فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوانان: پیشگیری از استرس و اضطراب یکی از روش‌های اصلی در درمان شب ادراری کودکان است

به گزارش نذیر کرمان؛ مصطفی یزدانی گفت: اختلال شب ادراری در کودکان با افزایش سن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و از سنین بالاتر از ۷ سالگی از جمله مشکلاتی است که نیاز به بررسی و درمان دارد.

 وی با اشاره به اینکه این اختلال در بعضی خانواده‌ها بیشتر مشاهده می‌شود افزود: به طور معمول بچه‌ها در سن دو تا چهار سالگی می‌توانند کنترل مثانه خودشان را داشته باشند، اما معمولا در ۴۰ در صد موارد تا سه سالگی ممکن است دچار شب ادراری شوند که این آمار با بالا رفتن سن به تدریج کاهش می‌یابد. به طور کلی، اگر یک کودک بالای ۵ سال به طور متوالی حداقل ۲ بار در هفته و حداقل سه ماه متوالی دچار شب ادراری شود، نشانه‌ای از نیاز به بررسی و درمان است.

انواع شب ادراری

دکتر یزدانی با بیان اینکه دو نوع شب ادراری در کودکان وجود دارد گفت: در شب ادراری اولیه، کودک از همان زمان که شب ادراری داشته و بدون بهبودی به شب ادراری مبتلا بوده است.

وی افزود: در شب ادراری ثانویه، کودکی که سابقه کنترل ادرار داشته و بعد از یک دوره شش ماهه به دلایل مختلف، به شب ادراری مبتلا می‌شود. عواملی مانند اضطراب و دیابت می‌توانند از دلایل بروز این نوع شب ادراری باشند.

علل شب ادراری

این عضو هیات علمی دانشگاه، با بیان اینکه دلایل بروز شب ادراری می‌تواند متنوع باشد گفت: علل جسمی، مشکلات ساختاری و آناتومیکی در سیستم ادراری، مشکلات عصبی و ضعف در کنترل مثانه به دلیل عدم توانایی اعصاب در مدیریت مثانه، آپنه خواب و بزرگ شدن لوزه‌ها، عدم تعادل هورمونی و کمبود هورمون ضد ادراری را می‌توان از علل شب ادراری برشمرد.

وی افزود: همچنین عفونت‌های ادراری با علائمی مانند تب و درد، دیابت به خصوص در شب ادراری ثانویه همراه با علائمی مانند تشنگی مفرط و خستگی روزانه و یبوست که می‌تواند بر روی عضلات کنترل مثانه تاثیر بگذارد از دیگر عوامل این مشکل است که نیاز به ارزیابی و درمان توسط پزشک متخصص اطفال دارد.

وی، عامل جنسیت و سابقه خانوادگی را در این رابطه موثر دانست و گفت: مطالعات نشان داده‌اند که شب ادراری در پسران دو برابر بیشتر از دختران است. همچنین، سابقه خانوادگی ممکن است بر شب ادراری تأثیر بگذارد، اما به هیچ عنوان نباید به معنای نادیده‌گرفتن آن باشد که این وضعیت می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس کودک و بروز مشکلات اجتماعی و تحصیلی منجر شود.

اختلال بیش فعالی و شب ادراری در کودکان

دکتر یزدانی افزود: اختلال بیش فعالی و نقص توجه، یکی از مشکلات شایع در کودکان است که ممکن است نشانه‌های مختلفی از جمله شب ادراری را نیز به همراه داشته باشد و استرس و اضطراب از جمله عوامل مهم بروز این مساله در این گروه سنی محسوب می‌شوند.

وی گفت: همچنین تغییرات محیطی، مانند ورود به پیش‌دبستانی یا مدرسه و فاصله گرفتن از خانه، می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب و استرس شده و شب ادراری را به دنبال داشته باشد.

وی افزود: برای کودکان بالای ۵ سال، بروز بی‌اختیاری ادرار در شب یا روز طبیعی نیست، به خصوص در صورتی که شب ادراری ثانویه باشد؛ یعنی کودک قبلاً دوره‌ای از کنترل ادرار داشته و سپس مجدداً دچار این مشکل شده است. در چنین مواردی، بررسی‌های پزشکی توصیه می‌شود.

دکتر یزدانی گفت: بی‌اختیاری ادرار در حین تماشای تلویزیون، بازی یا استفاده از گوشی‌های هوشمند به این دلیل است که در بسیاری از موارد، کودکان به دلیل مشغله‌های ذهنی، تا آخرین لحظه و در شرایطی که سرگرم هستند، صبر می‌کنند و این موضوع می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود.

اقدامات اولیه برای درمان شب ادراری

وی بیان کرد: بررسی سوابق پزشکی، کم شدن مصرف مایعات و کافئین قبل از خواب، بهبود بهداشت خواب کودک و ایجاد شرایط مناسب در اتاق خواب و نور مناسب در فاصله اتاق تا دستشویی، انجام آزمایش ادرار برای بررسی عفونت‌های ادراری و سایر اقدامات درمانی لازم و در صورتی که هیچ مشکل جسمی وجود نداشته باشد، لازم است به روانپزشک کودک مراجعه شود.

