هدف پروژه فراتر از منظره‌نگاری‌ رایج و بازاری است | اخبار فرهنگی کرمان

نذیر کرمان – رحیم بنی‌اسد آزاد:چند روزی است که فراخوانی با عنوان فراخوان دورۀ مطالعاتی منظره‌نگاری کرمان در فضای مجازی منتشر شده است که در معرفی آن آمده «در اقدامی منحصر به‌فرد قصد داریم دوره‌هایی بلند مدت با هدایت و کیوریتوری «رُهام شیراز» حدود جغرافیایی استان کرمان را به سطحی کیفی و تازه از لحاظ دیداری ارتقا دهیم. به این منظور در وهلۀ اول دوره‌‌ای نظری در رابطه با هنر عکس‌بنیان و منظره‌نگاری معاصر طراحی شده تا فعالین عکاسی استان کرمان با حضور در آن مناسبات فهم بنیادین و نوین منظره‌نگاری معاصر را درک و با کسب این بینش به فعالیت عملی در این خصوص بپردازند».

این را که دیدم ذوق‌زده شدم؛ عنوان جذابش و هدایتگری رهام شیراز که از فعالیت‌هایش آگاه هستم اشتیاقم را بیشتر کرد. اینکه از عکاسان دعوت شده تا کاری حرفه‌ای در حوزۀ عکاسی با نگاهی معاصر و تازه انجام شود آن هم در استان کرمان که تاکنون در حوزۀ عکاسی چنین نگاهی به آن نشده است، من عکاس را برآن داشت تا بیشتر دربارۀ این فراخوان پرس‌وجو کنم؛ پرسیدم و دانستم که «علیرضا مهدی‌زاده» که خود عکاس و مدرس دانشگاه است مدیر اجرایی پروژه در کرمان شده و کارها را پیش می‌برد.

با او گفت‌وگو کردم تا از زبان او بیشتر از این فرخوان بشنوم،که فعلا در حد معرفی جلو رفته و با کانال تلگرامی عکاسان را فرا می‌خواند. شاید با خواندن این گفت‌وگو دیگر عکاسان هم ترغیب شوند از این فرصت بی‌نظیر بهره ببرند.

 

از فراخوان دورۀ مطالعاتی منظره‌نگاری کرمان بگویید،این دوره چیست و با چه هدفی برگزار می‌شود؟

ایدۀ منظره نگاری استان‌های مختلف کشور توسط جناب آقای «رهام شیراز» (کیوریتور هنری عکس بنیان)  مطرح شده و در استان مرکزی به مرحله اجرا رسیده است. تمامی محتوا و شیوۀ اجرا توسط ایشان طراحی شده است و با توجه به شناختی که من از دانش و نظریات و فعالیت‌های متنوع ایشان در عکاسی کشور داشتم و معتقدم که این پروژه از جمله پروژه‌های نو و تاثیر گذار و مهمتر جریان‌ساز و ماندگار خواهد بود و می‌توان در آینده به عنوان نقطۀ عطفی در فضای عکاسی کشور و بخصوص استان کرمان از آن یاد کرد از ایشان درخواست کردم که پروژه در استان کرمان نیز برگزار شود که خوشبختانه مورد قبول ایشان قرار گرفت و باعث خوشحالی است که مقرر شد من بخش اجرایی پروژه را پیگیری نمایم .البته پس از طی شدن مراحل اجرایی و ثبت نام از علاقمندان در اولین فرصت جناب آقای شیراز به صورت حضوری یا آنلاین به تبیین و تشریح کامل و دقیق پروژه خواهند پرداخت. هدف کلی پروژه همانطور که در فراخوان آمده است با کیوریتوری و هدایت آقای رهام شیراز قرار است حدود جغرافیایی استان کرمان را به سطحی کیفی و تازه از لحاظ دیداری ارتقا بخشیم که هر شخص بعد از گذراندن دورۀ نظری،یک پروژه را در محدودۀ استان کرمان در طول یکسال به سرانجام می‌رساند و در نهایت در قالب عکس بنیان به جغرافیای استان کرمان نگاهی تازه و کیفیتی متفاوت می‌بخشد. از اهداف دیگر پروژه می‌توان به ارتقای سطح عکاسی استان کرمان به سطحی فراتر از عکاسی کلاسیک رایج و ایجاد فضایی برای گسترش عکاسی معاصر اشاره کرد.

