شیعه و سنی؛ بی‌رودربایستی، غیرسیاسی و غیررسمی

هفته وحدت تمام شده بود اما گفتمان برادری ادامه داشت چون ماه، سال یا هفته نمی‌شناسد. خیلی‌هایشان که همدیگر را از قبل می‌شناختند، بی‌خیال کرونا و البته ماسک زده، یکدیگر را در آغوش می‌کشیدند و گپ و گفت علمای شیعه و سنی تازه گُل می‌انداخت.

به گزارش فت فتو، دورترین نقطه جنوبی استان کرمان و از مناطق محروم به عنوان ایستگاه یازدهم نشست گفتمان برادری اهل سنت و تشیع استان انتخاب شده بود اما شیوه برگزاری در قالب کارگاه های تخصصی و البته صمیمیت و خواست قلبی آنان بر سر اهمیت موضوعی این همایش ۲ روزه به گونه‌ای بود که همه اعتراف داشتند همایش به بهترین شکل برگزار شد و قدردان برگزارکنندگان نیز بودند.

مدرسه محل برگزاری این همایش در شهر قلعه‌گنج واقع در ۴۲۰ کیلومتری جنوب مرکز استان کرمان نیز روز چهاشنبه متفاوتی را سپری کرد؛ اینبار به جای دانش آموزان خردسال یا نوجوان، میزبان معلمانی بود که خود درس دین و زندگی به جامعه می دهند و کلاس هایی که در این مدرسه برپا شد هم متفاوت بود؛ به جای ریاضی، ادبیات و جغرافیا، آنچه بیشتر بحث شد، برخی ریشه های اختلاف بین مذاهب و نیز نقاط اشتراک و البته راه های یکی بودن و یکی ماندن برای مقابله با جریان سازی های رسانه ای که علیه سرزمین های اسلامی تولیدمحتوا می کنند، بود.

و نکته مهم دیگری که همه شرکت کنندگان بر آن اذعان داشتند نقش معلمی و هدایت آنان بود که در مدیریت افکارعمومی و هدایت جامعه اثرگذار هستند، چون محل رجوع اقشار مختلف مردمی هستند؛ با این حال از هر مذهب شیعه یا سنی به این نشست آمده بودند تا در کنار همدیگر بنشینند و چاره اندیشی کنند. 

خوش و بش های کار راه انداز

مباحث علمی و فقهی مطرح شده در کارگاه ها یک طرف، خوش و بش و رایزنی‌های زمان استراحت بین کلاس ها نیز یک طرف؛ علمای اهل سنت، تشیع و کارشناسان مذهبی، چه آنان که در استان ساکن هستند و چه آنان که از سایر استان‌ها آمده بودند فضایی را حاکی از یکدلی، هماهنگی و همراهی بین مذاهب به نمایش گذاشته بودند و فرصتی را پیش روی خبرنگار و عکاس فت فتو گذاشته بود تا برخی از جلوه های این دوستی و برادری ها را نیز به تصویر بکشد.

بیشتر شرکت کنندگان در این همایش در گفت وگو با خبرنگار فت فتو تازه شدن دیدار علما و کارشناسان مذهبی را از جمله مزایای اینچنین همایش هایی عنوان کردند و گفتند که باوجود کرونا خیلی وقت بود دیدار مستقیم و حضوری میسر نشده بود؛ اگرچه بیشتر این افراد به صورت تلفنی یا دیگر راه های ارتباطی با هم در ارتباط هستند اما دورهم جمع شدن فارغ از مسائل روزمره و رایزنی برای پیشبرد کارها و همفکری بر سر موضوعات مختلف، تبادل دانش و تجربه و بیان مسائل به شکل رودررو و بی پرده طی ۲ روز در یک محل واحد، چیز دیگری است.

وجوه تمایز و عملیاتی همایش

شاید اگر بخواهیم از مهمترین وجوه تمایز یا ویژگی‌های یازدهمین گفتمان برادری کرمان که همه شرکت کنندگان روی آن اجماع داشتند بیان کنیم، حضور غیرشعاری و بدون کلیشه، غیرسیاسی و البته بی رودربایستی افراد در آن، گرفتن نتیجه و بهره عملی از مباحث آن بود که به درد زندگی اهالی شیعه و سنی در هر منطقه می خورد.

