معادن ثروت‌ساز اما فرصت‌سوز برای صنایع پایین دستی

نمایشگاه‌های تخصصی معمولاً برای معرفی محصولات و انعقاد قراردادهای تأمین مواد موردنیاز واحدهای صنعتی و تولیدی توسط شرکت‌های خدمات‌رسان است، درواقع صنایع پایین‌دستی محسوب می‌شوند، همین امر سبب‌شد تا به گشت‌وگذاری در این نمایشگاه تخصصی بپردازیم.

استان کرمان بهشت معادن است و با ورود فولادی‌ها به‌دنبال صنعتی‌شدن هم هست اما آنچه در خور توجه است، نبود صنایع پایین‌دستی و خدمات‌ده در سطح استان است‌ که تبدیل به چالشی برای صنعت کرمان شده است.

شرکت‌های بزرگی چون صنایع ملی مس، گل‌گهر، فولادی‌ها و ذغالی‌ها در استان کرمان وجود دارند اما نیازهای خود را از خارج استان تأمین می‌کنند بنابراین هدف اصلی برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در سطح استان آشنایی صنایع‌کوچک و صنایع‌بزرگ با یکدیگر است.

گرچه مسئولان اقتصادی استان همه باهم یک اتفاق‌نظر را شکل داده و کمیته‌ای را برای پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی استان و رفع چالش‌های این حوزه ایجاد کرده‌اند، اما هنوز برخی صنایع سفارشات خود را معطوف‌به شهرهای همجوار کرده و علاقه‌ای‌به خرید از داخل و اعتماد به واحدهای کوچک‌وپایین‌دستی ندارند این نگاه از زبان تمام تولیدکنندگان حاضر در نمایشگاه نیز به کرّات بیان شد.

برای رفع چالش‌های استان همچون شناخت واحدهای پایین‌دستی و خدمات‌رسان، سامانه ستاد راه‌اندازی شد و دبیری آن به شرکت شهرک‌ها واگذار شد تا صنایع‌بزرگ ضمن عضویت در آن درخواست‌های خود را از تولیدکنندگان داخل استان مطالبه کنند که این امر با کم‌کاری شرکت‌های بزرگ سبب شد تا صدای استاندار را هم دربیاید و اعلام کند که خدمات به این واحدها را از سوی استان قطع خواهیم کرد مگر این‌که سریعاً عضو سامانه شوند.

دومین مسیر نیز برگزاری نمایشگاه‌هاست که در تقویم نمایشگاهی استان کرمان معرفی واحدهای پایین‌دستی‌ با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی صورت گرفت و به نظر راه‌های انتخاب شده مسیر درخواست و اعلام‌نیاز شرکت‌های بزرگ را هموار کرده است، اما خروجی چه باشد را سال بعد باید جستجو کرد.

با تمام سختی که ناشی از مسیر طولانی و نبود تاکسی‌های اینترنتی بود خود را به نمایشگاه تخصصی‌معدن و ماشین‌آلات‌معدنی در محل دائمی نمایشگاه‌های جنوب‌شرق واقع در جاده باغین کرمان رساندیم.

از پله‌های ورودی که بالا رفتیم روبه‌رویمان سه سالن قرار داشت که ما از سالن سمت راست سفر تحقیقاتی دوساعته خود را آغاز کردیم.

اولین سالن، درب ورودی خود را به لاستیک‌های بزرگ لودر و تراکتور گروه صنعتی بارز اختصاص داده بود گرچه نمای ورودی با دیدن محصولات تماماً کرمانی جذاب بود اما لاستیک‌های بزرگ این جذبه را دوچندان می‌کرد البته حضور لاستیک‌سبز هم در این نمایشگاه مشهود بود.

از دالانی که با موکت‌های قرمزرنگی مفروش شده بود، وارد سالن دوم که شرکت‌های سنگ‌آهنی آنجا را قرق کرده بودند از گهرزمین و گهرروش گرفته تا گل‌گهر و شرکت‌های سرمایه‌گذاری‌مس و میدکو همه حاضر بودند، البته بوی قهوه نیز تمام سالن را به خود اختصاص داده بود گویا تنها چیزی که بیشترین طرفدار را داشت همین قهوه بود.

از راهروها که عبور کردیم شاهد شرکت‌های فناوری بودیم که محصولات و خدماتی را که برپایه دانش‌بنیان و مهندسی بود را ارائه می‌کردند. یکی از این واحدها شرکت رستاک یا کلینیک فنی_تخصصی احیاء و بهبود عملکرد قطعات تجهیزات و فرآیندهای صنعتی بود که در بستر پارک علم و فناوری استان کرمان قرار داشت.

این شرکت توانسته بود پروانه فن خنک‌کننده کمپرسور اینگرسولرند را بومی‌سازی کند و حتی فن‌آلومینیومی  که در جهان بی‌نظیر است را نیز با هزینه کمتر و مدت زمان کارکرد بیشتر تولید کند و این نوع نتیجه‌بخش در محصول پروانه فن در کشور برای اولین‌بار مطرح شده است.

