جشنواره‌ ملی فیلم کرمان در کانون انتقادها

به گزارش خبرنگار فت فتو مراسم پایانی این جشنواره شامگاه چهارشنبه برگزار و برگزیدگان هم تجلیل شدند که خبر فت فتو در این زمینه را اینجا می توانید مطالعه کنید.

اما محدودشدن بخش ملی جشنواره به فیلم کوتاه و برخی انتقادها از محل یا شیوه برگزاری به گونه ای بوده که حتی واکنش مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان را نیز در مراسم پایانی آن به همراه داشت؛ محمدرضا علیزاده با بیان اینکه مدیران رفتنی هستند اما هنر و هنرمندان ماندگارند تصریح کرد: به همین دلیل سعی کردیم بستری فراهم کنیم که اهالی سینما در آن فعالیت کنند هرچند اگر نواقصی وجود دارد، اما باید به آینده آن توجه کرد.

وی گفت: استفاده حداکثری از سینماگران استان با هر تفکر و نگرشی، تشکیل شورای سیاستگذاری سینما از افراد مختلف، نگاه ویژه به جوانان در آینده و نگاه ویژه به استان کرمان از جمله مواردی است که باید در دوره های بعد جشنواره مورد توجه قرار گیرد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان در ادامه به موضوع مهمی اشاره و بیان کرد: این جشنواره ظرفیت بالایی دارد و تحریم کردن آن کار درستی نیست؛ بلکه نقد جشنواره مهمتر است، زیرا به برگزاری جشنواره‌ای فاخر در سال‌های بعد کمک خواهد کرد.

البته علیزاده در این مراسم به برخی آثار و برکات جشنواره نیز اشاره و تاکید کرد: دومین جشنواره فیلم کرمان امسال در سطح ملی برگزار و طی پنج روز برگزاری به یک کارگاه آموزشی تبدیل شد که این فرصتی مغتنم برای هنردوستان و هنرجویان بود.

وی افزود: ۴۹۷ اثر در بخش های مختلف به جشنواره فیلم کرمان رسید که ۱۵۵ اثر به بخش مسابقه راه پیدا کرد و ۷۲ فیلم اکران شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان بیان کرد: نتیجه نشست‌ها و کارگاه‌های برگزار شده در طول برگزاری جشنواره فیلم کرمان تعاملات خوب اصحاب سینما بود که امیدواریم این جشنواره تداوم داشته باشد.

وی ادامه داد: هنرستان‌های هنرهای زیبا، آموزشگاه‌ها و موسسات و انجمن‌های سینمایی از جمله ظرفیت‌ و فضاهای آموزشی استان در حوزه سینما هستند که این ظرفیت‌ها سرمایه‌های ما هستند و باید مورد توجه قرار گیرند.

البته خبرنگار فت فتو نیز که به سراغ برخی هنرمندان رفت صرفنظر از برخی نقدها که برای بهتر برگزار شدن جشنواره داشتند، قریب به اتفاق از برگزاری صرف چنین رویدادهای فرهنگی حمایت کردند و تاکید داشتند که در شرایط کنونی برگزاری چنین رویدادهایی می تواند منشا اثر هرچند اندک باشد.

دومین جشنواره ملی فیلم کرمان از ۳۱ اردیبهشت تا چهارم خرداد آنطور که اعلام شده بود در سه بخش فیلم، فیلمنامه، نوشتار سینمایی و بخش ویژه سردار سلیمانی در تماشاخانه پارس کرمان برگزار شد.

اما دومین دوره جشنواره ملی فیلم کرمان در حالی به پایان رسید که مشاهدات میدانی نیز از استقبال پایین مردمی حکایت و نمود کمرنگی نیز در جامعه فرهنگی داشت که مهمترین دلیل آن نیز نمایش ندادن فیلم‌های بلند که مخاطب بیشتری دارند، عنوان شده است.

