روایت آنا از اختراعی که به معضلات زیادی پایان می‌دهد/ تولید «پوشک هوشمند» با سنسور تشخیص رطوبت

گروه استان‌های فت فتو؛ با کنکاش در کودکی مخترعان و افراد نخبه متوجه می‌شویم که ذهن پرسشگر این جنس افراد از همان دوران طفولیت دنبال کشف چرایی ماجراها و تجسس برای یافتن بدیهی‌ترین پاسخ‌ها بوده است.

ملزومات سرگرمی این جنس کودکان یا مشابه، همسالانشان نیست یا اگر مطابق سن و جنسیت‌شان باشد با ابزاری مانند آچار و پیچ‌گوشتی چنان متلاشی می‌شوند که یا قابل تعمیر و شناسایی نیستند یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت با سر هم کردن این قطعات، یک شیء مرموز غیرکاربردی کشف می‌شوند.

از آنجا که الزام حیطه پژوهش بازکردن قطعات و آشنایی با نحوه کارکردشان است، این جنس نبوغ هم تلاش وافری برای کشف متریال‌های به‌کار برده در اشیاء اطرافشان دارند.

محمد اکرمی نابغه خردسال دیروز و مخترع جوان امروز، یکی از افراد مستعد سرزمین ایران است که از دوران کودکی از هوش استثنایی برخوردار بود. جنس علاقه‌مندی‌ها و دغدغه‌هایش تفاوتی فاحشی با همسالانش داشت. ذهن پرسشگر و کنشگر محمد از همان سنین ۵ یا ۶ سالگی وادارش می‌کرد به جای بازی و سرگرمی‌های رایج کودکانه به سمت عملیاتی کردن ایده‌های بدیعش برود.

نمونه‌اش اتصال تکه سیم‌های برجای مانده از بازسازی منزل و بستن یک رشته لامپ به انتهای سیم‌ها بود تا به خیال خودش یک محصول جدید خلق کند. چرخه سیر این اختراع اگرچه غیراصولی و معیوب و نتیجه کار نیز جرقه و متلاشی شدن لامپ بود؛ اما دنیای کودکانه محمد می‌طلبید تا او پاسخی را برای ذهن خلّاقش بیابد.

خرید کیت‌های الکتریکی و اقدام به مونتاژشان یکی دیگر از علاقه‌مندی‌های ذهن جست‌وجوگر و خلّاق محمد بود. ایده‌هایش اگرچه در مقطعی ناکام ماند؛ اما از آنجا که ذهن پویا و تفکر خلّاق همیشه در مسیر اکتشافات و بالندگی است، این چرخه فعالیت آنچنان سیال است که یا منجر به رقم زدن  تغییراتی شگرف می‌شود و اوضاع جامعه را بهبود بخشد یا التیام‌بخش دردی از همنوعان خود باشد.

ایده جالب محمد اکرمی عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان از این جهت الهام‌بخش است که به یکی از دغدغه‌های اجتماعی پایان می‌دهد و اختراعش کمک حال افرادی است که نیازمندند تا دریابند جهان با همه پستی و بلندی‌هایش هنوز جای امنی برای زندگی است.

با این مخترع جوان بیشتر آشنا می‌شویم:

پوشک هوشمند چه مزایایی دارد؟

آنا: از خود و رشته تحصیلی‌تان برای مخاطبان آنا بگویید.

اکرمی: محمد اکرمی متولد ۲۹ فروردین ۱۳۷۷ و دانشجوی ترم هفتم کارشناسی مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان هستم.

آنا: ظاهراً موفق به اختراع  نوعی پوشک هوشمند شده‌اید که به واسطه سنسور تشخیص رطوبت می‌تواند وجود رطوبت در پوشک را تشخیص دهد. لطفاً توضیح بیشتری ارائه کنید.

اکرمی: بله. همانطور که اشاره کردید اختراعم نوعی پوشک هوشمند است که به‌واسطه سنسور تشخیص رطوبت می‌تواند وجود رطوبت را در پوشک تشخیص دهد و به وسیله نرم‌افزار نصب شده در موبایل وضعیت پوشک را به والدین یا پرستاران اطلاع دهد.

