بزرگ‌تر شدن فهرست برترین دانشگاه‌ها و افزایش تعداد برترین دانشگاه‌های ایرانی

به گزارش نذیر کرمان، در دهه گذشته توجه به نظام‌های رتبه‌بندی مؤسسات و دانشگاه‌ها در سطح ملی و جهانی افزایش یافته است و عواملی از جمله نیاز به ارزیابی، رقابت برای جذب دانشجو، تجاری‌سازی و تامین و جذب بودجه‌های پژوهشی و عواملی از این دست در افزایش توجه به نظام‌های رتبه‌بندی، به‌ویژه در سطح جهانی تاثیرگذار بوده است.

این نظام‌ها با همه چالش‌ها و کاستی‌هایی که دارند، روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند و شمار کاربرانشان افزایش می‌یابد. در پاسخ به این چالش‌ها و نقدها، منتشرکنندگان نظام‌های رتبه‌بندی نیز روش‌شناسی‌های خود را تغییر می‌دهند و از سنجه‌های مرتبط‌تری برای سنجش بهره می‌گیرند.

با آن‌که بیشتر نظام‌های رتبه‌بندی جهانی، ارزیابی پژوهش مؤسسه‌ها را در کانون توجه قرار داده‌اند، ولی سنجه‌های دیگری از جمله آموزش، چشم‌انداز جهانی، آوازه، پیوند با کسب‌وکار، اشتغال دانش‌آموختگان و … نیز در سنجش عملکرد مؤسسه‌ها مؤثرند.

سامانه «نما»ی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک) در گزارشی جایگاه مؤسسه‌های ایرانی را در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده است.

رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز»

مؤسسه آموزش عالی تایمز در ویرایش ۲۰۲۳ خود که در سال ۲۰۲۲ میلادی منتشر شده است. نام ۶۵ مؤسسه ایرانی را در فهرست مؤسسه‌های برتر جهان منتشر کرده است.

بر اساس این گزارش، دانشگاه‌های علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی کردستان و علوم پزشکی مازندران با رتبه جهانی ۴۰۰-۳۵۱، در جایگاه نخست ملی جای گرفته‌اند.

در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، ۵۸ مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان جای گرفته بودند و دانشگاه‌های «صنعتی نوشیروانی بابل»، «علوم پزشکی کردستان» و «علوم پزشکی مازندران» در جایگاه‌های نخست ملی و ۴۰۰-۳۵۱ جهانی قرار داشتند.

جایگاه دو دانشگاه ایران نیز در این رتبه‌بندی با عنوان «reporter» گزارش شده است. مؤسسه‌هایی که رتبه‌ جهانی آن‌ها «reporter» است، مؤسساتی هستند که داده‌های خود را به مؤسسه آموزش عالی تایمز داده‌اند، ولی حداقل‌های لازم را برای به‌دست آوردن رتبه‌های جهانی نداشته‌اند.

در ویرایش ۲۰۲۳ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های مؤسسه آموزش عالی تایمز، روی هم ۱۷۷۹ مؤسسه از ۱۰۴ کشور گوناگون آمده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی (سال ۲۰۲۲)، ۱۶۶۲ مؤسسه از کشورهای گوناگون رتبه‌بندی شده بودند. این نظام رتبه‌بندی تا سال ۲۰۱۵ تنها فهرست ۴۰۰ مؤسسه برتر را منتشر می‌کرد، ولی از سال ۲۰۱۶، به صورت سالانه تعداد مؤسسات برتر را افزایش داده است و در آخرین گزارش بیش از ۱۷۰۰ مؤسسه را رتبه‌بندی کرده است. بنابراین ممکن است افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در این فهرست ناشی از این تغییرات باشد.

رتبه‌بندی جهانی‌آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشروی جهان را در پنج‌ زمینه «آموزش»، «چشم‌انداز جهانی»، «پژوهش»، «استنادها»، و «درآمدهای صنعتی» ارزیابی می‌کند.‌ بر اساس آخرین گزارش مؤسسه آموزش عالی تایمز؛ دانشگاه آکسفورد در جهان پیشگام است.

رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان یا شانگهای

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی نظام رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان یا شانگهای، ۱۱ مؤسسه ایرانی در میان هزار مؤسسه برتر جهان قرار دارند. در گزارش پیشین رتبه‌بندی شانگهای (سال ۲۰۲۱) نیز ۱۱ مؤسسه ایرانی حضور داشتند.

