مس سرچشمه متوقف نشد

تاریخچه:

در ۵۰ کیلومتری شهر رفسنجان و در بخش مرکزی زاگرس، معدن مس سرچشمه قرار گرفته است که یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های معدنی صنعتی دنیاست. معدن مس سرچشمه به عنوان پهناورترین معدن مس ایران شناخته شده و بخش زیادی از نیاز صنایع مختلف به مس توسط این معدن تامین می‌شود.
طبق تحقیقات انجام گرفته میزان ذخایر این معدن، ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن سنگ سولفوری تخمین‌زده شده که از دید زمین‌شناسی بر روی کمربند جهانی مس قرار گرفته است، زمان تشکیل معدن مس سرچشمه احتمالا به ۲۵ میلیون سال پیش باز می‌گردد و نوع سنگ این منطقه «گرانودیوریت» است.

معدن مس سرچشمه از سالیان دور به دلیل جاری بودن آب‌های رنگارنگ مورد توجه قرار گرفته بود. علاوه بر رنگ آب رسوباتی در جویبارهای اطراف تشکیل شده بود که از گذشته تا به امروز زیبایی خاصی به این منطقه هدیه داده است،رسوبات مورد بحث در واقع سولفات مس هستند که در حال حاضر هم اطراف معدن اثراتی از آن وجود دارد.

معدن مس سرچشمه اولین‌بار در سال ۱۳۰۷ و توسط برادران رضایی کشف شد. سال‌ها بعد و در سال ۱۳۴۵ اولین قدم‌های اکتشاف و پی‌جویی آن برداشته شد. عملیات بهره‌برداری از این معدن تحت‌نظر شرکت سهامی معادن کرمان آغاز شد و در سال ۱۳۴۶ با کمک یک شرکت انگلیسی، طرح‌های کلی حفاری این معدن نوشته شد.
همکاری عملیات بهره‌برداری از این معدن با شرکت انگلیسی تا سه سال ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۴۹ شراکت شرکت‌های ایرانی و انگلیسی منحل شد و از آن به بعد این معدن زیر نظر «شرکت سهامی معادن مس سرچشمه» راه خود را ادامه داد.

سال ۱۳۵۴ عملیات حفاری عمیقی در این معدن صورت گرفت و از سال ۱۳۵۵ شرکت آناکاندا شرایط جدیدی را برای این معدن ایجاد کرد، توافق‌هایی بر سر استخراج و بهره‌برداری مس از معدن سرچشمه بین آناکاندا و شرکت ملی صنایع مس ایران شکل گرفت که در نهایت با فرا رسیدن مبارزات مردم و دوران انقلاب همه آن‌ها متوقف شد.

آمریکایی‌ها که تجهیزات لازم را خریداری کرده بودند اما فرصت نصب آن‌ها نشده بود بر روی دیوار مجتمع مس سرچشمه با خط درشت نوشتند «ایرانی‌ها حتی نمی‌توانند بسته تجهیزات را باز کنند» اما ادامه فعالیت‌های این معدن در سال ۱۳۵۷ با توان و متخصصان ایرانی آغاز شد و در سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲ تحت‌نظر مهندسان ایرانی مورد بهره‌برداری قرار گفت.

در سال ۱۳۸۰ بهره‌برداری از این معدن شکل جدی‌تری پیدا کرد و هر ساله حدود ۱۴ میلیون تن مس از آن استخراج می‌شود. تخمین‌زده شده بود که عمر این معدن تا سال ۱۴۰۳ ادامه داشته باشد اما هنوز این معدن دارای ذخیره است و فعالیتش‌ نه تنها پایان نیافته بلکه تداوم هم داشته است.

مس موجود در این معدن به وسیله انفجار از دل زمین خارج می‌شود، پس از استخراج مس، مواد معدنی را به سمت کارخانجات فراوری مس ارسال می‌کنند تا فرآیندهای مختلف بر روی آن انجام گیرد. در طی این مراحل ناخالصی‌های موجود در سنگ جدا شده و به اندازه قابل استفاده در صنایع دیگر تبدیل می‌شود.

اهداف و چشم‌انداز می سرچشمه؛

مس سرچشمه در راستای سیاست‌های کلان کشور کار کرده است و فعالیت‌های این هلدینگ تاثیر قابل توجهی بر جریان خودکفایی و استقلال صنعت مس داشته است و امروز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین هلدينگ‌های سرمایه‌گذاری کشور، حجم عظیم و قابل توجهی از ظرفیت سرمایه‌گذاری و اشتغال منطقه را به‌خود اختصاص داده است.