سنسور رطوبت طراحی شده در این اختراع از دو الکترود متخلخل تشکیل شده که این الکترودها به‌صورت لایه‌ای روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و در فضای بین دو سنسور یک یا چند لایه پارچه عایق و نفوذپذیر از نوع منسوجات نبافته قرار گرفته است.

لایه‌ای بودن ساختار سنسور سبب می‌شود که تشخیص رطوبت با دقت بالاتر و خطای کمتر در مقایسه با سایر سنسورها انجام شود.

آنا: درباره نخستین اختراع خود بگویید و استارت فعالیت شما در این حیطه از چه سنی زده شد؟

اکرمی: نخستین اختراع نیز پوشک بچه هوشمند بود که با استفاده از سنسور تشخیص رطوبت که در پوشک موجود بود، زمان مناسب برای تعویض پوشک را به اطلاع پرستار یا والدین می‌رساند که برای بزرگسالان هم کاربرد داشت.

مشکلی که می‌تواند سد راه مخترعانی که تجربه زیادی در زمینه اختراعات ندارند باشد، اطلاعات کم در رابطه با امور ثبتی و تنظیم مدارک اختراع بوده که اگر درست انجام نشود ممکن است یک اختراع خوب را با مشکل مواجه کند.

نخستین اظهارنامه ثبت اختراع به ۱۷ سالگی و دوران دبیرستان یا پیش‌دانشگاهی در نظام قدیم برمی‌گردد که بنا به دلایلی اختراعم رها شد؛ چراکه تجربه کافی نداشتم؛ اما بعدها مصمم‌تر شدم و فعالیت بزرگ‌تر انجام دادم. یک اختراعم به ثبت رسید و پوشک بچه را به سازمان جهانی مالکیت فکری wipo ارسال کردم و مورد تأیید قرار گرفت.

آنا: اختراع شما تاکنون در چه رقابت‌هایی شرکت داده شده و دستاوردهای حاصل شده است؟

اکرمی: اختراع پوشک هوشمند در نخستین دوره مسابقه اختراع و نوآوری ویژه اعضای فدراسیون جهانی مخترعین موفق به اخذ مدال برنز و گواهی استاندارد نوآوری گرید C شده و به جز برنز نخستین دوره مسابقات اختراعات و نوآوری سوئیس در دومین دوره هم موفق به اخذ مدال طلا شد.

در دو دوره متوالی مسابقات اختراعات و نوآوری سوئیس شرکت کردم، نخستین دوره انفرادی بود؛ اما دوره دوم که مربوط به پروژه پایان ترم بوده با یکی از استادان در رقابت شرکت کردم. در مسابقه اختراعات سوئیس گواهی استاندارد نوین را نیز از انجمن دانشگاه کسب کردم.

کودکی که با ذهنی پرسشگر و خلّاق مخترع شد

آنا: محصول و اختراع  شما چه نیازی از نیازهای مردم و کشور را برطرف می‌کند؟

اکرمی: با توجه به اینکه جمعیت ایران به سمت پیری حرکت می‌کند و در آینده با یک جمعیت کهنسال مواجه خواهیم شد و موضوع مراقبت از سالمندان خاص عموماً یک معضل است؛ بنابراین تلاش شده اختراع «پوشک هوشمند» با محور رفع مشکل سالمندان باشد.

بدون تردید آسایشگاه‌ها و پرستارهایی که از سالمندان مراقبت می‌کنند، نیاز به این پوشک دارند. کاربرد دیگر این پوشک برای افرادی است که دچار زوال عقل هستند و قادر به کنترل ادرار خود نیستند.

آنا: مخترع شدن در بزرگسالی ریشه در کودکی و ذهنی پرسشگر و خلّاقی دارد که مدام در حال تجسس و کنکاش است، کودکی  شما چگونه گذشت؟

اکرمی: خاطرم هست که جنس دغدغه‌هایم کاملاً متفاوت بود. از بچگی کیت‌های الکترونیکی که در بیرون وجود داشت را خریداری و مونتاژ می‌کردم. بسیار به این کار علاقه‌مند بودم. خاطره‌ای از زمان کودکی‌ام در ذهنم ماندگار شد که فراموش‌نشدنی است. ۵ یا ۶ ساله بودم و پروژه بازسازی و بهسازی منزل را داشتیم. برق‌کار مشغول فعالیت بود. به شدت علاقه‌مند به کارش شدم و پس از پایان کار تکه‌های سیم به جا مانده را بدون هیچ اصولی بهم متصل و یک لامپ رشته‌ای را به انتهای آن وصل کردم و به پریز برق رساندم که بعد از این اقدام بلافاصله چند جرقه ایجاد و در نهایت منجر به ترک برداشتن، ترکیدن لامپ و قطعی برق چند منزل شد.