عقبه جشنواره

نخستین جشنواره فیلم کرمان در هفته دفاع مقدس سال ۱۳۹۹ و در شرایط سخت کرونا برگزار شد که در نوع خود یک اتفاق مهم و امیدوار کننده برای فیلمسازان و جامعه سینمایی استان کرمان محسوب می شد اما سال گذشته به دلیل استمرار شرایط کرونا در کشور و استان این جشنواره برگزار نشد و امسال نیز پس از تاخیری یکساله باز هم چراغ جشنواره روشن شد.

دور نخست جشنواره فیلم کرمان به صورت استانی و بخش جنبی سردار حاج قاسم سلیمانی (به صورت ملی) برگزار شد اما دومین دوره جشنواره در گستره ملی و از ۳۱ اردیبهشت تا چهارم خرداد و در سه بخش فیلم، فیلمنامه و نوشتار سینمایی و بخش ویژه سردار سلیمانی به مرحله اجرا رسید که از نظر برخی صاحبنظران، همین ارتقای جشنواره به درجه سراسری کیفیت و کمیت را دچار دگرگونی ساخت.

هرچند اظهارات مسئولان جشنواره نشان می داد که باوجود فراخوان برای فیلم های بلند، مجوز نمایش برای این دسته از فیلم ها از سوی مرکز صادر نشده است و این جشنواره مشخصا به فیلم های کوتاه اختصص یافته است اما این مساله هم در رسانه ها بصراحت عنوان نشد.

محورهای انتقادها

رصد فضای عمومی و مجازی بویژه در بخش رسانه و مطبوعات نیز نشان می دهد که کمتر خبر، نقد و اطلاع رسانی درباره رخداد نسبتا بزرگ فرهنگی در استان کرمان منتشر شد و برخی منتقد بودند که به نوعی جشنواره به دورهمی و محفل خصوصی تبدیل شده است.

از جمله برخی ایرادها و نقدها که فیلمسازان مطرح کرده اند و در برخی رسانه ها از جمله سایت خبری کرمان نو نیز منتشر شده را – به زعم این افراد- می توان شامل «حذف بخشی از بدنه فعال سینمای کرمان از جشنواره، شرکت فیلم های آماتوری و دست دوم، حضور دایره کوچکی از یکسری ا فرادی که همیشه در چنین رویدادهایی حاضر هستند، حذف برخی هنرمندان جوان یا پیشکسوت و یا نادیده گرفتن خانه سینمای استان» اشاره کرد. 

گرچه برخی کارشناسان، از جمله مهمترین مشکلات برگزاری جشنواره را در مکان برگزاری آن یعنی تماشاخانه پارس کرمان که با ظرفیت بسیار محدود ۸۰ صندلی ساخته شده می دانند و می گویند هر چند شهر کرمان به لحاظ سالن استاندارد سینما وضعیت چندان مناسبی ندارد اما باز هم یک یا ۲ سینما در این شهر که در مناطق شلوغ و پر رفت آمد قرار گرفته اند می توانست در جذب مخاطب عام و گرم شدن تنور جشنواره کمک زیادی کند.

در این میان برخی نیز انتظارات تبلیغات شهری بیشتر را برای جشنواره فیلم کرمان مطرح کرده اند تا به اطلاع یابی افزون تر شهروندان و هنرمندان بینجامد.

به گزارش فت فتو البته طرح همه نقدها و بیان کاستی هایی که به نوعی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز آن را تایید کرده با هدف ارتقای کیفی این رویدادهای مهم در آینده مطرح می شود و همانطور که بسیاری از هنرمندان حتی منتقدان به این رویداد تاکید کرده اند، باتوجه به وضعیت و شرایط فرهنگی و هنری استان و کشور، حتی صرف برگزاری چنین رویدادهایی با هر شکلی خود می تواند موثر و نقطه امید باشد؛ ضمن اینکه نمی توان منکر زحمات دست اندرکاران رویداد باوجود همه تنگناها بود.

