پرآب ترین قنات جهان مسدود شد/ بی آبی در اوج گرمای بم

فت فتو – گروه استان‌ها: شهر بم به شهر قنات‌ها معروف است و قنات اکبرآباد در این شهر ثبت جهانی شده است، بر طبق سنت گذشته قنات مهمترین منبع تأمین آب نخلستان‌های بم است و شهری که به باغ شهر شهرت دارد و بخش قابل توجه از خرمای مضافتی کشور را تولید می‌کند حیاتش به وجود قنوات وابسته است.

برخی از این قنات‌ها شهرت جهانی دارند که می‌توان به قنات قنبرآباد با دبی آب ۳۶۰ لیتر آب در ثانیه اشاره کرد که به پر آب ترین قنات فعال جهان شهرت دارد و آب حداقل هزار نخلستان بزرگ را تأمین می‌کند.

ریزش تونل اصلی پر آبترین قنات جهان به دلیل عدم رعایت حریم

اما سهل انگاری در زمان اجرای عملیات عمرانی باعث مسدود شدن آب این قنات از اواخر اردیبهشت ماه شده است و با وجود تلاش برای بازگشایی مسیر قنات در دمای بالای این روزهای بم نخلستان‌ها بی آب مانده‌اند و مسیر آب نیز در اعماق زمین مسدود شده است.

تلاش برای بازگشایی قنات با استفاده از مقنی های قدیمی و اکیپ‌های امدادی ادامه دارد اما این تلاش هنوز به نتیجه نرسیده است.

تلاش برای بازگشایی قنات با استفاده از مقنی های قدیمی و اکیپ‌های امدادی ادامه دارد اما این تلاش هنوز به نتیجه نرسیده است

اما این عملیات عمرانی بدون توجه به حریم یکی از کهن‌ترین و پر آبترین سازه‌های آبی ایران مشکلات زیادی برای کشاورزان ایجاد کرده است.

محمد یکی از کشاورزان بمی است که می‌گوید: از اواخر اردیبهشت ماه به یکباره آب بزرگترین قنات بم خشک شد و در این گرمای تابستان که درختان خرما زیر بار هستند آبیاری نشدند و اگر وضعیت به همین گونه تداوم یابد خسارت جدی به کشاورزان وارد می‌شود.

حریم قنات‌ها مشخص نشده است

وی گفت: تعجب می‌کنم که حریم قنات‌ها مشخص نشده و کار عمرانی در حریم قنات انجام شده است، مگر مسئولان در این زمینه نظارت کافی ندارند؟

وی بیان کرد: بخش عمده‌ای نخلستان‌های بم از همین قنات تغذیه می‌شوند و اگر مشکل رفع نشود شاهد مشکلات عمده خواهیم بود.

علیرضا چاه چمنی دیگر کشاورز بمی می‌گوید: در اوج خشکسالی این قنات ۲۴ ساعت با دبی بسیار بالا آب داشت و مثل رودخانه‌ای زیر زمینی بود اما حالا یک قطره آب هم ندارد در این زمینه مسئولان قضائی شهرستان باید ورود کنند و مشکل را بررسی کنند.

وی ادامه داد: می‌گویند در حریم قنات در حال ساخت مکان تفریحی بوده‌اند که به دلیل ارتعاشات دهلیز اصلی فرو ریخته است اما تعجب آور اینکه حریم قنات‌های بم مشخص نشده است و پیمانکار طرح عمرانی از وجود قنات بی خبر بوده است.

لرزش‌ها باعث ریزش قنات شده است

محمد علی معقول، مدیر جهاد کشاورزی بم در این خصوص به فت فتو گفت: این حادثه به دلیل اجرای یک طرح عمرانی لرزش‌ها، تسطیح و خاکبرداری روی داده است.

وی افزود: دبی این قنات بسیار بالا و در جهان بی مانند است اما هر گونه لرزش و عملیات عمرانی در مسیر قنات باعث تخریب می‌شود.

وی با اشاره به نقش مهم این قنات در آبیاری زمین‌های کشاورزی و نخلستان‌ها و باغ‌های مرکبات گفت: انتظار جدی ما و کشاورزان این است که ظرف زمان کوتاهی مشکل حل شود.

به دلیل مسدود شدن راه آب در بالا دست قنات آب بالا آمده و احتمال تشدید خسارتها وجود دارد و اگر در زمان کوتاهی کار لایروبی و خارج کردن گل و لای از مسیر انجام نشود خسارتها تشدید می‌شود

معقول افزود: به دلیل مسدود شدن راه آب در بالا دست قنات آب بالا آمده و احتمال تشدید خسارتها وجود دارد و اگر در زمان کوتاهی کار لایروبی و خارج کردن گل و لای از مسیر انجام نشود خسارتها تشدید می‌شود.

وی از مسئولان خواست حریم قنات‌های بم را به صورت دقیق مشخص کنند و در زمان اجرای هر گونه عملیات عمرانی در ابتدا خطرات ناشی از هر گونه لرزش زمین برای قنوات بررسی شود.

فرماندار بم نیز در گفتگو با مهر از تلاش در قالب چندین تیم کارشناسی و مجرب برای رفع مشکل قنات خبر داد و گفت: هم اکنون کار به صورت مستمر در حال انجام است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن مشکل رفع شود.

۷ حلقه چاه مسدود شده است

شهسوار پور افزود: طبق بررسی‌های اولیه ۷ حلقه چاه این قنات مسدود شده است و در همین مناطق کار بازگشایی مسیر آب در حال انجام است.

وی قنات‌های بم را یکی از اصلی ترین منابع تأمین آب این شهر دانست و گفت: اهمیت قنات‌ها برای مردم و کشاورزان کاملاً مشخص است و انتظار داریم طی روزهای آینده مشکل آب قنات به صورت کلی رفع شود.

وی گفت: ۵ اکیپ در این منطقه در حال کار هستند و کار لایروبی در زمین زمین در حال انجام است.

مسیر قنات مملو از گل و لای است

هم اکنون در محل بروز حادثه چندین اکیپ از مقنی های مجرب و متخصصان در حال فعالیت می‌باشند اما به گفته مقنی ها گل و لای زیادی در مسیر قنات وجود دارد و بیرون آوردن این حجم از گل و لای زمان بر است.

قنات‌ها در برخی از شهرها و در اکثر روستاهای استان کرمان مهمترین منبع تأمین آب محسوب می‌شود که متأسفانه علیرغم کم آبی شدید در کرمان کار نگهداری، احیا و احداث قنات‌های جدید از سوی مسئولان جدی گرفته نمی‌شود و به جای سرمایه گذاری در خصوص توسعه قنات‌های استان کرمان متأسفانه بودجه‌ها برای پروژه‌های هزینه بری که تأثیر قابل توجهی هم برای حل مشکل آب ندارد هزینه می‌شود.

از سوی دیگر احداث چاه‌های غیر مجاز متعدد در استان کرمان موجب شده در برخی از مناطق استان قنات‌ها نیز به کلی بخشند و مهمترین منبع تأمین آب استان کرمان با بی توجهی مسئولان با خطر نابودی مواجه شود.