همچنین اگر بخواهیم این وجه مهم همایش دوره یازدهم گفتمان برادری کرمان را به شکل ملموس تر بیان کنیم شاید بهتر باشد به اظهارنظر برخی افراد شرکت کننده در آن بپردازیم؛ مثلا حجت الاسلام مهدی مسائلی دبیر کارگاه تخصصی گفتمان و پژوهشگر دینی که با آن لهجه شیرین اصفهانی‌اش اینچنین این دوره از نشست را در قالب کارگروه ها و کلاس های تخصصی توصیف می کند: کارگروه ها از قالب رسمی خارج شد، افرادی که مسئولیت‌های سیاسی نداشتند شرکت داشتند و به مسائل جزیی و مصداقی مردم شیعه و سنی که مانع یا تقویت کننده وحدت است پرداختیم و بحث شد؛ افراد رودربایستی که در جلسات رسمی معمول است را کنار گذاشتند و وارد بحث ها شدند. گفتمان برادری از حالت رسمی و خشک خود خارج شد که در این خصوص توانستیم مسائل جدی‌تری را بین شیعیان و اهل سنت باز کنیم.

وی با بیان اینکه در کلاس ها با حضور دوستان اهل سنت با حوزه های مختلف کار به صورت مصداقی آشنا شدیم گفت: در گذشته زمانی که به هم می‌رسیدیم بیشتر شعار می دادیم لذا در این آیین بحث را به سمت مسائل جزئی و کاربردی‌تر پیش بردیم و اینگونه توانستم عقاید و نظرات واقعی را دریافت و به جمع بندی واقعی تری برسیم.

مولوی یونس چاهانی امام جمعه اهل سنت شهر رمشک در شهرستان قلعه گنج نیز دیگر شرکت کننده این همایش بود که همایش را خوب و ضروری توصیف و بیان کرد: همایش در پنج کارگروه تخصصی با موضوعات مختلفی از جمله فعالیت شبکه های رسانه ای افراطی و نیز راهکارهای دفع جوانان از آنها برگزار شد.

محمد درافشان فعال فرهنگی و مذهبی اهل‌سنت در شهرستان قلعه گنج نیز با بیان اینکه این نشست ها برای مخاطبان بسیار مفید است و از نقطه نظرات هر ۲ طرف استفاده می شود گفت: کارگاه هایی که در حاشیه همایش برگزار شد از نقاط قوت نشست های وحدت امسال بود که موضوعات مورد بحث نمونه های عینی وحدت بین شیعه و سنی را از صدر اسلام تا دوران معاصر نشان می داد.

حجت الاسلام احمد نجنو امام جمعه شهرستان کهنوج کرمان نیز برگزاری یازدهمین دوره گفتمان برادری شیعه و سنی در کرمان را موفقیت‌آمیز و خوب توصیف کرد و از تبدیل «آیین» برادری به مراسم «گفتمان» برادری شیعه و اهل سنت طی ۲ سال گذشته و فواید آن گفت.

وی افزود: آیین برادری ۲ سال است که به گفتمان تبدیل شده و با محوریت نماینده ولی فقیه در استان، سال گذشته در کرمان و امسال در قلعه گنج برگزار شد؛امسال بزرگان تشیع و تسنن در این آیین در کنار هم نشستند و مسائل و اختلاف سلیقه ها را در مسائل مذهبی و فقهی بررسی کردند.

ابراهیم جناب روحانی اهل سنت فعال در شهرستان ریگان در شرق کرمان نیز گفت: در کارگاه های تخصصی که ذیل همایش گفتمان برادری برگزار شد تفاهم خوبی بر سر مسائل با علمای شیعه داشتیم و مسائل مهمی مطرح شد. در این کارگاه ها کمبودها و نیازهای مهم مورد بحث و بررسی علمی قرار گرفت و همه طرف ها روی مسائل اجماع داشتند.

جزییات همایش

یازدهمین نشست گفتمان برادری اهل سنت و تشیع در کرمان درحالی از صبح روز چهارشنبه پنجم آبانماه شروع شد و تا ششم آبان ادامه داشت که شهرستان محل برگزاری این همایش در قلعه گنج میزبان حضور علمای برجسته اهل تسنن و شیعه، امامان جماعت وجمعه ،روحانیون، پژوهشگران دینی و برخی سران طوایف استان کرمان شده بود.

برخی سرفصل های کارگاه های تخصصی این همایش در قالب «تبیین اندیشه های حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری در راستای وحدت و تقریب، محبت و مودت اهل بیت در گفتار و سیره علمای اهل سنت، الگوهای موفق تعامل و همکاری مشترک شیعه و سنی، افراط گرایی، شناخت ریشه های آن و ضرورت جلوگیری از جذب جوانان به آن و نیز بررسی وضعیت شبکه های رسانه ای افراطی که با هدف تفرقه بین مذاهب اسلامی فعالیت می کنند» اعلام شد.