آنا: واکنش والدین به این دست اقدامات شما چه بود؟

اکرمی: تا زمانی که کنجکاوی‌ها و کنکاشم به مرز آسیب رساندن به خودم و تحمیل هزینه دردسرساز منجر نمی‌شد والدینم سخت‌گیری و محدودیت خاصی نداشتند. خالی از لطف نیست که بگویم اسباب‌بازی‌هایم هرگز سالم نبودند و اغلب قطعاتشان را جدا می‌کردم تا با اجزای داخلی‌اش آشنا شوم.

آنا: مشوق‌ شما در مسیر بارورکردن استعدادتان چه کسی بود؟

اکرمی: مادرم مرجع ترینم بود و نخستین‌بار که به مادرم گفتم می‌خواهم اختراع کنم بچه مدرسه‌ای بودم که تجربه‌ای نداشتم و اختراع برای من جنبه کاردستی داشت. مادرم آن زمان با وجود گرانی، تجهیزات لازم را تهیه و در اختیارم گذاشت و تشویق‌ها و استقلال دادن آن زمان موجب شد تا امروز در نخستین دوره مسابقه اختراع و نوآوری ویژه اعضای فدراسیون جهانی مخترعین مدال برنز را کسب یا نشان استاندارد و نوآوری را از سوئیس اخذ کنم. اگر مادرم مرا جدی نمی‌گرفت و مثل خیلی‌ها می‌گفت: (برو بچه جان به بازی‌ات برس) شاید امروز من  مخترع نمی‌شدم.

 مادرم می‌دانست که اختراع من همان زمان نتیجه و بازدهی ندارد؛ اما به حمایت‌هایش ادامه داد تا امروز نتیجه حمایت‌هایش ملموس شد.

آنا: آیا پروژه مشارکتی هم دارید؟

اکرمی: یک پروژه پایان‌ ترم که  در دست بررسی است و آن هم طراحی ماسک هوشمند با قابلیت تطبیق‌پذیری اتوماتیک با فرم صورت است.

آنا: توصیه محمد اکرمی مخترع جوان دهه هفتادی به مخترعان جوان کشورش چیست؟

اکرمی: توصیه‌ام آن است که پیش از ثبت اختراع به‌هیچ عنوان به افشای ایده خود اقدام نکنند یا با کسی به اشتراک نگذارند؛ چراکه این کار موجب از دست رفتن حقوقشان در موضوع ثبت اختراع می‌شود.

مورد دوم آموزش و یادگیری در موضوع نگارش مدارک و مستندات اختراع است؛ چراکه در نتیجه کار، هزینه و زمانی که صرف می‌کنند، بسیار تأثیرگذار است

آنا: پیشنهاد شما به ارگان‌های مرتبط در موضوع حمایت از مخترعان چیست؟

اکرمی: نخست استعدادیابی، دوم آموزش در زمینه اختراعات و سوم هم ارائه امکانات برای نمونه‌سازی و حمایت‌های مالی برای تولید و این مباحث باید جدی گرفته شود.

آنا: از مهم‌ترین چالش‌های مسیر مخترعان و خاصه مشکلی که شما با آن مواجه بودید؟

اکرمی: مهم‌ترین چالش شاید عملی‌کردن ایده‌ها و ساخت نمونه اولیه  باشد؛ چراکه ممکن است در بعضی موارد نمونه‌سازی هزینه بالایی داشته باشد و علاوه بر این مشکل دیگری که می‌تواند سد راه مخترعانی که تجربه زیادی در زمینه اختراعات ندارند باشد، اطلاعات کم در رابطه با امور ثبتی و تنظیم مدارک اختراع است که اگر درست انجام نشود ممکن است یک اختراع خوب را با مشکل مواجه کند.

موضوع بعدی مربوط به مشکلات در ارتباط با تولید و تجاری‌سازی است که در کشور ما وجود دارد، امیدوارم موانع رفع و شرایط تسهیل شود.

گفت‌وگو از محدثه عباسی

انتهای پیام/۴۰۷۸/