آیا خطاب کردن افراد با الفاظ نادرست جرم محسوب می شود؟

دکتر غزاله قلاجوری مدرس دانشگاه و دکتری حقوق کیفری در گفت و گو با خبرنگار حوزه حقوقی فت فتو، گفت: در پاسخ به سوال مطروحه بایستی بیان کرد که پاسخ مثبت است و به کار بردن الفاظ نامناسب و نسبت دادن آن به فرد جرم محسوب می شود لذا در این خصوص قانونگذار جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است.

وی با اشاره به اینکه اولین جرم در این باره، جرم توهین می باشد که به دو نوع توهین عادی و توهین مشدد تقسیم می شود، افزود: توهین عادی در ماده ۶۰۸ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵ و توهین مشدد در ماده ۶۰۹ همین قانون بیان شده است.

این حقوقدادن ادامه داد: ماده ۶۰۸ بیان می کند که توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک اگر موجب حد قذف نباشد به مجازات جزایر نقدی درجه شش محکوم خواهد شد، پس از همین ماده مشخص میشود که نوع دیگری از به کار بردن الفاظ نامناسب رو داریم.

قلاجوری بیان کرد: این امر که جرم انگاری شده است، به نام حد قذف می باشد که نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری بوده و مجازات آن نیز هشتاد ضربه شلاق می باشد.

عضو کانون وکلای دادگستری استان کرمان تصریح کرد: لازم به ذکر است که در قانون مجازات اسلامی فقط در این ماده یعنی ماده ۶۰۸ به توهین اشاره نشده بلکه مواد دیگری در این قانون وجود دارند که در مورد توهین صحبت کردند مثلاً توهین به کارمندان در حین انجام وظیفه یا به سبب آن که در ماده ۶۰۹ پیش‌بینی شده که همان توهین مشدد محسوب می‌شود.

وی در مثالی دیگر ادامه داد: یا اینکه دشنام و بی احترامی به پیامبر اعظم(ص) و یا هر یک از انبیاء عظام الهی ائمه معصومین (ع) یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، موضوع ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی یا توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و یا مقام معظم رهبری (مدظله العالی) موضوع ماده ۵۱۴ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی یا توهین به بانوان و اطفال در معابر و اماکن عمومی موضوع ماده ۶۱۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی یا توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی در ایران که موضوع ماده ۵۱۷ این قانون است یا توهین به مقدسات اسلام که موضوع ماده ۵۱۳ قانون مذکور می باشد که مجازات مقرر در موارد گفته شده در مقام مقایسه با مجازات مذکور در ماده ۶۰۸ شدید تر و بیشتر می‌باشد، بنابراین به این موارد توهین مشدد گفته می شود.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه، رفتار مجرمانه در این جرائم اعم از گفتار، رفتار، کتابت ویا اشاره کردن به نحوی از انحا در حیثیت و شرافت متضرر از جرم وهن آور باشد، افزود: بنابراین موضوع این جرائم حیثیت و شرافت بزه دیده است زیرا این جرائم جز جرائم علیه حیثیت یا همان شخصیت معنوی اشخاص محسوب می شود.

به گفته وی، شرط تحقق جرم توهین انجام دادن یک امر مادی است به شکلی که به دیگری اهانت و هتک حرمت شود که به طور مستقیم یا با اشاره به شخص یا اشخاص معین انجام پذیرد، لذا لازم به ذکر است که برخی از مصادیق توهین مثل توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری و توهین به بانوان و اطفال جزو جرایم قابل گذشت نیستند.

وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به اینکه جرم توهین عادی، جز جرایم قابل گذشت می باشد، گفت: این موضوع یعنی اینکه شروع به تعقیب متهم نیاز به شکایت بزه دیده دارد و با اعلام گذشت و رضایت او تعقیب یا مجازات متوقف خواهد شد.

وی تصریح کرد:متاسفانه امروزه خصوصاً بین جوانان به جهت شوخی یا ابراز روابط صمیمانه به کار بردن الفاظ ناشایست خصوصاً اسامی حیوانات بر روی طرف مقابل رواج پیدا کرده است.

قلاجوری ادامه داد: لذا همانگونه که گفته شد جرم توهین یک جرم عمدی است که بایستی فرد در بکار بردن الفاظ سوءنیت داشته باشد و آگاه باشد که به کاربردن چنین لفظی توهین آمیز می باشد.

این مدرس دانشگاه در پاسخ به این سوال که اگر به شخصی توهین شود، چه عملی می تواند انجام دهد؟ بیان کرد: شخص می تواند با مراجعه به دستگاه قضایی و شکایت از فرد خاطی مجازات وی را خواستار شود، بدین شکل که یک شکواییه تحت عنوان توهین یا حسب موارد دیگر به عنوان مثال قذف تنظیم نموده و به دفتر خدمات قضایی مراجعه و آن را تقدیم خواهد کرد.

قلاجوری افزود: پس از آن در دادسرا تشکیل پرونده داده شده و پیگیری خواهد شد لذا در خصوص اثبات این جرم مثل بقیه جرائم، نیاز به ادله اثبات نامبرده در قانون را داریم مثل شهادت شهود، اقرار فرد و امثالهم حتی متن پیامک های توهین آمیز نیز می تواند به عنوان یک مدرک به دادگاه ارائه گردد تا قاضی به اقناع وجدانی و یقین در راستای وقوع جرم برسد.

عضو کانون وکلای دادگستری استان کرمان تصریح کرد: توهین یک جرم عمدی است و انگیزه در تحقق این جرم تاثیری ندارد، بنابراین توصیه می شود که افراد در بروز با مشکلات خویشتن داری بخرج داده و برخود مسلط بوده تا خدای ناکرده مرتکب چنین جرمی نشوند.

گفت وگو از معظمه رنجبر