بافت تاریخی کرمان را دریابید

نذیر کرمان – کرمان/ مهدیه طاهری‌مقدر: در کوچه پس کوچه‌های قدیمی مشتاق آرم آرام قدم می‌زنم، خانه‌های قدیمی که تو را می‌کشاند به حال و هوای خانه مادر بزرگ و آن بوی کاهگل تازه آب خورده و دیوارهایی خشت و گلی. اما ناگهان چشمت می‌خورد به آپارتمان‌هایی چند طبقه به سبک مدرن غربی که در میان این حس نوستالژیک قد علم کرده‌اند و مغایرت‌هایی را در این بافت کهن قدیمی سبب شده‌اند، اما به راستی چه چیزی سبب این تناقض‌ها شده است.

با یکی از ساکنان خیابان چمران هم صحبت می‌شوم و او در حالی که صدایش را صاف می‌کند ، سفره دلش را باز کرده و از مشکل خرابه‌هایی که سبب تجمع معتادان و سگ‌های ولگرد شده تا مجتمع‌های چند طبقه در کنار خانه‌های قدیمی سخن می‌گوید.

  به سراغ مرضیه شاه‌حیدری شهردار منطقه ۵ کرمان می‌روم تا به علل این نازیبایی و مشکلات شهری منطقه ۵ پی ببرم.  

وی با اشاره به اینکه نارضایتی همیشه بوده و هست اما سعی مجموعه شهرداری نیز بر کاهش نارضایتی‌ها است، ادامه داد: مطالبات مردم در زمان‌های مختلف بسته به شرایط زمانی متفاوت است چراکه اگر همین دیدگاهی که اکنون نسبت به بافت تاریخی و رویکرد حفظ و مرمت این آثار وجود دارد، در گذشته بود شاید هیچ‌وقت این آثار تاریخی رو به زوال سوق پیدا نمی‌کرد و اکنون شاهد شکوفایی هرچه بیشتر این آثار بودیم.

 بافت تاریخی یزد متمرکز، اما کرمان پراکنده است

وی با تاکید بر تفاوت بافت تاریخی کرمان و یزد یاد آورد شد: یزد سال‌ها بافت کهن خود را به‌صورت متمرکز حفظ کرده و فصل جدیدی از بافت جدید را در دیگر نقاط شهر ایجاد کرده است. اما شهر کرمان اینگونه نیست و ۵۰۰ هکتار بافت تاریخی در شهر کرمان به شکلی پراکنده و گسسته ایجاد شده که آنها را به‌صورت لکه‌هایی در مناطق مختلف شهر کرمان مشاهده می‌کنیم.

 شهردار منطقه ۵ کرمان به دو ویژگی‌ بافت تاریخی کرمان اشاره کرد و ادامه داد: بافت تاریخی شهر متاثر از دو رخداد است؛ اول آنکه قسمت‌هایی از بافت تاریخی ما با توجه به گذشت زمان، تخریب‌ها و طرح‌های مختلف توسعه شهری در سنوات مختلف اعمال شده، از هم گسسته شده، دوم آنکه بسیاری از مالکان خانه‌های تاریخی به اینها توجه و رسیدگی لازم را نکرده‌اند و سبب از بین رفتن این گنجینه‌های ارزشمند فرهنگی شده‌اند.

وی گفت: برای جلوگیری از این ناهمگونی‌های بصری، ضوابط و مقررات کلی در این حوزه موجود است؛ مثلا شهرداری برای اهدای پروانه ساخت و ساز از میراث فرهنگی استعلام‌هایی را اخذ می‌کند تا مشکلی در بافت تاریخی و ناهمگونی بستری ایجاد نشود.

 شاه‌حیدری در خصوص ساخت نماهای ناهمگون در برخی ساختمان‌ها گفت: در مراحل صدور پروانه ملک، کلیه نقشه‌ها مربوط به بنا و نما و سازه مورد بررسی شهرداری و میراث فرهنگی قرار می‌گیرد، تمامی مسائل ساختمان از جزئیات تا کلیات مورد بررسی قرار می‌گیرد، تا پروانه ساخت و ساز صادر شود. اما متاسفانه برخی مالکان کارشکنی‌هایی انجام می‌دهند و سلیقه‌ای عمل می‌کنند. نماهایی غیر مجاز و غیر اصولی را کار می‌کنند که سبب مناظر نامناسب شهری می‌شوند.  

شاه‌حیدری با تاکید بر عدم وجود یک رابطه و قانون کلی در حوزه نماسازی ساختمان‌ها گفت: تاکنون یک برنامه و قانون مدون خاص توسط نظام مهندسی صورت نگرفته است که از ضعف‌های این حوزه شمار می‌آید.

شهردار منطقه ۵ یادآور شد: شهر کرمان دارای پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه آثار تاریخی فاخر و معماری‌های بی‌بدیل است اما این آثار پراکنده‌اند و حدود ۱۰ کاروانسرا در محدوده بافت قدیم و بازار کرمان وجود دارد.