ورود هلدینگ بزرگ سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، به تالار فرابورس کشور در سال نود و سه، امکان خرید و فروش سهام را برای سهام‌داران فراهم کرد، فعالیت‌های گسترده و متنوع هلدینگ بزرگ سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، توسط شرکت‌های زیرمجموعه که هر یک، به‌عنوان بازوهای اجرایی هلدینگ، دارای توانایی و تجربه ارزنده‌ای هستند، ارائه می‌شود.

 فعالیت‌ها این شرکت در پنج گروه عمده، سرمایه گذاری، معدنی، پیمانکاری ( طراحی، مهندسی و اجرا )، تولیدی و خدمات پشتیبانی و تخصصی طبقه‌بندی و مدیریت می‌شوند.

شرکت مس سرچشمه کرمان تاکنون ۴۳ پروژه اعم از تحقیق و توسعه تا ساخت بیمارستان و ورزشگاه در قالب مسئولیت‌های اجتماعی را در پرونده خدمتی خود به ثبت رسانده است و پروژه‌های درحال اجرای این مجتمع شامل احداث کارخانه تغلیظ فاز سه و چهار ، احداث کارخانه فلوتاسیون سربازه مس شهربابک و مجتمع مس سرچشمه، احداث و تامین زیر ساخت‌های انتقال اسید سولفوریک تولیدی مجتمع مس سرچشمه و شهربابک به منظور صادرات است.

فعالیت‌های امروز مس؛

ساخت ۳ نیروگاه ۴۲ مگاواتی برق در مجتمع‌های مس سرچشمه، سونگون و خاتون‌آباد

درحالی که گروه صنعتی مپنا جزو ثروت‌های ملی است و اقدامات ارزشمند انجام گرفته در این مجموعه، نوید می‌دهد که می‌توان مشکل ناترازی انرژی را در کشورمان حل کرد، با امضای تفاهم‌نامه مشترک، شاهد همکاری و مشارکت دو بنگاه بزرگ اقتصادی در کشور هستیم و امید می‌رود با توسعه همکاری‌ها، پروژه‌های شرکت ملی صنایع مس ایران در حوزه برق و انرژی با سرعت بیشتری اجرایی شود.

تأمین برق مورد نیاز مجتمع‌های تولیدی و پروژه‌های توسعه‌ای شرکت ملی مس از محل نیروگاه‌های اختصاصی، می‌تواند به کاهش مصرف برق از شبکه و رفع بخشی از ناترازی انرژی کشور کمک کند که مشهود است؛ برای تحقق برنامه تولید سالانه یک میلیون تن کاتد مس به ۱۲۲۶ مگاوات برق نیاز است بنابراین علاوه‌بر امضای قرارداد ساخت دو نیروگاه ۴۲ مگاواتی در سرچشمه و سونگون، در تفاهم‌نامه مشترکی هم که خردادماه سال جاری به امضا رسید، در حوزه‌های مختلف برای همکاری مشترک فی مابین شرکت ملی صنایع مس ایران و گروه مپنا برنامه‌ریزی شده است.

بومی‌سازی قطعات و حرکت به‌سوی خودکفایی

شرکت مهندسی صنایع و معادن کانی مس به عنوان یکی از مجموعه‌های تابعه شرکت ملی صنایع مس ایران با بومی‌سازی یک پروژه و هفت تجهیز در زنجیره صنعت مس، گامی ارزشمند در مسیر استفاده از توان ساخت داخل برداشته است.

 شرکت مهندسی صنایع و معادن کانی مس با بهره‌گیری از ظرفیت جوانان نخبه و با بنیه قوی فنی، گام‌های ارزشمندی در راستای بومی‌سازی تجهیزات پُر کاربرد در زنجیره صنعت مس برداشته تا از این طریق ضمن فعال‌سازی ظرفیت‌های تولید در داخل کشور، شاهد صرفه‌جویی ارزی باشیم.

درحال‌حاضر این شرکت بخشی از خرید خارجی در پروژه‌های توسعه‌ای احداث کارخانه فاز ۲ و ۳ تغلیظ میدوک شامل مکانیزم سلول فلوتاسیون ۲۵۰ متر مکعبی، سرند، تیکنر، ریلانینگ ماشین، اپرون فیدر، XRF و فیلتر پرس و همچنین پروژه کوره آهک اهر۲ را بومی‌سازی کرده است.