پای صحبت برخی هنرمندان و منتقدان سینما

محسن مجیدی منتقد و مدرس سینمای کرمان با بیان اینکه این دوره کمتر موفق شدم فیلم های جشنواره کرمان را ببینم گفت: برگزاری جشنواره فیلم برای هنرمندان و علاقه مندان سینما اتفاق بسیار خوب و مهمی است که باید کمک کنیم تا استمرار پیدا کند.

وی با اشاره به انتقادها از نبود مخاطب عام برای جشنواره افزود: باید نواقص و خوبی های جشنواره فیلم را با همدگیر ببینیم؛ هر جشنواره‌ای ابتدای کار حتما مشکلاتی دارد اما باید شکیبا باشیم تا به نقطه مطلوب برسد.

مجیدی تصریح کرد: قبل از برگزاری جشنواره، مسئولان از بنده مشاوره هایی خواستند که در حد توان انجام دادم و باید برای رونق بیشتر و موفقیت جشنواره فیلم کرمان همکاری و هم‌افزایی بین اهالی سینما وجود داشته باشد.

سینمای  استاندارد اعتبار جشنواره فیلم 

این مدرس سینمای استان کرمان با اشاره به ضعف زیرساخت ها در حوزه نمایش فیلم در این استان بیان کرد: اعتبار هر جشنواره علاوه بر آثار کیفی به امکانات، به‌روز بودن و استاندارد زیرساخت هاست و حتما اگر بخواهیم در آینده جشنواره قوی داشته باشیم نیاز به سالن سینمای استاندارد و با کیفیتی داریم.

وی درباره ملی شدن جشنواره فیلم کرمان در دومین دوره برگزاری نیز افزود: هر چند سراسری و ملی شدن جشنواره فیلم کرمان یک تغییر مثبت است اما نباید بخش استانی و فیلمسازان کرمانی زیر سایه بخش ملی گم شوند و حتما بین این ۲ بخش باید تعادل برقرار شود.

جای خالی واقعیتی به نام سینمای حرفه‌ای

محمد اسلامی کارگردان و فیلمساز باسابقه و پیشکسوت کرمانی نیز با بیان اینکه در کرمان واقعیتی به نام سینمای حرفه ای وجود ندارد گفت: سینما یعنی گروهی زیر نظر یک تهیه کننده حرفه ای فیلم بسازند و فیلم تولید کنند سپس فیلم در سینما اکران شود، مردم بلیت بخرند و فیلم را ببینند یعنی چرخه پولی و اقتصادی شکل بگیرد که چنین چیزی در استان وجود ندارد.

وی ادامه داد: در حوزه سینمای جوان نیز عده ای از جوانان با مشقت و سختی اما با عشق و علاقه فیلم کوتاه می سازند و در صورتی که آن فیلم در جشنواره ای چه در داخل و خارج از کشور مطرح شود و جایزه بگیرد، آن زمان تعدادی متولی و مدعی برای آن پیدا می شوند و خود را در ساخت آن سهیم می دانند و صاحب فیلم می شوند.

اسلامی تصریح کرد: برگزاری جشنواره ها و هفته های فیلم آماتوری و کوتاه در کرمان و سایر استان ها تنها برای دلخوشی خودمان است و بیشتر از تاثیرات مثبت آن، بهانه ای برای ارائه آمار است.

این سینماگر اظهار داشت: البته جمع شدن اهالی سینما دور هم و بحث های مطرح شده در این اوضاع بسیار سخت در حیطه فرهنگ و هنر خودش بتنهایی غنیمت است اما یکسری زیرساخت های اساسی مورد نیاز است که باید شکل گیرد تا اتفاقات خوب و چشمگیر بیافتد.

وی با ابراز گلایه از بی‌توجهی به پیشکسوتان فرهنگ، هنر و ادب در استان کرمان افزود: حوزه فرهنگ و هنر متولیان و مدعیان زیادی دارد اما بسیاری از بزرگان خانه‌نشین شده‌اند و کسی به یاد آنان نیست.