در این رتبه‌بندی دانشگاه تهران با رتبه ۴۰۰-۳۰۱ جهانی و دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۵۰۰-۴۰۱ جهانی جایگاه اول و دوم ملی را کسب کرده‌اند و دانشگاه‌های تربیت مدرس، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف، علوم پزشکی شهید بهشتی، علم و صنعت ایران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی ایران و تبریز نیز در میان رتبه‌های ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ مؤسسه برتر جهان و رتبه‌های سوم تا یازدهم جای گرفته‌اند.

در گزارش پیشین رتبه‌بندی شانگهای (سال ۲۰۲۱)، دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۴۰۰-۳۰۱، رتبه نخست ملی و دانشگاه‌های صنعتی شریف، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز، علم و صنعت ایران، تبریز، فردوسی مشهد و علوم پزشکی ایران، رتبه‌های دوم تا یازدهم ملی را کسب کرده‌اند.

در نظام رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه‌ها بر اساس معیارهای تعداد دانش‌آموختگان و هیئت‌علمی برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز، پژوهشگران پر استناد در ۲۱ حوزه موضوعی، مقاله‌های منتشر شده در مجله‌های ساینس و نیچر، مقاله‌های منتشرشده در نمایه‌های علوم و علوم اجتماعی و سرانه عملکرد اعضای هیئت‌علمی رتبه‌بندی می‌شوند. بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه هاروارد پیشگام جهان است.

رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های کیو. اس.

بر اساس ویرایش ۲۰۲۳ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «کیو. اس.» که در سال ۲۰۲۲ میلادی منتشر شده است، ۶ مؤسسه ایرانی در میان مؤسسه‌های برتر جهان جای گرفته‌اند.

کیو. اس. در تازه‌ترین ویرایش خود نام نزدیک به یک هزار و ۵۰۰ مؤسسه برتر را منتشر کرده است.

دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تهران،  علم و صنعت ایران، شیراز و شهید بهشتی، به ترتیب در جایگاه‌های نخست تا ششم ملی قرار گرفته‌اند.

رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های کیو. اس. با هدف راهنمایی دانشجویان در انتخاب دانشگاه خود برای تحصیل، منتشر می‌شود. در این نظام رتبه‌بندی از شاخص‌های «آوازه علمی»، «آوازه شغلی (دیدگاه کارفرماها درباره کیفیت کاری دانش‌آموختگان)»، نسبت تعداد دانشجو به هیئت‌علمی، سرانه استناد به هر عضو هیئت‌علمی، نسبت اعضای هیئت‌علمی خارجی و نسبت دانشجویان خارجی؛ برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها استفاده می‌شود. منابع گردآوری داده برای اندازه‌گیری این سنجه‌ها، پیمایش‌های جهانی، نمایه استنادی اسکوپوس و پرسش‌نامه‌ای است که مؤسسه‌ها پر می‌کنند.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۳ کیو.اس؛ دانشگاه آم آی تی، پیشگام جهان است.

رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر پایه عملکرد علمی (یورپ)

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر پایه عملکرد علمی یا «یورَپ»، ۶۴ مؤسسه ایرانی در میان ۳ هزار مؤسسه برتر جهان هستند. در گزارش پیشین این نظام رتبه‌بندی (سال ۲۰۲۱)، ۵۹ مؤسسه ایرانی در میان ۳ هزار مؤسسه برتر جهان قرار داشتند.

این نظام رتبه‌بندی را دانشگاه صنعتی خاورمیانه در ترکیه مدیریت و ‌به‌روز رسانی می‌کند و این ارزیابی بر اساس عملکرد علمی دانشگاه‌ها و کمیت و کیفیت انتشارات پژوهشی دانشگاه‌ها انجام می‌شود. در رتبه‌بندی یورپ، تعداد مقالات، تعداد استنادات، تعداد کل انتشارات، بهره‌وری علمی، تاثیر پژوهشی و همکاری‌های جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در آخرین ویرایش نظام رتبه‌بندی یورپ، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران و تربیت مدرس، سه دانشگاه برتر ایران هستند و دانشگاه هاروارد در این نظام رتبه‌بندی، پیشگام جهان است.