لازم به ذکر است، «استفاده حداکثری از توان ساخت داخل»، «حفظ وضع موجود و رشد تولید» و «تسریع در پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای» سه راهبرد اساسی در شرکت ملی صنایع مس ایران به شمار می‌رود که به صورت ویژه در دستورکار بخش‌های مختلف این مجموعه قرار گرفته است.

طرح‌های توسعه؛

در آخرین گزارش منتشر شده؛ میزان پیشرفت پروژه‌های توسعه‌ای بر مبنای دوره منتهی به پایان اردیبهشت‌ماه را نشان‌ می‌دهد، دو کلان پروژه احداث کارخانجات تغلیظ دره‌زار و درآلو به ترتیب با ۹۵ و ۹۳ درصد پیشرفت فیزیکی، در آستانه اتمام عملیات اجرایی قرار دارند.

با افتتاح و آغاز بهره‌برداری از این دو کلان پروژه در آینده نزدیک، ظرفیت تولید کنسانتره مس در شرکت ملی صنایع مس ایران حدود ۲۴۳ هزار تن افزایش می‌یابد که نویددهنده تحقق شعار سال ۱۴۰۳ یعنی «رشد تولید با مشارکت مردم» خواهد بود.

همچنین دو کلان پروژه استادیوم‌ شهدای مس رفسنجان و ورزشگاه ۳۰ هزار نفری شهید آیت‌الله رئیسی که دارای استاندارد مجموعه‌های ورزشی بین‌المللی است، نیز درحال‌حاضر به ترتیب ۹۷ و ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و با افتتاح آن‌ها در آینده نزدیک، زیرساخت ورزشی مناسبی برای استفاده جوانان بومی منطقه فراهم خواهد شد.

پروژه‌های راه خواجه_ورزقان با ۸۷ درصد پیشرفت، تصفیه‌خانه‌های پساب کارخانجات اسید مس سرچشمه و خاتون آباد با ۸۴ درصد پیشرفت، نیروگاه خورشیدی خاتون‌آباد و بن یکه با ۷۵ درصد پیشرفت، ریخته‌گری (مفتول مس) با ۶۸ درصد پیشرفت، کارخانه فلوتاسیون سرباره خاتون آباد با ۶۵ درصد پیشرفت و کارخانه آهک خاتون‌آباد با ۶۳ درصد پیشرفت هم برخی دیگر از پروژه‌های پیشران شرکت ملی صنایع مس ایران به شمار می‌رود که به سرعت درحال اجراست.

با توجه به سیاست مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در زمینه تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری، چندین برنامه را برای افزایش تولید در دستور کار این واحد معدنی صنعتی قرار گرفته است.

 افزایش و تکمیل اکتشافات معادن مس در اختیار شرکت چهارگنبد تا پایان سال ۱۴۰۳ است، در سال ۱۴۰۲، ۲ هزار و ۷۰۰ تن کنسانتره تولید شده است اما با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است که در سال ۱۴۰۳ به تولید ۶ هزار تن برسیم.

 با کشف ذخایر جدید، میزان ذخایر موجود از ۳ میلیون تن به ۸ میلیون تن افزایش یافته است و ظرفیت تولید هم به ۶ هزار تن در سال ۱۴۰۳ خواهد رسید که رقم قابل توجهی است.

 نصب خط جدید فرآوری در کنار خط قدیم فرآوری را از عوامل دو برابر شدن تولید در سال ۱۴۰۳ شده و روند تولید در ۲ماه ابتدای سال ۱۴۰۳ رشدی را بیش از برنامه نشان داده است و شاهد افزایش ۲/۵ برابری ظرفیت تولید در سال ۱۴۰۳ هستیم، در سال گذشته با افزایش عیار ورودی کارخانه تغلیظ و اصلاح خطوط فراوری از حداکثر ظرفیت اسمی کارخانه قدیم استفاده کرده و در پایان سال ۱۴۰۲ رشد ۲۲۸ درصدی محقق شد.

 به پشتوانه این تغییرات و کشف ذخایر جدید، علاوه‌بر افزایش خط فرآوری که در نیمه دوم سال به بهره‌برداری می‌رسد، به نظر می‌آید که تولید مس استان از ۲ هزار و ۷۰۰ تن در سال به ۶۰۰۰ تن در سال ۱۴۰۳ برسد.

انتهای خبر/ طهماسبی