چرا اینترنت گران شد

اینترنت و دنیای جدید اقتصاد
در سال‌های اخیر بازار خرید و فروش کالاها به صورت مجازی رشد چشمگیری داشته است. همه گیری کرونا نیز تاثیر بسزایی در این امر داشته است.
منظور از بازار مجازی تنها خرید و فروش کالا از طریق سایت و کانال صفحه نیست. بازاریابی، بازارسازی، تبلیغات، ارتباط با مشتری و… نیز به صورت مجازی و از طریق تلفن یا اینترنت صورت می‌گیرد.
همه این اتفاقات در بستر فناوری اطلاعات مقدور شده است. در نتیجه آن نیز برخی هزینه‌ها کاهش یافته است و شغل‌های جدیدی به وجود آمده است.
معافیت و در برخی اوقات فرار از مالیات در سال‌های گذشته، رشد توجه به سلبریتی‌های مجازی و توسعه اینترنت همراه موجب بالا رفتن حاشیه سود فعالیت در اینترنت شده‌است. افزایش قیمت دلار و طلا هم باعث تمایل قشر جوان و نوجوان به ورود به بازارهای مالی بین المللی از طریق فضای مجازی شده‌است.

وابسته به واردات
با وجود رشد سریع اقتصاد مجازی، زیرساخت‌های آن به تناسب رشد پیدا نکرده است. به خصوص در حوزه اینترنت خانگی و تلفن ثابت که با کم توجهی زیادی مواجه شده‌است. 
از طرف دیگر زیرساخت‌های اینترنت کشور نیز به واردات وابسته است.
معاف بودن ابزارهای ارتباطی از تحریم‌های ظالمانه امریکا، زمینه واردات گسترده این ابزارها را فراهم کرده است.
آمریکا و آلمان پیش از این بزرگترین تامین کننده‌های این تجهیزات بودند. بی اعتمادی به امنیت تجهیزات الکترونیکی غربی پس از ماجرای اسنودن گیت و ندادن خدمات پس از فروش به دلیل محدودیت‌های اعمالی برای سفر به ایران، باعث شد اقبال به این تجهیزات در کشور کاهش یابد.
در مقابل رشد چشمگیر فناوری اطلاعات در چین و اقبال جهانی به تجهیزات این کشور به دلیل قیمت مناسب باعث واردات تجهیزات الکترونیکی از شرق شد. اما در مجموع اصل ماجرا که وابستگی به واردات است باقی ماند.

ده سال بدون تغییر
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در دو گزارش که با فاصله ده سال منتشر کرده است (۱۳۹۰ و ۱۴۰۰) اعلام می‌کند که با وجود تولید بسیاری از تجهیزات مخابراتی در کشور، بخش عمده نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. به طور مثال متوسط واردات کالاهای حوزه فاوا در سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ حدود ۳.۵ میلیارد دلار در سال بوده است. این رقم بدون در نظر گرفتن آمار واردات و صادرات غیررسمی کالاها، هزینه های مرتبط با لایسنس کالاهای حوزه فاواست که برآوردها حاکی از قابل توجه بودن مقادیر واردات در این حوزه است.

از سوی دیگر مشکلات توسعه صنعت تولید تجهیزات مخابرات داخلی در این گزارش شامل فقدان بخش قوی تحقیق و توسعه در این حوزه، عدم هماهنگی و نظارت مستمر وزارتخانه‌های مربوطه در کنترل و پایش تسهیلات پرداختی به تولیدکنندگان و اطمینان از هزینه‌کرد صحیح آن در ایجاد ارزش افزوده در صنعت تجهیزات مخابرات و عدم اجرای قانون حداکثر استفاده از توان فنی و صنعتی کشور است.
این گزارش می‌افزاید: در حال حاضر صنعت تولید تجهیزات مخابراتی کشور با چالش‌های عمده‌ای روبرو است که برخی از این چالش‌ها از فقدان برنامه شرکت مخابرات ایران و شرکت ارتباطات زیرساخت برای مهاجرت به فناوری‌های روز و فقدان هماهنگی میان وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و صنایع و معادن، علوم تحقیقات و فناوری و بازرگانی در برنامه‌ریزی‌هایICT کشور، عدم توجه لازم به بخش تحقیق و توسعه صنایع مخابرات، قطبی شدن فناوری‌ها در جهان، عدم رعایت قانون حداکثر استفاده از توان فنی و صنعتی کشور ناشی می‌شود.

حلقه مفقوده چیست
 اصلی ترین مشتریان صنعت تجهیزات ثابت مخابرات در ایران شرکت ارتباط زیرساخت و اپراتورهای ثابت و سیار هستند که سالانه به منظور توسعه و نگهداری از شبکه های خود، تجهیزاتی را خریداری می‌کنند. همچنین کارشناسان خارجی جهت تعمیر و نگهداری این تجهیزات به طور سالانه به کشور سفر می‌کنند. در نتیجه این فرآیند، صنعت مخابرات هزینه‌های سنگین ارزی به کشور تحمیل می کند. با این وجود میزان سرمایه‌گذاری در تولید علم و تجهیزات الکترونیکی در کشورمان بسیار پایین است.
این در حالی است که در بسیاری از اسناد بالادستی مانند پدافند غیرعامل بر بومی سازی تجهیزات الکترونیکی و ارتباطی تاکید شده است. حوادث سایبری سال‌های اخیر به خصوص در ماجرای پمپ‌های بنزین نیز نشان داد که بومی سازی امنیت تجهیزات بسیار اهمیت دارد.
با توجه به رشد سریع فناوری اطلاعات، دنیا توجه ویژه ای به شرکت های نوپا و دانش بنیان در این حوزه داشته اند. سرمایه‌گذاری دولت‌ و نیروی فکر جوانان ایران بی شک می تواند موقعیت کشور را در عرصه تولید و حتی صادرات فناوری اطلاعات بهبود بخشد.

انتهای پیام/ محمد نعیم رستمی