رتبه‌بندی مرکز مطالعات علوم و فناوری لایدن

بر اساس گزارش مرکز علوم و فناوری دانشگاه لایدن درباره رتبه‌بندی مؤسسه‌ها در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۴۴ مؤسسه ایرانی در بین هزار و ۳۱۸ مؤسسه برتر جهان جای گرفته‌اند. در گزارش پیشین این مرکز (سال ۲۰۲۱) ۳۶ مؤسسه در بین هزار و ۲۲۵ مؤسسه پیشگام جهان قرار داشتند.

نظام رتبه‌بندی لایدن یکی از نظام‌های دقیق و پیچیده رتبه‌بندی است که مؤسسه‌ها را بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی رتبه‌بندی می‌کند. ارزیابی مؤسسات در این نظام رتبه‌بندی بر اساس ۲۰ سنجه در چهار بعد «تاثیر»، «همکاری»، «دسترسی آزاد» و «گوناگونی جنسیتی» است.

رتبه‌بندی یو-مالتی‌رنک

رتبه‌بندی «یو- مالتی‌رنک»؛ یک نظام رتبه‌بندی چند وجهی است که بخش‌های گوناگون مؤسسه‌ها مانند آموزش، پژوهش، دانش‌گستری، چشم‌انداز جهانی و مشارکت ملی را می‌سنجد.

این نظام رتبه‌بندی را اتحادیه اروپا منتشر می‌کند و بر اساس آخرین ویرایش رتبه‌بندی یو مالتی‌رنک در سال ۲۰۲۲ میلادی؛ ۲۶ مؤسسه ایرانی در میان ۲ هزار و ۲۰۰ مؤسسه از سراسر جهان قرار دارند. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی (سال ۲۰۲۱) ۳۰ مؤسسه ایرانی در میان ۱۹۰۰ مؤسسه‌ برتر جهان حضور داشتند.

رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان

رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان یا رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان، به ارزیابی عملکرد علمی مؤسسه‌ها، به‌ویژه عملکرد پژوهشی آن‌ها می‌پردازد و در آن موضوعاتی مانند «بهره‌وری پژوهشی»، «تاثیر پژوهشی» و «تعالی پژوهشی» با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی این نظام رتبه‌بندی، ۱۸ مؤسسه ایرانی در فهرست ۱۰۰۰ مؤسسه برتر جهان حضور دارند. در گزارش پیشین این نظام رتبه‌بندی (سال ۲۰۲۱) ۱۲ مؤسسه ایرانی در فهرست ۸۰۰ مؤسسه برتر جهان حضور داشتند.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی نظام رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان، دانشگاه هاروارد با بیشترین امتیاز پیشگام مؤسسه‌های جهان است.

رتبه‌بندی بهترین دانشگاه جهان «یو. اس. نیوز»

بر اساس ویرایش ۲۰۲۳ رتبه‌بندی بهترین دانشگاه‌های جهان «یو. اس. نیوز» که در سال ۲۰۲۲ میلادی منتشر شده است، ۵۲ مؤسسه ایرانی در میان ۲ هزار مؤسسه برتر از بین ۹۵ کشور جهان جای گرفته‌اند.

در گزارش پیشین این نظام رتبه‌بندی (سال ۲۰۲۲)؛ هزار و ۷۵۰ مؤسسه برتر از ۹۰ کشور رتبه‌بندی شده بودند و نام ۴۴ مؤسسه ایرانی در بین این مؤسسات قرار گرفته بود.

دانشگاه‌های تهران، آزاد اسلامی، علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، صنعتی نوشیروانی بابل و شریف؛ پنج مؤسسه برتر در این فهرست هستند.

 سال گذشته دانشگاه‌های تهران، آزاد اسلامی، علوم پزشکی تهران، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی اصفهان و صنعتی امیرکبیر؛ ۵ مؤسسه برتر ایرانی در این فهرست بودند.

با افزایش دانشجویانی که به دنبال ادامه تحصیل در کشورهای خارجی هستند، رتبه‌بندی بهترین دانشگاه‌های جهان که به بررسی آوازه‌ و پژوهش‌های علمی مؤسسه‌ها می‌پردازد، می‌تواند به آن‌ها در گزینش مؤسسه‌ها کمک کند. به‌همین دلیل رتبه‌بندی بهترین دانشگاه‌های جهان، برای فهم بهتر مقایسه مؤسسه‌ها در جهان ایجاد شده است.

