چگونگی بیان امیدواری در قرآن کریم

اما بدون شک همه می‌دانیم که قرآن دارای حقایق و روحی است که در زندگی انسان‌ها ثأثیرات بسیاری دارد، ضمن این‌که امید در آیه آیه‌های آن وجود دارد که می‌تواند نویدی بسیار محکم برای مؤمنان باشد.
از این‌رو با مهدیه علوی‌فرد عضو هیئت علمی دانشگاه باهنر و استاد دانشکده معارف این دانشگاه به گفتگو نشستیم که در زیر می‌خوانید:

نذیر کرمان- تاثیرات روح قرآن در زندگی افراد چیست؟
همه می‌دانیم که واژگان و کلمات دارای روح و معنا هستند و این‌که انسان بتواند از روح و معنای کلمات استفاده کند از علوم جدیدی است که جهان به‌عنوان تحقیق برروی آن کار می‌کند، شما تصور کنید که خداوند هزار و ۴۰۰ سال پیش برای برقراری ارتباط با بشر از کلمه استفاده می‌کند.

در دنیای امروز شاهد هستیم که دانشمندان بر روی واژگان تحقیق انجام می‌دهند و بیان می‌کنند که واژگان حتی اگر معنای آن‌را ندانیم اثر روحی روانی بر جسم و عقلانیت خواهند داشت‌ حال شما تصور کنید که کلام از طرف پروردگار باشد و اگر ما این کلام را با تدبر و معنا بخوانیم قطعاً اثرات بسیاری بر روح و روان ما خواهد گذاشت.

نذیر کرمان- شرط تلاوت قرآن را چه می‌دانید؟
خداوند به هر فرد توفیق نمی‌دهد تا نام او در خانه‌اش بلند شود بلکه باید توفیق داشت و از سوی پروردگار اجازه داده شود تا قرآن تلاوت شود. در قرآن کریم آیه ۳۶ سوره مبارک نور آمده است «فِي بُيُوت أَذِنَ اللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الاْصَالِ» «در خانه‌ايى قرار دارد كه خداوند اذن فرموده آن‌را بالا برند [تا از دستبرد شياطين در امان باشد] و در آن‌ها نام خدا برده شود و صبح و شام در آن‌ها تسبيح او گويند».
 
اگر توانستیم فضایل و کمالات ائمه را در وجود خود زنده کنیم و هویت وجودی‌مان را مثل ائمه‌اطهار کنیم آن‌گاه این قرآن خواندن به عرش می‌رود و اذن تلاوت قرآن داده می‌شود وگرنه این صعود صورت نمی‌گیرد و چه بسا افرادی که قرآن را تلاوت می‌کنند اما چون تلاش نکردند که هویت خود را شبیه اهل‌بیت و پیغمبر شود خسارت دیده‌اند و بر خسران آن‌ها اضافه می‌شود، باید دانست که ظرف وجودی ما باید پاک شود تا مظروفی چون قرآن در وجود انسان‌ها جان بگیرد.
 
نذیر کرمان- امید در زندگی بشر چگونه معنا پیدا می‌کند؟
امید را می‌توانیم از جمله آرمان‌های روحی و روانی مؤثر در ظهور حضرت بقیة‌الله(عج) بدانیم، باید توجه داشت که تمامیت ایدئولوژی و جهان‌بینی انسان را به سرمنزل مقصود نمی‌رساند بلکه بشر از جهت مبانی روان‌شناختی نیاز دارد تا به یک‌سری اصول دست پیدا کند بنابراین برای این‌که به مرتبه‌ا‌ی از شرافت و تکامل‌دورنی دست پیدا کنیم باید بتوانیم اصول هستی‌شناسی را متناسب با رویدادهای روحی و روانی به‌روز رسانی کنیم.

 رابطه‌ای معنادار بین پیروزی انسان و حیات در آرمان‌شهر مهدوی با عمل به دقایق حکمت‌آمیز در مبارزه بین حق و باطل وجود دارد. باتوجه به این‌که رابطه معناداری بین پیروزی و دقایق حکت‌آمیز وجود دارد اما باید دید که دقایق حکت‌آمیز چه هستند که منجر به پیروزی انسان، رشد می‌شوند؟

مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظلله‌العالی) می‌فرمایند: یک‌سری از دقایق حکمت‌آمیز منجر به پویایی، تحرک و رشد افراد جامعه می‌شوند؛ این قواعد حکمت‌آموز که برای پیروزی انسان در مبارزه دائمی‌اش در این عالم وضع شده است، نکات به‌ظاهر کوچک اما در معنا بسیار بزرگ هستند که در گوشه کنار قرآن و کلمات ائمه معصومین دیده می‌شود.
از جمله این قواعد حکمت‌آمیز که منجر به پیروزی بشر و رسیدن به آرمان‌شهر مهدوی می‌شود برگرفته از «امید» است.
 
نذیر کرمان- یکی از مهم‌ترین آرمان‌های جامعه مهدوی چیست؟
همان‌طور که انسان برای حیات خود به شریان خون در رگ‌ها و حلول روح در جسم نیاز دارد، جوامع و ملت‌ها نیز برای ادامه حیات خود به خون و روح نیاز دارند، اما باید پرسید که خون و روح حیات ملت‌ها چیست که در پاسخ باید گفت که سرچشمه علائم حیات جوامع انسانی از مبنانی انسانی چون امید جوشان می‌شود.
مقام معظم رهبری در این رابطه می‌فرمایند که چند خصوصیت در عقیده آرمان مهدوی وجود دارد که این خصوصیات به‌منزله خون در کالبد و در حکم روح در جسم برای ملت‌ها است «امید» است که در روح جوامع باعث حیات جوامع می‌شود.

