کشف یک حمام مفقود پس از بارش‌های سیلابی

محمدرضا نسب عبداللهی ـ دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی ـ‌ با اعلام این خبر به فت فتو، گفت: این حمام که حدود ۱۶۰ سال پیش به دستور محمداسماعیل خان نوری (وکیل‌الملک)، حاکم کرمان در دوره قاجار و در عمق زمین ساخته شد، ده‌ها سال قبل بر اثر سیل مدفون شده بود و جای دقیق آن مشخص نبود، اما بارندگی‌های گسترده اخیر در شهر انار باعث آبگرفتگی در نزدیکی یک عمارت تاریخی شد و در نهایت این آبگرفتگی سبب فروکش کردن زمین و آشکار شدن سقف این حمام بزرگ و در نتیجه کشف آن شد.

به گفته او، این حمام که در نزدیکی خانه تاریخی «ابوالحسن‌خان» و در عمق زمین قرار دارد احتمالا یا در سال ۱۲۳۹ خورشیدی که محمداسماعیل‌خان نوری به عنوان والی کرمان منصوب شد، ساخته شده و یا در سال‌های اول دهه ۱۲۴۰ خورشیدی بنا شده است.

نسب عبداللهی گفت: متاسفانه تمام حمام‌های تاریخی انار در ادوار گذشته از سوی عوامل انسانی کاملا تخریب شده و از بین رفته‌اند و این حمام نویافته، تنها حمام تاریخی باقی‌مانده در شهر انار به شمار می‌آید که به دلیل مدفون بودن زیر خاک از تخریب‌های انسانی در امان مانده است. امیدوارم اداره کل میراث فرهنگی کرمان عملیات نجات‌بخشی این حمام ۱۶۰ ساله را در دستور کار قرار دهد و از تخریب آن جلوگیری کند.

این دانشجوی باستان‌شناسی درباره روایت حمام وکیل‌الملک انار براساس مستندات موجود، ‌ گفت: محمداسماعیل خان نوری (وکیل‌الملک) زمانی که نایب‌الحکومه کرمان شود، در دروه حکمرانی غلامحسین سپهدار در کرمان (بهمن ۱۲۳۴- اسفند ۱۲۳۷ خورشیدی) در معرض اتهاماتی قرار گرفت و به تهران احضار شد. بر همین اساس او را دستگیر و روانه تهران کردند. وقتی محمداسماعیل خان را با غل و زنجیر از کرمان به تهران می‌بردند و در مسیر به شهر انار رسیدند، ابوالحسن‌خان ـ یکی از بزرگان انارـ، چون محمداسماعیل را به این حالت دید، به ماموری که او را می‌برد، ۲۰ تومان داد تا غل و زنجیر را از گردن محمداسماعیل خان تا کاروانسرای شمش که از سرحدات انار بود، بردارد و قره‌سواران هم او را اذیت نکنند. مامور پول را گرفت و خواسته ابوالحسن خان را عملی کرد.

او اضافه کرد: محمداسماعیل خان در چند روزی که در انار بود، به دلیل گرمای شدید قصد کرد که به حمام برود. در آن زمان انار حمام خوبی نداشت، بنابراین ابوالحسن‌خان دو روزه حمامی کوچک با چادر و تخته ساخت تا وکیل‌الملک به حمام برود. محمداسماعیل خان به تهران منتقل شد و توانست حکم تبرئه خود را بگیرد و با اختیارات کامل به کرمان برگردد. وکیل‌الملک بعد از این ماجرا و پس از این‌که در ۱۲۳۹ خورشیدی به عنوان والی کرمان منصوب شد، حمام بزرگی در انار ساخت که اکنون بعد از ۱۶۰ سال کشف شده است.

به گفته نسب عبداللهی، وکیل‌الملک ـ حاکم کرمان و سازنده این حمام ـ‌ در سال ۱۲۴۶ شمسی در کرمان درگذشت و پیکرش در عمارتی که قبلا در نجف ساخته بود، به خاک سپرده شد. ساخت مجموعه وکیل در شهر کرمان شامل بازار، حمام، مسجد و کاروانسرا از خدمات وکیل‌الملک و پسرش مرتضی قلی‌خان است.

انتهای پیام