در این رتبه‌بندی سنجه‌هایی مانند آوازه جهانی در پژوهش، آوازه منطقه‌ای در پژوهش، تعداد انتشارات، تعداد کتاب‌ها، جمع استنادها و … مورد بررسی قرار می‌گیرند. بر اساس آخرین ویرایش نظام رتبه‌بندی یو. اس. نیوز، دانشگاه هاروارد پیشگام جهان است.

رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان

بر اساس ویرایش ۲۰۲۲ گزارش مرکز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، ۴۰ مؤسسه ایرانی در فهرست مؤسسه‌های برتر جهان قرار دارند. در ویرایش پیشین این رتبه‌بندی در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۳۹ مؤسسه ایرانی در فهرست برترین مؤسسه‌های جهان قرار داشتند.

در این فهرست، دانشگاه آزاد اسلامی (همه واحدها) رتبه نخست ملی و ۳۵۲ جهانی را دارد و دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف و صنعتی اصفهان رتبه‌های دوم تا پنجم را دارند.

رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان؛ تنها نظام رتبه‌بندی است که کیفیت آموزش و پرورش دانشجویان، پرستیژ اعضای هیئت‌علمی و کیفیت پژوهش دانشگاه‌ها را بی‌نیاز از پیمایش و پرسش‌نامه برای مؤسسه‌ها می‌سنجد. مرکز رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، به صورت سالانه مؤسسه‌های گوناگون در سراسر جهان را بر پایه معیارهای کیفیت آموزش، اشتغال دانش‌آموختگان، کیفیت اعضای هیئت‌علمی و عملکرد پژوهشی بررسی می‌کند.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی این نظام رتبه‌بندی دانشگاه هاروارد پیشگام جهان است.

رتبه‌بندی مؤسسه‌های «سکیمگو»

آزمایشگاه اسکیمگو (سایمگو) در ویرایش ۲۰۲۲ میلادی نام ۱۸۵ مؤسسه ایرانی (از بخش‌های دولتی، بهداشت، آموزش عالی و خصوصی) را در میان مؤسسه‌های برتر جهان آورده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، در سال ۲۰۲۱ میلادی، نام ۱۶۱ مؤسسه ایرانی در میان مؤسسات برتر جهان قرار داشتند

بر اساس این فهرست؛ دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، تهران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس، پژوهشکده سلول‌های بنیادی رویان، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی شیراز، پژوهشگاه رویان و علوم پزشکی ایران در جایگاه‌های نخست تا دهم ملی قرار گرفته‌اند.

نخستین هدف آزمایشگاه «سایمگو» از انتشار لیست دانشگاه‌های برتر، رتبه‌بندی مؤسسه‌ها نیست. بلکه ارائه یک ابزار فراگیر علم‌سنجی برای مؤسسه‌ها، سیاست‌گذاران و مدیران پژوهشی است تا آن‌ها برای تحلیل و ارزیابی برون‌دادهای پژوهشی خود از آن استفاده کنند. این نظام رتبه‌بندی از فراگیرترین رتبه‌بندی‌های جهانی مؤسسه‌های آموزشی، پژوهشی و بهداشتی دولتی و خصوصی در جهان است. در این نظام رتبه‌بندی مؤسسات از نظر پژوهش، نوآوری و تاثیر اجتماعی، بر اساس ۱۳ معیار رتبه‌بندی می‌شوند. بر اساس آخرین گزارش این نظام رتبه‌بندی جهانی، آکادمی علوم چین پیشتاز جهان است.

رتبه‌بندی دانشگاهی «راوند»

بر اساس گزارش آژانس رتبه‌بندی رار در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۱۵ مؤسسه ایرانی در فهرست مؤسسه‌های برتر جای گرفته‌اند. دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۷۶ جهانی، در این فهرست رتبه اول ملی را دارد. در ویرایش پیشین این رتبه‌بندی در سال گذشته میلادی، ۱۲ مؤسسه ایرانی در این فهرست حضور داشتند.

«آژانس رتبه‌بندی رار» به صورت سالانه به سنجش عملکرد مؤسسه‌های برتر جهان، تحت عنوان رتبه‌بندی دانشگاهی «راوند»، بر پایه چهار حوزه کلیدی آموزش، پژوهش، تنوع جهانی و پایداری مالی می‌پردازد.