جمبندی این کارگاه ها نیز در روز اختتامیه در قالب یک سرفصل یکی از علمای اهل سنت ارائه شد.

افتتاحیه و شروع کارگاه ها

افتتاحیه همایش ساده و سریع بود، بدون تشریفات یا سخنرانی های معمول؛ فقط مدیرکل تبلیغات اسلامی استان کرمان در جمع حاضر شد و ضمن خیر مقدم و بیان مواردی کلی درباره جزییات همایش، فضا را در اختیار شرکت کنندگان گذاشت تا با رفتن داخل کارگاه های تخصصی در دو نوبت صبح و عصر، بنشینند و با یکدیگر بحث علمی و فقهی کنند.

پای صحبت علما و کارشناسان

خبرنگار فت فتو در خلال برگزاری این کارگاه ها و در زمان استراحت آنان، به سراغ شرکت کنندگان رفت و با آنان در محورهایی همچون ضرورت وحدت، برگزاری همایش به شکل کنونی و راه های تحکیم وحدت به مصاحبه با آنان پرداخت که خلاصه آنها به شرح زیر از نظر مخاطبان می گذرد:

رجوع به علمای معتدل وحدت مسلمانان را تحکیم می‌بخشد

مولوی خدابخش ترکی امام جماعت اهل سنت روستاهای ریگ آباد و مندوستی در بخش چاه خداداد شهرستان قلعه گنج بر ضرورت آگاهسازی جوانان شیعه و اهل سنت نسبت به فعالیت های مخرب و تبلیغات رسانه های معاند غربی تاکید و بیان کرد: بر باید علمای معتدل اهل سنت و شیعه در میان جوانان بیشتر نفوذ کنند.
وی اظهارداشت: وحدت میان اهل تسنن و تشیع یعنی تحقق فرمایشات امام خامنه ای که فرمودند که اگر می خواهیم وحدت داشته باشیم باید مسلمان باشیم و مسلمان بودن به این معنا نیست که ما شیعه یا سنی باشیم. برای این وحدت هزینه شده و هرکسی آن را بشکند به کشور و نظام خیانت کرده است.

ایرانِ ما الگوی کشورهای اسلامی است

مولوی محمد پکیردادزهی امام‌جمعه اهل‌سنت شهرستان منوجان کرمان نیز گفت: خداوند را شاکریم که در کشوری اسلامی زندگی می‌کنیم و ایرانِ ما الگویی برای همه کشورهای اسلامی و حتی غیرمسلمان دنیاست. حفظ وحدت بویژه در شرایط کنونی برای همه مسلمانان ضروری است.

وی تاکید کرد: باید از این وحدت و انسجام استفاده کنیم زیرا وحدت چیزی است که امروزه ما مسلمانان بیش از هرزمان به آن نیاز داریم.

مولوی پکیردادزهی با اشاره به اینکه حفظ وحدت در جامعه اسلامی از ابعاد مختلفی در زندگی مسلمانان تاثیر مستقیم دارد و ضروری است خاطرنشان کرد: همبستگی برای همه مسلمانان لازم است و باید از این وحدت و انسجام نهایت بهره را ببریم.

همایش وحدت از مظاهر انسجام شیعه و سنی است

مولوی دلشاد نارویی امام‌جمعه اهل‌سنت شهرستان ریگان در شرق کرمان نیز گفت: برگزاری همایش‌های وحدت شیعه و سنی از مظاهر انسجام آنان است و آثار بسیار مثبتی دارد. از جمله برکات این همایش ها اینکه دشمن تاب دیدن شیعه و سنی در کنار همدیگر در این همایش ها را ندارد.

وی با اشاره به وحدت و همبستگی بسیار خوب میان اهل سنت و شیعیان در استان کرمان گفت: خوشبختانه وحدت مسلمانان استان مثال زدنی است و ارتباطات خوب و عالی با یکدیگر دارند.

مولوی نارویی بیان کرد: وحدت و انسجام بین اهل تسنن و تشیع در استان کرمان به نحوی است که با هم صله رحم دارند و  اقوام آنان نیز با هم وصلت می کنند.

