گلیم چهل ماشوله: میراثی گرانبها از هنر و ظرافت زنان عشایر کرمان

نذیر کرمان: گلیم چهل ماشوله یا سینه‌ریز یا چپی، از نفیس‌ترین دستبافته‌های عشایری ایران است که به دلیل ظرافت، زیبایی و اصالت خود شهرت جهانی یافته است. این گلیم که از هنر و خلاقیت زنان عشایر کرمان خلق می‌شود، نمادی از فرهنگ و تمدن کهن این خطه از ایران است.

بافتی شگفت‌انگیز و ذهنی:

یکی از بارزترین ویژگی‌های گلیم چهل ماشوله، بافت ذهنی آن است. برخلاف بسیاری از گلیم‌ها که از روی نقشه بافته می‌شوند، این گلیم به طور کامل بر اساس طرح ذهنی بافنده و بدون استفاده از هیچ نقشه یا الگویی خلق می‌شود. این امر به خلاقیت و مهارت خارق‌العاده‌ای نیاز دارد که در دستان زنان عشایر کرمان به زیبایی متجلی شده است.

بافتی برعکس:

ویژگی منحصر به فرد دیگر این گلیم، بافت آن از پشت است. در حالی که در اکثر گلیم‌ها، طرح و نقش از روی کار قابل مشاهده است، در چهل ماشوله، بافنده طرح را از پشت گلیم می‌بافد و ظرافت و زیبایی آن در زیر کار پنهان می‌شود. این امر ظرافت و دقت عمل بافنده را به طور چشمگیری نشان می‌دهد.

طرح‌ها و نقوش:

گلیم چهل ماشوله به دلیل بافت ذهنی، از تنوع بسیار زیادی در طرح و نقش برخوردار است. با این حال، برخی از نقوش رایج در این گلیم عبارتند از:

• چهار گل: این طرح شامل چهار گل در گوشه‌های گلیم و یک گل در مرکز آن است.
• چهار فصل: این طرح نمادی از چهار فصل سال است و در آن از نقوش گل و برگ در رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود.
• ترمه: این طرح برگرفته از طرح‌های ترمه است و از خطوط منحنی و نقوش هندسی در آن استفاده می‌شود.
• چوگونو: این طرح شبیه به شاخه‌های درخت است و از آن برای حاشیه گلیم استفاده می‌شود.
• خارا: این طرح شبیه به خار مغیلان است و از آن برای پر کردن زمینه گلیم استفاده می‌شود.

کاربردها:

گلیم چهل ماشوله کاربردهای متنوعی دارد. از این گلیم می‌توان به عنوان زیرانداز، روانداز، پشتی، کیف، سجاده و … استفاده کرد. همچنین زیبایی و ظرافت این گلیم آن را به یک کالای دکوری و نفیس تبدیل کرده است.

اهمیت و جایگاه:

گلیم چهل ماشوله به عنوان یکی از نفیس‌ترین دستبافته‌های عشایری ایران، از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این گلیم که نمادی از فرهنگ و هنر اصیل ایرانیان است، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمایت و حفظ:

برای حفظ و حراست این هنر ارزشمند، حمایت از بافندگان گلیم چهل ماشوله و ایجاد بازار مناسب برای فروش این گلیم از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین معرفی این گلیم به گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند به رونق این صنعت و حفظ این میراث گرانبها کمک کند.

هشتگ‌ها: #گلیم_چهل_ماشوله #هنر_عشایری #کرمان #ایران #میراث_فرهنگی #بافت_ذهنی #نقوش_سنتی #دستبافته #صنایع_دستی

تیتر انگلیسی: Cheleh Mashuleh: A Precious Legacy of Art and Craftsmanship from Kermani Nomadic Women