نذیر کرمان- قرآن شرط داشتن امید را چه می‌داند؟
امید به‌معنای تحقق خواسته‌ها و عملی‌شدن آرمان‌های والای بشری است و به فعلیت رسیدن تمامی قوه‌ها و پتانسیل‌ها موجود در طبیعت و سرشت آدمی در چارچوب قوانین حاکم بر این‌جا است که دارای پایه و قواعد منطقی از اعتقادات و باورهای دینی و ارزش‌های مبتنی بر وحی الهی سرچشمه می‌گیرد.

امید حقیقی از جمله امید به‌ظهور، پیروزی حق بر باطل و فراگیری عدالت است. بنابراین در تقابل حق و باطل امیدبه رحمت الهی از امتیازات خاص جبهه حق است و از عوامل پیروزی این جبهه است.

خداوند در بخشی از آیه ۱۰۴ سوره مبارک نساء می‌فرماید « وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ ۗ» جبهه کفر از چنین منبع لایزالی خالی است و از پشوانه استواری به‌نام امید تهی است اما برخلاف آن جبهه حق دارای این منبع استوار لایزالی است.

در آیه آخر سوره کهف بیان شده است « قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا»
بگو: همانا من بشرى هم‌چون شمايم (جز اينکه) به من وحى می‌‏شود که خداى شما خداى يگانه است. پس هر که به ديدار پروردگارش (در قيامت و به دريافت الطاف او) اميد و ايمان دارد، کارى شايسته انجام دهد و هيچ کس را در عبادت پروردگارش شريک نسازد.»

در  این آیه امید به خدا را دلیلی بر این می‌داند که بشر عمل صالح انجام دهد و به‌واقع باور به معاد است که آدم را به سمت خوب‌بودن می‌کشاند بنابراین شرط خوب بودن برای داشتن یک هویت اثرگذار در جامعه این است که فرد «امید» داشته ‌باشد.

نذیر کرمان- مهم‌ترین قواعد حاکم بر یک امید از نگاه قرآن چیست؟
اول این‌که مرجع حقیقی تنها خداوند است چرا که ربط تکوینی موجودی که عین فقر است تنها به خدایی است که عین غنا است بنابراین در امید راستین مبدا و مقصد ما انسان‌ها تنها خداوند است چراکه ما انسان‌ها عین فقر هستیم و یک وجود ربطی هستیم که تنها در کنار یک وجود مستقل الهی می‌توانیم هویت پیدا کنیم از این‌رو جوامعی که بی‌خدا هستند در حقیقت نمی‌توانند به امید حقیقی دست پیدا کنند.

دوم این‌که کار خداوند بر اساس علل و اسباب تحقق می‌گیرد در روایات نیز این موضوع تایید شده است که باید انتظار داشت که در میان اسباب به امید دست یافت و این‌گونه نخواهد بود که دست‌روی‌دست گذاشت و منتظر معجزه الهی بود تا به امید خودمان برای مثال ظهور امام زمان(عج) است دست پیدا کنم بلکه شخص امیدوار باید به اسباب ظاهری حکومتی آرمانی حضرت مهدی(عج) متوسل شود.

افراد به‌عنوان یک منتظر باید اسباب ظاهری را فراهم کنند و بعداز آن باید از خداوند امید و انتظار داشت تا علل‌ناشناخته و در حقیقت غیبت‌شده را رفع کند و ظهور را محقق بسازد بنابراین به‌عنوان جامعه منتظر در زمان غیبت تکلیف داریم و تکلیف ما زمینه‌سازی ظهور امام زمان(عج) است.

وقتی این زمینه‌ها فراهم شد آن‌گاه می‌توان از خداوند خواست تا علل ناشناخته را تامین کند و موانع نامعلوم ظهور را رفع کند و ما به خداوند این امید را داریم.

نذیر کرمان- از عوامل امید در جامعه مؤمنان چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
یکی از چیزهایی که جامعه مؤمنان باید به آن امید داشته باشد ظهور است و دیگری غلبه حق بر باطل و دیگری عدالت است. باور به منجی آخر زمان گنج بی‌بدیل و از جمله قواعد حکمت‌آمیزی است که به‌واسطه امید به این ظهور تشیع توانسته با این‌همه پستی و بلندی‌های تاریخ هویت خود را حفظ کند و روزبه‌روز قوی‌تر و مقتدرتر ظاهر شود.

مهدویت یکی از کلیدی‌ترین آرمان‌ها در راستای تمدن‌سازی اسلامی است بنابراین باید دانست که استکبار به‌راحتی دست از این آرمان امیدساز دست برنمی‌دارد و در تلاش است که امید به ظهور امام زمان(عج) را محود کند و یا خراب کند.

مقام معظم رهبری در این رابطه می‌فرمایند:« يکی از مسائلی که مزاحم استعمار شد، عقيده‌به مهدويّت بود!
 در سندی که من ديدم، بزرگان استعمار و فرماندهان استعماری توصيه می‌کنند که ما بايد کاری کنيم که عقيده به مهدويّت، به‌تدريج از بين مردم زايل شود! آن روز استعمارگران فرانسوی و انگليسی در بعضی کشورهای آن مناطق آفريقايی بودند – فرقی نمی‌کند که استعمار از کجا باشد – استعماران خارجی، قضاوت‌شان اين بود که تا وقتی عقيده به مهدويّت در بين اين مردم رايج است، ما نمی‌توانيم کشورهايشان را درست در اختيار گيريم!»
از آن‌جا که عقیده مهدویت به جامعه امید می‌دهد بنابراین این عقیده را مزاحم خود می‌دانند.

انتهای خبر/ پسند