌گذاشتند، از مدت‌ها قبل برای این روز میوه خشک می‌کردند، آش و آجیل هم که پای ثابت جشن‌های دور و نزدیک ما ایرانی‌هاست. این رسوم تقریبا در همه نقاط کشور با تغییراتی اجرا می‌شد.

کرمانِ ما هم با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی‌اش داشته‌های خود را وسط می‌گذاشت، هنر دستان بانوانش به سفره شب چله رنگ‌وبوی تازه‌ای می‌بخشید، فرش‌ها و گلیم‌های دستباف، سفره‌های سوزن‌دوزی شده یا حتی لحاف دوردوزی شده روی کرسی رنگ‌ولعاب سرخ یلدا را پررنگ‌تر می‌کرد، کلمپه، کماج، قاووت، آش و شولی دیگر دست‌سازه‌های خوشمزه‌ای بود که به محفل‌شان گرما می‌بخشید. تا پاسی از شب دور هم می‌نشستند، شعر کوتاه یا چهار بیت می‌خواندند، فال می‌گرفتند و صحبت می‌کردند.

امروزه هم این سنت تا حدودی حفظ شده و البته گاهی به سمت تجملات رفته است. برخی انواع و اقسام خوراکی‌ها از شیرینی‌ها و کیک‌های یلدایی تا انواع غذاهای لاکچری و از لباس‌های طرح هندوانه و کلاه‌های انار نشان تا چیدمان‌های آنچنانی روی میزهای گران‌قیمت، انگار لحظات را برای ثبت در فضای مجازی می‌سازند. لذت با هم بودن، در کنار هم بودن، شعر خواندن و داستان‌های قدیمی و حماسی شنیدن را با لذت لایک گرفتن و کامنت دیدن عوض کرده‌اند.

حتی دیده می‌شود که نماد جشن‌های دیگر کشورها را هم به میزها اضافه و در فضای مجازی پخش می‌کنند و فرهنگ اصیل ایرانی را منحرف و به چالش می‌برند که جا دارد متولیان فرهنگی کشور ورود کنند.

امسال اما یلدا در ایران اسلامی و البته کرمان متفاوت است. همزمانی با ایام فاطمیه و سالگرد شهادت سردار دل‌ها به رنگ سرخ آن مفهوم دیگری بخشیده است، با این حال یلدای اندیشه و دل همچنان پویاست. این امر از شلوغی بازار کرمان هویداست، اگرچه ممکن بود برخی گرانی‌ها سایه سردی بر یلدای برخی خانواده‌ها بیندازد، اما تدبیر دولت و واریز به‌موقع سود سهام عدالت در آستانه این شب سنتی، آبرو را به بزرگان خانواده‌های نیازمند برگرداند.

پایان پیام/۸۰۰۶۵/ب