 

در فراخوان آمده بوده محدودۀ جغرافیایی کرمان را به سطحی کیفی و تازه از نظر دیداری ارتقا دهیم. این را بیشتر توضیح می‌دهید؟

پس از برگزاری دوره‌های نظری که از آشنایی با مفاهیم اولیه و رایج عکاسی آغاز می‌شود سیر تحول دنیای عکاسی در شاخه‌های مختلف تحلیل می‌گردد و سپس به تجزیه و تحلیل  امکانات عکاسی معاصر پرداخته می‌شود. منظره‌نگاری معاصر به عنوان رویکردی پدیدارشناسانه توسط رهام شیراز تحلیل و تبیین می‌گردد. از این طریق افراد شرکت کننده با چگونگی مواجهه و روش‌های انجام پروژه‌های خود آشنا می‌شوند و دورۀ عملی را زیر نظر رهام شیراز طی یکسال به پیش می‌برند. لذا نتیجۀ کار نگاهی نو و از جنبه‌های متعدد پدیدارشناسه و اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی به جغرافیای استان و بر اساس امکانات متعدد هنر عکس بنیان از برساختن یک آرشیو از عکس‌های قدیمی استان تا ارایۀ ایده به وسیلۀ هوش مصنوعی است که بدین شکل جغرافیای استان را به سطحی دیگر ارتقا می‌بخشد.

 

منظور از منظره‌نگاری چیست و این را چگونه به انجام می‌رسانید؟

در این پروژه،منظره‌نگاری فراتر از منظره‌نگاری‌های رایج و تکراری و خوش منظر و بازاری و توریستی مد نظر است. در این پروژه قرار است ضمن مطالعه،مواجهه‌ای نو از جنبه‌های مختلف از پدیدارشناسی تا اجتماعی و سیاسی و زیست محیطی به جغرافیای

استان کرمان داشته باشیم و در این راستا در قالب انواع روش‌های عکس بنیان معاصر به آن می‌پردازیم.

از مراحل این پروژه بگویید؟

پروژه در دو مرحله نظری و عملی تعریف شده است که تمامی شرکت کنندگان ملزم به گذراندن دورۀ نظری به عنوان مقدمه و مدخل اصلی ورود به پروژه هستند. زیرا فهم عکاسی معاصر و مقصود از منظره‌نگاری در کلاس‌های نظری توسط آقای رهام شیراز به خوبی تشریح خواهد شد و فرصت مغتنمی است برای تمامی کسانی که خواهان ارتقای سطح سواد و دانش نظری و به تبع آن کارعملی خود و آشنایی با مفاهیم عکاسی معاصر هستند.

 

در منظره نگاری تصویر کشیدن چه چیزی مد نظر است به معاصر بودن و تجربه زیسته اشاره شده،منظور از معاصریت در منظره‌نگاری چیست و مشخصا به چه جنبه‌هایی از محدودۀ جغرافیایی کرمان می‌پردازد؟

به طور خلاصه در وهلۀ اول منظره‌نگاری معاصر گذر از تک‌قاب‌های خوش منظر به مجموعه قاب‌های است که ارتباطی معنادار با یکدیگر دارند و مجموعه می‌سازند که در کل به مخاطب تجربه‌ای جدید از جغرافیای استان کرمان می‌بخشد. از این رو لازم به ذکر است که در این نوع منظره‌نگاری مواجهۀ عمیق مهمتر از به تصویر کشیدن است‌ زیرا منظره‌نگاری حاصل تعمیق است و نه استفاده از الگوهای رایج.

استان پهناور کرمان ظرفیت‌های گوناگون جغرافیایی،فرهنگی،اجتماعی و سیاسی شناخته شده و ناشناخته دارد که قرار است با مبنا قرار دادن هنر عکس بنیان معاصر که آقای شیراز سال‌ها در این زمینه فعالیت دارد،در سطحی نو و جدی‌تر این ظرفیت‌ها مطالعه شود و در قالب کار عملی نمود یابد.