این روحانی اهل سنت با بیان اینکه مسلمانان استان از نظر قومی به هم نزدیک هستند و از یکدیگر فاصله ندارند اظهارداشت: روابط مسلمانان شیعه و سنی در استان با همدیگر عالی است و اگر اختلاف جزئی نیز بوده زود جمع شده و بالانگرفته است چون همه آنان در کلیات و مسائل کلان و نیز بر سر اصل ایران اسلامی باهمدیگر یکی هستند.

سواد رسانه از تفرقه شیعه و سنی جلوگیری می‌کند

امام‌جمعه شهرستان قلعه‌گنج در جنوب استان کرمان نیز گفت: یکی از مواردی که می‌تواند دسیسه‌های دشمنان را در تفرقه‌اندازی بین مسلمانان خنثی کند ارتقای سواد و دانش رسانه‌ای است.

 حجت الاسلام رضا احمدی‌نیک اظهارداشت: بویژه در شرایطی که فضای مجازی و رسانه به عنصر پرکاربردی در زندگی امروز انسان ها تبدیل شده، بهره گیری از آموزش های علمی این حوزه برای ارتقای سواد و دانش رسانه‌ای همه افراد ضرورت دارد. به این قبیل فعالیت های وحدت بخش مانند برگزاری همایش برادری به عنوان یک راهبرد اساسی نیاز داریم.

فواید تبدیل آیین برادری شیعه و سنی به گفتمان

امام جمعه شهرستان کهنوج که برگزاری یازدهمین دوره گفتمان برادری شیعه و سنی در کرمان را موفقیت‌آمیز و خوب توصیف می‌کند از تبدیل آیین برادری به مراسم گفتمان برادری شیعه و اهل سنت طی ۲ سال گذشته و فواید آن گفت.

حجت الاسلام احمد نجنو افزود:  آیین برادری ۲ سال است که به گفتمان تبدیل شده و با محوریت نماینده ولی فقیه در استان، سال گذشته در کرمان و امسال در قلعه گنج برگزار شد. بزرگان تشییع و تسنن در این آیین در کنار هم می نشینند و مسائل و اختلاف سلیقه ها را در مسائل مذهبی و فقهی بررسی می کنند.

با علمای شیعه در نشست برادری تفاهم داشتیم

ابراهیم جناب روحانی اهل سنت فعال در شهرستان ریگان گفت: در کارگاه های تخصصی که ذیل همایش گفتمان برادری تفاهم خوبی بر سر مسائل با علمای شیعه داشتیم و مسائل مهمی مطرح شد.

وی افزود: در این کارگاه ها کمبودها و نیازهای مهم مورد بحث و بررسی علمی قرار گرفت و همه طرف ها روی مسائل اجماع داشتند.

وی که خود را امیر جماعت تبلیغات اهل سنت در شهرستان ریگان معرفی کرد با اشاره به نشست های موفق و تاثیرگذار برداری بین شیعه و سنی گفت: این نشست ها در ایجاد وحدت بین مسلمانان بسیار موثر است و باعث ناامیدی دشمنان اسلام می شود.

مشکلات شیعه و سنی را باید خودمان حل کنیم
امام‌جمعه اهل‌سنت شهر رَمِشک در شهرستان قلعه گنج کرمان نیز تاکید کرد: مشکلات بین شیعه و سنی را باید خودمان حل کنیم و اجازه ندهیم شبکه های رسانه‌ای معاند ورود یا آنها را تجزیه و تحلیل کنند. وجود اختلاف مساله ای طبیعی است زیرا اختلاف در اصول نیست بلکه در فروع است؛ این اختلافات نیز از زمان پیامبر اسلام (ص) وجود داشته است.

وی با بیان اینکه در بین خود اهل بیت (ع) نیز اختلاف نظر در برخی مسائل عقیدتی وجود داشته است تصریح کرد: اصل اسلام بسیار مهم است و تاکید هر شیعه و سنی باید بر حفظ و تبلیغ اصل اسلام باشد.

مولوی چاهانی با اشاره به روایتی از حضرت علی (ع) در نهج البلاغه گفت: حضرت علی نیز فرمودند که تفرقه اندازی را از میان بردارید، اگرچه در زیر عمامه من باشد.

امام جمعه اهل سنت رمشک همچنین با اشاره به برگزاری یازدهمین همایش گفتمان برادری اهل سنت و تشیع در استان کرمان، این همایش را خوب و موثر توصیف و بیان کرد: همایش در پنج کارگروه تخصصی با موضوعات مختلفی از جمله فعالیت شبکه های رسانه ای افراطی و نیز راهکارهای دفع جوانان از آنها برگزار شد.