اسلامی بیان کرد: در حوزه سینمای مستند در صداوسیما هم می توان شاهد استفاده از ظرفیت هنرمندان استان بود که امید می رود در این زمینه شاهد تحولاتی باشیم.

فرصتی برای انگیزه دادن به جوانان

مجتبی دهقانی کارگردان و فیلمساز کرمانی که در نخستین دوره جشنواره فیلم کرمان دبیر تخصصی این رویداد بود با اشاره به اینکه سعی شد دور نخست جشنواره را با گذاشتن خشت محکمی برگزار کنیم گفت: خوشبختانه جشنواره دوم نیز به لحاظ کیفی و کمی خوب برگزار شده است که نوید آینده خوبی را برای آن می دهد.

وی تصریح کرد: در مجموع آثار فیلمسازانی که در جشنواره شرکت کردند و نشست های تخصصی را دنبال کردم، جشنواره به صورت استاندارد به کار خود ادامه داده و نگاه اهالی سینما به جشنواره فیلم کرمان قابل تقدیر است.

دهقانی با اشاره به گسترش جشنواره در سطح ملی در دومین دوره خود اظهار داشت: به رغم همه مشکلات و کاستی هایی که در همه رویدادهای هنری وجود دارد نمره خوبی به جشنواره می دهم، به هر حال باید از همین فرصت های استفاده کنیم تا انگیزه و امید در دل اصحاب فیلم و سینما بویژه جوانان زنده شود.

وی در رابطه با سرد و بی روح بودن فضای جشنواره در جامعه تاکید کرد: شاید آن احساس و روحی که لازمه شور اجتماعی باشد در این جشنواره بوجود نیامد، البته میزان تبلیغات و اطلاع رسانی هم کم بوده است.

این فیلمساز کرمانی افزود: عده ای بر این عقیده هستند که پول جشنواره را به هنرمندان برای ساخت فیلم اختصص پیدا کند، اما باید به این نکته توجه کنیم هزینه برگزاری این چنین جشنواره هایی در حدی نیست که بشود تعداد زیادی فیلم با آن تهیه کرد و ساخت، نهایت برای ساخت چند فیلم کوتاه کفاف بدهد و در ضمن به هر حال کارهای ساخته شده جایی باید دیده شوند و چه فضایی بهتر از جشنواره است.

برگزاری نشست های تخصصی نقطه قوت جشنواره

دبیر تخصصی جشنواره فیلم کرمان نیز گفت: مهمترین ویژگی دومین دوره این جشنواره این است که برای نخستین مرتبه بخش نوشتار سینمایی، نقد و مقالات وارد یک جشنواره فیلم در کشور شده است که بسیار کار ارزشمندی برای متخصصان و علاقه مندان حوزه سینما محسوب می شود.

مجید فدایی با بیان اینکه با نمایش فیلم های داستانی و بلند برای جشنواره ملی فیلم کرمان موافقت نشده است تاکید کرد: فیلم های کوتاه در طول برگزاری جشنواره نمایش داده شد؛ این نوع فیلم ها مخاطب خاص دارند و انتظارحضور و استقبال گسترده مخاطبان عام در چنین شرایطی نمی رود.

وی ادامه داد: تبلیغات محیطی جشنواره به صورت شهری و از طریق صداوسیما انجام شد اما به واسطه اینکه ظرفیت سالن تماشاخانه پارس برای علاقه مندان کم بود، نگرانی پاسخگویی مخاطبان را داشتیم و باید حتما در سال های آینده برای نمایش فیلم ها سالن با کیفیت و با امکانات مدرن در نظر گرفته شود.

این مدرس سینما تصریح کرد: نشست های تخصصی نیز با حضور علاقه مندان هنر هفتم در طول جشنواره برگزار شد که نقطه قوت جشنوراه نیز بود؛ خوشبختانه تعداد زیادی از هنرمندان، هنرجویان و دوستداران فیلم و سینما در این نشست ها شرکت کردند.