درمان‌های غیر دارویی

فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوانان افزود: تخلیه مثانه کودک قبل از خواب و حتی بیدارکردن او در نیمه شب برای رفتن به دستشویی نیز پیشنهاد می‌شود. بسیار مهم است که والدین در مواجهه با شب ادراری، رویکرد حمایتی و آرامی داشته باشند. پرهیز از سرزنش یا رفتار پرخاشگرانه می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

دکتر یزدانی گفت: والدین باید به خواهر و برادر کودک توضیح دهند که شب ادراری ممکن است برای برخی از بچه‌ها باشد و به کودک اطمینان دهند که این مشکل طبیعی و قابل حل است.

وی گفت: در صورتی که درمان‌های غیر دارویی مؤثر نباشد و مشکل شب ادراری در کودکان بالای ۵ سال ادامه یابد، ممکن است نیاز به گزینه‌های دارویی نیز وجود داشته باشد. مشکلات جسمی مانند دیابت و یبوست نیز باید مورد بررسی قرار گیرند و درمان‌های لازم انجام شود.

دکتر یزدانی افزود: در نهایت، اگر مشکل همچنان ادامه یابد، هورمون‌های ضد ادراری می‌توانند تجویز شوند که به شکل خوراکی یا اسپری قابل استفاده هستند و معمولاً برای دوره‌ای از دو تا سه ماه باید مصرف شوند.

نیاز به آرامش و مدیریت رفتار در مواجهه با شب ادراری در کودکان

وی اظهار داشت: شب ادراری یکی از مشکلات شایع در کودکان است که می‌تواند به علت‌های مختلفی از جمله استرس و اضطراب مرتبط باشد. از آنجایی که محیط خانه می‌تواند تأثیر زیادی بر روی رفتار کودکان داشته باشد، والدین باید از ایجاد شرایط استرس‌زا در منزل پرهیز کنند. مواردی مانند دیدن صحنه‌های ترسناک، شنیدن اخبار ناخوشایند یا اختلافات والدین باید از جمع کودکان دور نگه داشته شود تا احساس امنیت و آرامش در آنها حفظ شود.

تبعات عدم درمان

دکتر یزدانی گفت: عدم توجه و اقدام به موقع در درمان شب ادراری می‌تواند عواقب جدی از جمله کاهش اعتماد به نفس و ترس از طرد شدن به دلیل ترس از خیس کردن، احساس شرمندگی و افسردگی و سیکل معیوب استرس برای کودک به همراه داشته باشد، اگر استرس کودک افزایش یابد، این خود می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند.

امتناع کودک از دستشویی رفتن

وی در خصوص امتناع کودک از دستشویی رفتن گفت: در مواردی که کودک برای رفتن به دستشویی همکاری می‌کند، باید از او تشویق کنند. در عوض، اگر کودک امتناع ورزد، می‌توان محرومیت از چیز‌هایی که دوست دارد را اعمال کرد. والدین باید به احساسات کودک توجه کرده و او را درک کنند، تا بتوانند آرامش بیشتری به او ارائه دهند.

دکتر یزدانی گفت: احساسات و درک کودکان از شرایط متفاوت است و شاید علت اتفاقات را متوجه نشوند و دچار مشکلات عدیده می‌شوند و اضطراب پیدا می‌کنند که باعث می‌شود دچار اعتماد به نفس پایین و افسردگی شوند و والدین می‌توانند با صحبت و درک احساسات کودک، به آرامش بدهند.

وی همچنین گفت: والدین باید با آموزش‌های صحیح در مورد ترک پوشک و نحوه برخورد با مشکلات ایجاد شده در این مسیر، به کودکان خود کمک کنند. استفاده از روش‌های تشویقی و در صورت نیاز، محروم‌سازی برای تداوم رفتار‌های مثبت می‌تواند در کنترل این معضل مؤثر باشد.

این فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوانان توصیه کرد: خانواده‌ها باید به شب ادراری کودکان جدی‌تر نگاه کنند. پرهیز از سهل‌انگاری در درمان و توجه به رژیم غذایی کودک، به ویژه کاهش مصرف نوشابه‌های کافئین‌دار و غذا‌های با طبع سرد در شب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: اختلال شب ادراری در کودکان مسئله‌ای است که باید با دقت بررسی و درمان شود. توجه به علل مختلف آن، از جمله عوامل جسمی و اضطرابی، می‌تواند در مدیریت بهتر این مشکل کمک کننده باشد. در صورت تداوم مشکل پس از ۵ سالگی، مشاوره پزشکی و درمان‌های تخصصی با مراجعه به پزشک متخصص اطفال یا روانپزشک کودک بسیار حیاتی است.

انتهای پیام