گفتمان برادری چالش‌های وحدت مسلمانان را رفع می‌کند
پژوهشگر دینی و دبیر کارگاه تخصصی گفتمان برادری کرمان نیز بر لزوم وحدت بین تشییع و تسنن تاکید کرد و گفت: نشست گفتمان برادری وارد مسائل جامعه‌شناختی و اساسی وحدت اسلامی شد که از این روش می‌توان بسیاری از چالش‌های بین مسلمانان را رفع کرد.
حجت الاسلام مهدی مسائلی افزود: گفت و گوها در آیین گفتمان برادری بین متولیان، سیاسی نبود و ابعاد سیاسی کمتری داشت.

فواید وحدت مذاهب برای نسل جوان بیان شود

محمد درافشان فعال فرهنگی و مذهبی اهل‌سنت در شهرستان قلعه گنج کرمان با اشاره به ویژگی های خوب یازدهمین نشست گفتمان برادری این استان گفت: فواید وحدت مذاهب اسلامی باید برای نسل جوان تشریح شود. وحدت بین شیعه و سنی تنها به حرف خلاصه نمی شود، بلکه این وحدت را باید به صورت عملی هم دید.

وی با اشاره به برگزاری نشست آیین برداری بین علمای شیعه و سنی استان کرمان اظهار داشت: این نشست ها برای مخاطبان بسیار مفید است و از نقطه نظرات هر ۲ طرف استفاده می شود.

فعال فرهنگی و مذهبی اهل سنت شهرستان قلعه گنج بیان کرد: کارگاه هایی که در حاشیه همایش برگزار شد از نقاط قوت نشست های وحدت امسال بود که موضوعات مورد بحث نمونه های عینی وحدت بین شیعه و سنی را از صدر اسلام تا دوران معاصر نشان می داد.

اختتامیه و وحدتی که منحصر به یک هفته نیست

مراسم اختتامیه این همایش نیز صبح پنجشنبه (دیروز) با حضور مدیران طیف های مختلف همراه بود؛ اعضای شورای تامین استان، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب، برخی مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی و مسئولان محلی.

فرماندار قلعه گنج ابتدا ضمن خیرمقدم و گزارشی کلی از دو روز همایش در این شهرستان ، تریبون را به نماینده ولی فقیه در استان کرمان سپرد.

امت اسلامی اهل افراط و تفریط نیست

نماینده ولی‌فقیه در استان کرمان نیز تعادل و وحدت را از جمله مشخصه‌های مهم امت اسلامی خواند و گفت: امت اسلامی امتی است که در آن نه افراط و نه تفریط راه ندارد.

حجت الاسلام و المسلمین حسن علیدادی سلیمانی افزود: پرهیز از افراط یعنی دوری از نگاه انحرافی مشرکانه و پرهیز از تفریط نیز یعنی اینکه انسان از لاابالی‌گری دوری می کند.

وی با بیان اینکه امت اسلام امت تعادل در روش، منش و فکر است، وحدت را دیگر مشخصه امت اسلامی خواند و گفت: وحدت یعنی همراهی، همدلی و هم‌جهت بودن حول محور واحد.

امام جمعه کرمان در ادامه با بیان اینکه ما مسلمانان تشیع و اهل سنت امت پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) هستیم و در این مسیر باید با وحدت و تعادل عمل کنیم اظهارداشت: امت اسلام اهل فکر و اندیشه است و نژاد، زبان و رنگ پوست را به رسمیت نمی شناسد.

هزینه های مادی و معنوی جمهوری اسلامی در مناطق سنی نشین

استاندار کرمان نیز که از دیگر سخنرانان مراسم پایانی این همایش بود گفت: جمهوری اسلامی بیشترین هزینه مادی و معنوی را بین امت ها و سرزمین هایی داده است که بیشترین ساکنان آنها با افتخار، برادران و خواهران اهل سنت ما هستند.

علی زینی وند افزود: نمونه حاضر این مساله که خیلی از آن فاصله نگرفته ایم، مرور زندگی و اقدامات سردار شهید سلیمانی هم در داخل کشور در حوزه های مناطق سنی نشین و هم جبهه مقاومت و کشورهای جهان اسلام است.