صحبت با مدیران این شرکت‌های فناور آن‌قدر جذابیت دارد که دلت نمی‌خواهد از هم‌صحبتی‌شان دست‌برداری اما وقت ما محدود بود بنابراین شماره مدیرعامل را گرفتیم و راهی دیگر غرفه‌ها شدیم.

از سالن بیرون آمدیم و به سالن هم‌جوار که کلاً متعلق به خانواده مس و شرکت‌سرمایه‌گذاری مس بود وارد شدیم از ماده‌اولیه تا تولید محصولات پلیمری و قطعات چدنی همه و همه آمده بودند تا گره‌ای از مشکلات صنعت مس را بازکنند و به آنها خدمات بدهند در بین آنها تولیدکننده قطعات پلیمری هم وجود داشت که مدعی بود بازنشسته شرکت مس است.

البته من با لفظ مکدونال‌های ایران با مدیر این شرکت که خودش بازنشسته مس بوده و بعداً یک شرکت درمنطقه ویژه اقتصادی رفسنجان راه‌اندازی کرده بود، مزاحی کردم زیرا بعد از بازنشسنگی ایده اشتغال‌زایی را دنبال کرده و پانزده جوان را به‌کار گرفته بود که شاید از دوران کاری‌اش هم برایش جذابیت بیشتری داشت، البته به مسئولیت‌های اجتماعی هم معترض بود زیرا از نظر او باید صنایع‌بزرگ، صنایع‌کوچک و پایین‌دستی را ایجاد کنند تا اشتغال بیاورد و نباید راه، جاده و یا مدرسه بسازد.

گرچه این نمایشگاه جذابت‌های زیادی داشت اما برای ما دردآور هم بود زیرا از کنار هر غرفه که عبور می‌کردیم زنانی بودند که حجاب برداشته و راحت در جمع مردان نشسته بودند یا با عنوان خانم‌مهندس مرتب از این سو و آن سو مورد خطاب قرار می‌گرفتند، کاملاً مشهود بود که نظارتی بر مقوله فرهنگی پوشش در این نمایشگاه وجود نداشت، البته از برخی هم که میزان حقوق دریافتی‌شان را می‌پرسدی برق از سه فاز مغزت می‌پراند زیرا از مردان سرپرست‌خانوار هم دریافتی بیشتری به واسطه تخصص خود در آن واحد معدنی و ساخت داشتند که بازهم دلیل بر شل‌حجابیشان نباید می‌بود زیرا شنیده بودیم که فقر از هر دری آید ایمان بیرون رود ولی اینجا ثروت آمده بود و آروغ روشنفکری و ابتذال را سرلوحه برخی زنان که حتی میمهان دیگر شهرها نیز بودند، کرده بود.

از کنار شرکت ذغال‌سنگ کرمان می‌گذریم، یکی از اعضای روابط‌عمومی ما را صدا زد زیرا قبلاً برای طرح طبقه‌بندی مشاغل با اعتصابات و اعتراضات کارگری همراه بود و این شرکت با چالش‌هایی همراه بود که ما پیگیر رفع آنها ازسوی رسانه بودیم، از او در خصوص وضعیت این شرکت پرسیدم گرچه معترض نبود اما به نظر هم نمی‌آمد که راضی باشد، زیرا استاندارکرمان هم بارها گفته است که وضعیت ذغال‌سنگ استان کرمان فاجعه‌بار است.
ذغالسنگ هنوز به شیوه پنجاه سال قبل استخراج می‌شود و کارگران مستهلکی دارد که سال‌ها پیش باید بازنشست می‌شدند اما چون شرکت توان پرداخت میلیاردها تومان هزینه هزار و اندی کارگر را ندارد این کارگران همچنان مشغولند و صنعت ذغال با چالشی عجیب روبه‌رو است.

بعد از دیدن این قسمت نیز وارد آخرین سالنی که کلاً فولادی‌های کرمان و سایر شهرهای اطراف کرمان بود شدیم، جذابیت خاصی نداشت و تنها چیزی که تبلیغ می‌شد پیمانکاری و مواداولیه از معادن حاضر بود.

این نمایشگاه تخصصی با رویکرد رسیدن به بهره‌وری‌مطلوب و اثربخشی بالا و عدم وابستگی به وارادات راه‌اندازی شد تا صنایع‌کوچک و متوسط را بایکدیگر پیوند دهد.

گرچه معادن ثروت‌آفرین و ثروت‌ساز هستند اما فرصت رشد به صنایع پایین دستی را نداده‌اند که علت آن هرچه می‌خواهد باشد، اما عملا نوعی فرصت‌سوزی است که باید قاطعیت استان را در کنارهم قرار دادن صنایع بیشتر کرد، این نیز درخواست اکثر شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه بود.

انتهای خبر/ طهماسبی