پاسخ معاون هنری ارشاد استان

معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان نیز با اشاره به اینکه مجوز نمایش فیلم بلند در جشنواره فیلم کرمان باید از طرف سازمان سینمایی کشور صادر شود گفت: استان ها دخالتی در دادن مجوز برای نمایش فیلم بلند در جشنواره های سینمایی ندارند و تنها در جشنواره فیلم فجر این مجوز صادر می شود.

وحید محمدی افزود: در فراخوان اولیه ارسال آثار به جشنواره فیلم بلند غیرسینمایی برای بخش استانی صادر شد که هیچ فیلم بلندی از استان کرمان در جشنواره شرکت نکرد.

وی اظهارداشت: تنها یک فیلم بلند در بخش کودک و نوجوان در استان کرمان تولید شده است که آن هم در جشنواره ملی فیلم کرمان شرکت نکرده است.

جشنواره دوم فیلم کرمان که عنوان ملی را نیز این بار با خود داشت درحالی به نقطه پایان رسید که مدیرکل فرهنگ و ارشاداسلامی استان کرمان در آیین گشایش آن گفته بود: برگزاری جشنواره پس از یک دوره توقف تقاضای بحق اهالی سینمای این دیار بود؛ همراهی فیلمسازان، هنرمندان و اهالی سینما نباشد این جشنواره با فراز و نشیب روبرو خواهد شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان تاکید کرد: با وجود همه نقدها و انتطارات بحق، برازنده اهالی سینمای کرمان نیست که از جشنواره جدا شوند و باید جشنواره فیلم کرمان را با نگاه به افق آینده دیده شود.

به گزارش فت فتو به نظر می رسد دومین جشنواره فیلم کرمان هر چند نام ملی را یدک می کشد اما هنوز از سوی مسئولان در مرکز کاملا به رسمیت شناخته نشده است و محدود کردن جشنواره به نمایش فیلم های کوتاه یا برخی کمبودها در برگزاری بهتر این جشنواره گواهی بر این ادعاست.

هر چند نفس برگزاری جشنواره فیلم رخدادی مبارک و موثر برای حضور آثار هنری و کشف استعدادها و رقابت در فضای حرفه ای است، اما این جشنواره نیاز به ساختار محکم تر، نگاه حرفه ای تر و پشتوانه مالی قوی برای استمرار دارد به طوری که بتواند زمینه و محور جمع شدن همه هنرمندان و اهالی این عرصه را فراهم سازد نه اینکه با تحریم عده ای از این افراد برای شرکت در جشنواره همراه باشد.

نکته مهم دیگر اینکه صرفنظر از ظرفیت های کشوری و استانی حوزه فرهنگ و هنر برای این نوع رویدادهای استانی ضروری و مهم، در استان ثروتمندی مانند کرمان که شرکت های بزرگ و مهم صنعتی و معدنی در آن فعالیت می کنند ساخته نشدن حتی یک فیلم بلند داستانی مناسب نقطه ضعف بزرگ و علامت سئوال مهمی است که باید ابتدا به آن پاسخ داد و بعدهم با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و حمایت دولت این نقیصه را برطرف کرد.

گرچه نقد چنین رویدادهای فرهنگی با وجود کمبودهای زیرساختی، تجهیزات و اعتبارات، نافی زحمات دست اندرکاران فعال در این عرصه نیست و نباید تلاش های انجام گرفته برای تحقق آن را نادیده گرفت و همگان از مسئولان متولی تا هنرمندان پای کار باشند و دست به دست هم دهند تا این رویدادها در آینده با شکل و شمایل بهتری برگزار شود و به کشف استعدادهای بکر و جوان نیز بینجامد؛ حلقه مفقوده ای که این کشور این روزها بیش از همیشه به شکوفایی آن نیاز دارد تا در تولید محتوای خلاقانه بتواند حرف های بیشتری داشته باشد.