وی در ادامه با سایر خدمات رسانی جمهوری اسلامی که بدون توجه به مذهب یا دیگر مسائل انجام می شود گفت: هیچ تفاوتی در خدمت رسانی نباید داشته باشیم که در غیر اینصورت ظلم به جمهوری اسلامی است و تمام زیرساخت ها در مناطق سنی نشین استان کرمان جزو اولویت ها در تخصیص اعتبارات قرار دارند و این وظیفه ماست.

هم افزایی همیشگی امت اسلامی

سخنران بعدی مراسم پایانی این همایش مدیرکل ادیان و مذاهب سازمان تبلیغات اسلامی کشور بود که ضمن تشریح جزییات این دوره از این همایش و کیفیت برگزاری آن، به نکات دیگری مثل اینکه هفته وحدت موقعیتی برای فقط بیان حرف های قشنگ نیست بلکه باید دنبال هم افزایی همیشگی امت اسلامی بود اشاره کرد.

حجت الاسلام محمدتقی سیفایی که معتقد بود جریان تحجر و غرب زدگی خوشبختانه از بین رفته اما جریان اسلام آمریکایی به نام انقلابی گری در کشور در حال باز تولید است تاکید کرد:امروز یک جریان به اسم انقلابی گری همان حرف های طاغوتی گذشته را بازتولید می کند، این جریان از بین نرفته و در قالب اسلام آمریکایی خود را نشان می دهد.

وی اظهار داشت: معنای زندگی شیعه و سنی در کنار همدیگر کف مساله وحدت است اما برای رسدن به آن چیزی که مقام معظم رهبری فرمودند وحدت شاهراه رسیدن به تمدن اسلامی است، به افق هایی بزرگتر، هم افزایی واقعی و صادقانه و نه همایش و نمایش نیازمندیم.

مدیرکل ادیان و مذاهب سازمان تبلیغات اسلامی کشور گفت: اینکه به همایش ها برای تحقق وحدت اسلامی بسنده کنیم یک خطای بزرگ است، هفته وحدت اسلامی برای حرف های قشنگ نیست و باید در این هفته فکر کنیم چگونه یک سال آینده ما با هم افزایی امت اسلامی همراه باشد زیرا تا این جایگاه هنوز خیلی فاصله داریم.

وی ادامه داد: باید با تلاش جدی، صادقانه و نداشتن هراس از هزینه دادن در این مساله، به مقوله وحدت اسلامی ورود کنیم؛ شیعه زمانی که تلاش فراوانی می کند و آبروی بسیاری نیز هزینه کرده لذا بایستی حرفی جدی و محق در روی زمین بزنیم.

سیفایی تصریح کرد: مساله وحدت اسلامی و لزوم پایبندی به آن عرصه هزینه دادن است و ما به دنبال امتداد این مسیر هستیم که این مسیر اگر واقعی ادامه پیدا کند حتما متحمل هزینه هایی می شود.

وی افزود: علمای امت اسلامی در آیین گفتمان برادری روی مسائل واقعی خود فکر و گفت و گو کردند و به راه حل مشترک رسیدند.

تنها راه تحقق تمدن مبین اسلامی

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز تمدن مبین اسلامی را عالی ترین آرمان جامعه اسلامی خواند و گفت: در ایران یا هر کشوری، شیعه یا سنی بتنهایی نمی توانند تمدن مبین اسلامی را بسازند.

حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری افزود: این تمدن مفهومی است که حداقل ۲ معنی از جمله امت واحده و دیگری اتحادیه کشورهای اسلامی را به همراه دارد.

وی ادامه داد: امت واحده یک فراملت است، یعنی مفهومی جمعی بالای سر ملت‌هاست که همه را به وحدت تبدیل می کند؛ این واحد دیگر ملت نیست و مفهومی فراملت دارد و همه جوامع اسلامی را در سراسر جهان شامل می شود.

شهریاری گفت: هیچ لغتی مهمتر از کلیدواژه تمدن مبین اسلامی مرتبط با جوانان وجود ندارد، این عالی‌ترین آرمانی است که ما و شما به عنوان جامعه اسلامی باید به آن توجه کنیم.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: تمدن مبین اسلام مولفه هایی دارد که بدون همکاری شیعه و سنی، طوایف، فرقه های اسلامی و همکاری و هم‌افزایی حاصل نمی‌شود.

و پایان بخش این همایش نیز قرائت بیانیه نهایی بود که قرائت و در آن ضمن توجه بر ضرورت حفظ وحدت امت اسلامی بر برگزاری چنین نشست‌های در تبیین و گسترش تقریب مذاهب تاکید شد.