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی رتبه‌بندی راوند، مؤسسه فناوری کالیفرنیا- کالتک، پیشگام مؤسسه‌های جهان است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی دانشگاه هاروارد رتبه اول مؤسسه‌های جهان را داشت.

رتبه‌بندی جهانی دانشگاهی گرین‌متریک

بر اساس آخرین ویرایش رتبه‌بندی گرین‌متریک در سال ۲۰۲۲ میلادی؛ ۱۰۵۰ مؤسسه از سراسر جهان حضور دارند و ۴۵ مؤسسه ایرانی در فهرست سبزترین‌ مؤسسات جهان جای گرفته‌اند. در میان این مؤسسات، دانشگاه زنجان در رتبه نخست ملی و ۱۰۷ جهانی قرار گرفته است.

در ویرایش سال ۲۰۲۱ این نظام رتبه‌بندی، ۴۲ مؤسسه ایرانی در بین ۹۵۷ مؤسسه از سراسر جهان حضور داشتند.

هدف از این نظام رتبه‌بندی، آگاه‌سازی مدیران و سیاست‌گذاران دانشگاهی نسبت به چالش‌های زیست‌محیطی و مصرف انرژی است. گرین‌متریک برای ارزیابی مؤسسه‌ها، پرسش‌نامه‌ای برای آن‌ها می‌فرستد. محیط و زیرساخت، انرژی و تغییرات اقلیمی، مدیریت پسماند، آب، حمل و نقل و آموزش؛ معیارهایی هستند که در این نظام رتبه‌بندی برای سنجش مؤسسه‌ها به کار می‌روند.

در آخرین گزارش رتبه‌بندی گرین‌متریک دانشگاه واخنینگن هلند (Wageningen University & Research) با بیشترین امتیاز سبزترین مؤسسه جهان است.

رتبه‌بندی آوازه «رار»

بر اساس آخرین ویرایش نظام رتبه‌بندی رار در سال ۲۰۲۲ میلادی؛ ۱۵ مؤسسه ایرانی در میان پرآوازه‌ترین مؤسسه‌های جهان جای گرفته‌اند و دانشگاه تهران، رتبه اول ملی و رتبه ۱۱۱ جهانی را دارد.

سال گذشته ۱۲ مؤسسه ایرانی در این رتبه‌بندی حضور داشتند و تعداد مؤسسات ایرانی در آخرین ویرایش رتبه‌بندی آوازه رار، افزایش داشته است.

نظام رتبه‌بندی رار، به بررسی آوازه جهانی مؤسسه‌ها بر پایه دو حوزه آموزش و پژوهش می‌پردازد و منطق آن این است که آوازه و برند مؤسسه‌ها، عامل کلیدی موفقیت و برتری آن‌ها در بازار آموزش عالی است. آژانس «رار» برای ارزیابی آوازه مؤسسه‌ها، از پیمایش‌های جهانی بهره می‌گیرد.

برای این رتبه‌بندی، مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس پیمایش‌هایی را انجام می‌دهد و داده‌های گردآوری‌شده را برای تحلیل به آژانس رار می‌فرستد. در این پیمایش‌ها اعضای هیئت‌علمی، پژوهشگران، مدیران مؤسسه‌ها، دانشجویان دکتری و … شرکت می‌کنند. در آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی، دانشگاه‌های هاروارد و ام آی تی پرآوازه‌ترین مؤسسات در جهان هستند.

رتبه‌بندی مؤسسه‌های آکادمیک «نیچر ایندکس»

 بر اساس گزارش «شپرینگر نیچر» در سال ۲۰۲۲، هیچ‌یک از مؤسسه‌های ایرانی نتوانسته‌اند در میان مؤسسه‌های برتر جهان در رتبه‌بندی مؤسسه‌های آکادمیک نیچر ایندکس جای گیرند.

این نظام رتبه‌بندی به صورت سالانه مؤسسه‌های جهان را اساس سنجه‌های گوناگون ارزیابی کرده و نام ۵۰۰ مؤسسه برتر را منتشر می‌کند.

نظام رتبه‌بندی نیچر ایندکس مؤسسه‌ها در سراسر جهان را بر اساس برون‌دادهای پژوهشی با کیفیت در سال گذشته رتبه‌بندی می‌کند. این رتبه‌بندی به بررسی بخش اندکی از برون‌دادهای پژوهشی مؤسسه‌ها می‌پردازد و برای شناخت بهتر جایگاه مؤسسه‌ها باید نظام‌های رتبه‌بندی دیگر را نیز بررسی کرد.