یکی از زیباترین بناهای کرمان که قدمتی ۲۰۰ ساله دارد، حمام باغ له له یا باغ الله است که امروز در شرایط وخیمی به سر می برد و در آب فاضلاب شهری در حال غرق شدن و پوسیدن است.

 هتل کاروانیکا یک تجربه موفق در حوزه احیای بافت تاریخی

 شاه‌حیدری به تجربه موفق هتل کاروانیکا اشاره کرد و افزود: این هتل یک نمونه موفق در حوزه سرمایه‌گذاری در کاروانسراها و آثار تاریخی است و کرمان این استعداد درونی آثار تاریخی را دارد. قطعاً اگر بتوانیم سرمایه‌گذارهای دیگری را نیز جذب کنیم، نمونه‌های موفق دیگری در گردشگری و ارزآوری از بافت تاریخی در کرمان خواهیم داشت و امیدوارم بتوانیم به این امر جامه عمل بپوشیم.

وی با تاکید به وجود برخی تسهیلات برای حفظ خانه‌های قدیمی قابل مرمت و نوسازی افزود: شهرداری عوارض سالانه و هزینه صدور پروانه آثار ثبتی و خانه‌های قدیمی که میراث فرهنگی مجوز تخریب و بازسازی آن را به سبک قدیمی را صادر کند را رایگان کرده است.

وی افزود: طی جلسات متعددی که شهرداری با میراث فرهنگی داشته بسته‌های حمایتی نیز از طرف شهرداری و میراث فرهنگی برای خانه‌هایی که به سبک قدیمی که احیا می‌شوند، تهیه شده است.  

وی با تاکید بر تبصره ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری ادامه داد: رسیدگی به خانه‌های مخروبه از وظایف شهرداری‌ها محسوب می‌شود و اگر ملکی محل تجمع معتادان، کارتن خواب‌ها و به‌طور کلی معضلات اجتماعی است، شهرداری طبق قانون اختیارات خود به مالک چندین بار اخطار می‌دهد، تا مالک برای اخذ مجوز تخریب ملک اقدام کند.

شهردار منطقه ۵ کرمان چنانچه اقدامی از طرف مالک صورت نگیرد شهرداری از میراث فرهنگی استعلام گرفته و اگر ملک مذکور دارای آثار تاریخی است، احیا و نگهداری می‌شود و چنانچه ملک فاقد آثار تاریخی است طبق نظر میراث فرهنگی، شهرداری نسبت به تخریب ملک مذکور از طریق روند اداری مانند مکاتبات اداری با نیروی انتظامی و دادستانی اقدام کرده و مجوز تخریب را اخذ می‌کند و تمامی هزینه‌های تخریب را نیز شهرداری پرداخت خواهد کرد.

وی اضافه کرد: معمولاً ماهیانه ۱ تا ۲ مورد در شهرداری مطرح شده مراحل قانونی آن طی می‌شود.

شاه‌حیدری در خصوص اقامت اتباع در خانه‌های مخروبه و قدیمی گفت: اگر ملک محل سکونت افاغنه است، شهرداری از نظر قانونی مجوز دخالت را ندارد. اما چنانچه محل نگهداری ضایعات بوده، شهرداری با جدیت با این مسأله برخورد می‌کند.  

وی همچنین در خصوص معضل سگ‌های ولگرد در شهر کرمان بیان کرد: سیاست کاری شهرداری مرکز در سال جاری بر ایجاد اکیپ جمع‌آوری سگ‌های ولگرد به‌صورت متمرکز است و این مسأله از وظایف شهرداری‌های مناطق خارج شده است.

 سامانه ۱۳۷ راه ارتباطی مردم و شهرداری کرمان است

  وی از راه ارتباطی مردم و شهرداری سخن به میان آورد و افزود: مردم می‌توانند مشکلات خود در حوزه شهرداری را از طریق سامانه ۱۳۷ با شهرداری در میان بگذارند و مشکلات شهری، بخش‌بندی می‌شوند و به مسؤولان مربوطه برای حل مشکل ارجاع داده شود.

شهردار منطقه ۵ کرمان از راه‌اندازی اورژانس ۱۳۷ شهرداری نیز خبر داد و گفت: در ماه‌های آینده اورژانس ۱۳۷ را راه‌اندازی خواهیم کرد که اقداماتی چون لکه‌گیری‌ها و خرابی معابر را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام خواهد داد.  

به گزارش نذیر کرمان، امیدوارم بار دیگر که در این کوچه های قدیمی قدم می گذارم شاهد این تناقض ها و نازیبایی ها نباشم و شهر من پر باشد از آثار تاریخی موفق و ماندگار که منبع جذب گردشگر و شکوفایی و بالندگی شهرم شده اند چرا که خوب می دانم لیاقت این شهر بیشتر از آن چیزی است که اکنون می بینم. به امید کرمان آگاه و آباد.

پایان پیام/۳۷۶۳/ ب