 

دورۀ عکاسی که برگزار می‌شود برای چه هدفی است و چه کمکی به پروژه می‌کند؟

هر پروژۀ عملی بر یک بنیان نظری استوار است. در این پروژه نیز به دلیل اینکه قرار است نگاهی نو و متفاوت به جغرافیای استان کرمان داشته باشد و از طرف دیگر در قالب هنر عکس بنیان معاصر و  فراتر از دغدغه‌های رایج و معمولی جشنواره‌ای و  توریستی و تزیینی عکاسی به اجرا گذاشته شود،برگزاری دوره نظری از الزامات پروژه و مدخل ورود به حوزه عملی عکاسی است. علاوه بر این،باعث ارتقای عکاسی استان و رواج بحث‌های به روز در فضای عکاسی استان خواهد شد.

 

عکس‌های منظره‌نگاری برای چه هدفی تولید می‌شود و چه چشم‌اندازی برای آن در نظر گرفته شده است؟

در این پروژه منظره‌نگاری فراتر از منظره‌نگاری‌های معمول و رایج مانند منظره‌نگاری‌های توریستی،زیبا و فرمالسیتی و چشم‌نواز مدنظر است و عکاسان در طی یکسال که در ابتدا با دورۀ نظری زیر نظر رهام شیراز آغاز می‌شود تجربه و نگاهی تازه،متفاوت و اصیل از جغرافیای استان کرمان کسب خواهند کرد. در واقع عکاسان در ابتدا  کار عملی خود را با ایدۀ اولیه و خام شروع خواهند کرد و در ادامه با هدایت آقای شیراز ایدۀ خود را بسط داده و به مفاهیم اجتماعی،زیست محیطی،ژئوپولتیک و پدیدارشناسی مکان گسترش می‌دهند و در پایان هر شخص یک مجموعه عکس بنیان را زیر نظر ایشان به صورت مشاوره حضوری و مجازی به پیش خواهد برد و در مواردی ایشان در کنار عکاسان حضور خواهند داشت تا در عمل عکاسانه تسریع شود و موانع نظری عملی رفع گردد و این مجموعه‌های هنری در قالب یک نمایشگاه و بعد در قالب کتاب عکس بنیان به سرانجام خواهد رسید.

 

از روزمرگی زدایی نام برده شده؛ این روزمرگی زدایی در عکاسی چگونه است و قرار است چگونه نگاهی باشد؟

یکی از اهداف و دغدغه‌های این پروژه فراتر رفتن از سطح رایج و معمول عمل عکاسانه است که هر روز در قالب عکس‌های تکراری و قشنگ و قاب محور با آن مواجه می‌شویم. این فراتر رفتن با ایجاد بینشی نو در عکاسان به واسطۀ کلاس‌های نظری میسر خواهد شد و عکاسان را به نظرگاهی شخصی در مواجه با ظرفیت‌ها جغرافیای استان و امکانات عکاسی ترغیب خواهد کرد. در این راستا عکاسان می‌توانند به گونه‌های مختلف از عکاسی کردن تا مبنا قرار دادن و فرضیه‌پردازی پیرامون آرشیو عکس‌های موجود از استان و حتی استفاده از هوش مصنوعی مواجهۀ خود را گسترش دهند.

 

هر عکاسی می‌تواند در این پروژه و فراخوان آن شرکت کند؟

پس از انتشار فراخوان تمامی عکاسان استان می‌توانند در این پروژه نام‌نویسی کرده و طبق برنامه در کلاس‌های نظری و عملی شرکت نمایند. از لحاظ سنی نیز در استان مرکزی طیفی از عکاسان گروه سنی دهۀ پنجاه تا هشتاد در پروژه فعال هستند که این تنوع سنی می‌تواند تجربه‌ای متفاوت را رقم بزند و به نتیجه‌ای متفاوت و تازه منجر شود.

 

*منتشر شده در هفته‌نامه استقامت / شماره ۸۶۲