بر اساس آخرین گزارش این نظام رتبه‌بندی در سال ۲۰۲۲ دانشگاه هاروارد با دو هزار و ۶۴۹ مقاله و سهم ۹۱۰، پیشگام مؤسسه‌های جهان است.

رتبه‌بندی جهانی پایداری «کیو. اس.»

رتبه‌بندی جهانی پایداری «کیو. اس.» مؤسسه‌های آموزش عالی را بر اساس تاثیر زیست محیطی و اجتماعی آن‌ها رتبه‌بندی می‌کند. این نظام رتبه‌بندی برای تشویق مؤسسه‌ها به گام برداشتن در راستای اهداف توسعه پایدار سازمان ملل شکل گرفته است. این رتبه‌بندی برای اولین‌بار در سال ۲۰۲۲ انجام شده است و بر اساس این گزارش سه مؤسسه ایرانی در بین ۷۰۰ مؤسسه برتر جهان قرار گرفته‌اند.

بر اساس این رتبه‌بندی دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر و شیراز در جایگاه اول تا سوم ملی قرار دارند و در این رتبه‌بندی، دانشگاه کالیفرنیا برکلی، پیشتاز جهان است.

رتبه‌بندی دانشگاه‌های آسیایی مؤسسه آموزش عالی تایمز

بر اساس ویرایش ۲۰۲۲ نظام رتبه‌بندی تایمز، روی هم ۸۲۹ مؤسسه از ۳۰ کشور آسیایی در شمار مؤسسه‌های برتر تایمز رتبه‌بندی شده‌اند و نام ۵۸ مؤسسه ایرانی در فهرست مؤسسه‌های برتر آسیا آمده است. در ویرایش سال گذشته این نظام رتبه‌بندی، ۴۷ مؤسسه ایرانی در فهرست مؤسسه‌های برتر آسیا قرار داشتند.

بر اساس این گزارش، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در جایگاه نخست ملی و ۵۷ آسیا قرار دارد و در مجموع، ۶ مؤسسه از ایران در میان ۱۰۰ مؤسسه برتر آسیا قرار گرفته‌اند.

نظام رتبه‌بندی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشروی آسیا را در پنج زمینه آموزش، چشم‌انداز جهانی، پژوهش، استنادها و درآمدهای صنعتی، بر اساس ۱۳ معیار ارزیابی می‌کند. بر اساس نتایج ویرایش ۲۰۲۲ این نظام رتبه‌بندی، دانشگاه چینهوا چین، پیشگام است.

 به گفته کارشناسان پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)؛ با وجود آن‌که بیشتر نظام‌های رتبه‌بندی جهانی، ارزیابی پژوهش (انتشارات و استنادها) مؤسسه‌ها را در کانون توجه قرار داده‌اند، ولی آموزش، چشم‌انداز جهانی، آوازه، پیوند با کسب وکار، اشتغال دانش‌آموختگان و … نیز از سنجه‌های کلیدی دیگری هستند که در سنجش عملکرد مؤسسه‌ها مؤثرند. هر نظام رتبه‌بندی سوگیری ویژه‌ای دارد و روی سنجه‌های ویژه‌ای تاکید دارد. به همین دلیل نمی‌توان گفت نظامی آرمانی برای سنجش مؤسسه‌ها وجود دارد. به همین دلیل برای آگاهی از جایگاه واقعی مؤسسه‌ها، بررسی نتایج نظام‌های گوناگون لازم است.

انتشار نام‌های بیشتر در نظام‌های رتبه‌بندی، موجب افزایش شمار بازدیدها به یک نظام رتبه‌بندی خاص می‌شود و هر چه تعداد بازدیدهای یک نظام رتبه‌بندی بیشتر باشد، نتایج آن نظام بیشتر مورد توجه کاربران قرار می‌گیرد. 

در سال‌های اخیر، اکثر نظام‌های رتبه‌بندی فهرست برترین مؤسسات را بزرگ‌تر کرده‌اند و مؤسسات بیشتری را به عنوان برترین مؤسسات، اعلام می‌کنند. متعاقب این تغییر، تعداد مؤسسات ایرانی نیز در این فهرست‌ها بیشتر شده است و بخشی از افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در نظام‌های رتبه‌بندی ناشی از این تغییرات است.

انتهای پیام