قالی کرمان بر دار شد/ خانه‌نشینی قالیبافان

فت فتو – گروه استان‌ها: قدمت قالی کرمان و نقشه‌هایی که بر روی تار و پود فرش‌های دستباف کرمان نقش می‌بندند به دوران صفویان بر می‌گردد.

قدیمی ترین نقش‌هایی که نسخه اصلی آن هنوز وجود دارد به ۵۰۰ سال قبل برمی گردد و استفاده از همین نقش و رنگ‌های طبیعی در کنار کیفیت پشمی که از دام‌های استان تأمین می‌شود قالی کرمان را زبان زد کرده است.

وضعیت قالیبافان هر روز بدتر می‌شود

این صنعت در طول سال‌ها با فرهنگ مردم نیز گره خورده و زیر شاخه‌هایی مانند رنگرزی، پشم ریسی و تجارت قالی ایجاد کرده است، بافت قالی همچنین موجب سرودن شعرهایی مرتبط با قالی بافی شده است به طوری که آموزش قالی نیز در کارگاه‌های شهرهای مختلف کرمان با استفاده از همین اشعار انجام می‌شود در واقع هر طرح قالی همراه با اشعار به قالیبافان ارائه می‌شد.

تا چند سال قبل در محله‌های قدیمی شهر کرمان و شهرهای دیگر استان به ویژه راور صدای قالیبافان را که همراه با شعر قالی‌ها را می‌بافتند شنیده می‌شد.

تا چند سال قبل در محله‌های قدیمی شهر کرمان و شهرهای دیگر استان به ویژه راور صدای قالیبافان که همراه با شعر خوانی قالی‌ها را می‌بافتند شنیده می‌شد اما طی چند سال اخیر وضعیت قالیبافان کرمان هر روز بدتر می‌شود، افزایش قیمت نهاده‌های اولیه، بافت قالی در پاکستان و بنگلادش و چین با طرح قالی کرمان، افزایش تولید قالی‌های ماشینی با طرح‌های سنتی کرمان، عدم حمایت از قالیبافان، مشکلات و موانع در زمینه صادرات هر روز وضعیت این صنعت را بدتر می‌کند.

شیوع کرونا و تحریم‌ها نیز باعث شد بازار کشورهای اروپایی و آمریکا به عنوان مهمترین مشتری فرش کرمان نیز از دست برود.

بازار گنجعلیخان راکدتر از همیشه

راسته بازار خیابان گنجعلیخان در مجاورت بازار تاریخی کرمان این روزها راکدتر از همیشه است، فروشندگان کمتر شده و تولید کنندگان و بافندگان نیز موانع بیشتری پیش روی خود دارند.

۴۰ هزار قالی باف در کرمان فعال هستند که تنها ۱۸ هزار نفر از آنها بیمه شده‌اند و بسیاری از این افراد نیز با توجه به افزایش قیمت نخ، پشم و رنگ توان تأمین نهاده‌ها برای بافت قالی را ندارند.

فرش کرمان می‌تواند به یکی از ستون‌های اقتصاد مقاومتی و بومی در استان کرمان تبدیل شود، فرش بافی در خون مردم کرمان است اما مسئولان استان کرمان به جای سرمایه گذاری برای گسترش قالی بافی به عنوان یکی از مشاغل خانگی این حوزه اقتصادی را به کلی فراموش کرده‌اند و حتی از قالیبافان حرفه‌ای هم هیچ حمایت مشخصی نمی‌کنند.

محمد قربانی از جمله فعالان تولید قالی است که به فت فتو می‌گوید: در صنعت قالی کرمان از رنگ‌های طبیعی گیاهان دشت‌های کرمان و دام‌های رابر و بافت برای تولید پشم استفاده می‌شود اما خشکسالی تولید این گیاهان و پشم را کاهش جدی داده است و در برخی از موارد مجبور به ورود نهاده‌ها از سایر استان‌ها هستیم، در مقابل اگر قالی هم تولید شود فروش قالی مشکل شده است.

وی ادامه داد: به دلیل گران شدن قالی دست باف مردم عادی توان خریدشان کاهش یافته و صادرات فرش هم به شدت با مشکل مواجه شده است. مهمترین بازار مصرف قالی کرمان کشورهای اروپایی به خصوص آلمان، فرانسه، انگلیس، اتریش و آمریکا بود که همه تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گرفته‌اند.

کارگاه‌هایی که یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند

وی گفت: سعی شده از راه‌های مختلف این مشکلات را رفع کنیم اما بازگشت ارز و حفظ بازار رسمی عملاً با چالش مواجه شده است، بسیاری از قالیبافان در این شرایط خانه نشین شده‌اند و کارگاه‌ها تعطیل هستند.

یکی از فروشندگان قالی کرمانی که در خیابان گنجعلیخان فعال است، به فت فتو می‌گوید: عملاً امکان صادرات نداریم، خریداران هم کاهش یافته‌اند چون گردشگری برای خرید وارد کرمان نمی‌شود.

وی گفت: امیدواریم بعد ار واکسیناسیون وضعیت ورود گردشگران بهبود یابد و بتوانیم حداقل در زمینه فروش تابلو فرش روزنه‌ای از امید پیدا کنیم در غیر این صورت این صنعت به زودی ورشکست می‌شود.

امیدواریم بعد واکسیناسیون وضعیت ورود گردشگران بهبود یابد و بتوانیم حداقل در زمینه فروش تابلو فرش روزنه‌ای از امید پیدا کنیم در غیر این صورت این صنعت به زودی ورشکست می‌شود

وی ادامه داد: قالیباف هیچ حمایتی نمی‌شود و بهترین کاری که برای این افراد می‌شود بیمه است که آن هم در بسیاری از موارد پرداخت حق بیمه از توان روستاییان قالیباف خارج شده است، مردم در روستاها نه کشاورزی دارند و نه دامداری چون خشکسالی آبی در روستاها باقی نگذاشته و در این شرایط توسعه صنعت قالی بافی بسیار تأثیر گذار است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان نیز در گفتگو با مهر می‌گوید: سعی می‌کنیم با توجه به منابع موجود از قالیبافان حمایت کنیم و بتوانیم این صنعت را بیش از گذشته تقویت کنیم.

مهدی حسینی‌نژاد گفت: هر فردی که کارت قالیبافی داشته باشد یا دارای گواهی مهارت در این رشته باشد مشمول بیمه قالیبافان می‌شود.

وی تصریح کرد: ۴۰ هزار فرش باف در استان کرمان وجود دارند که سعی داریم از این افراد برای افزایش مهارت، افزایش تولید و رفع موانع تولید حمایت کنیم.

وضعیت صنعت فرش کرمان این روزها مطلوب نیست و بسیاری از کارگاه‌های قالیبافی کرمان ورشکست شده و در حال رکود شدید هستند و اگر مورد حمایت قرار نگیرند اوضاع در کوتاه مدت بدتر می‌شود.