حمام موزه سیم و زر مایۀ سرافرازی کرمان است

فردای کرمان – گروه فرهنگ و هنر: حمام تاریخی ابراهیم‌خان که تا چند سال قبل،در آستانۀ مرگ و نیستی بود،اکنون وضعیتی پیدا کرده که اسباب افتخار است و هر بار هم که به آن سر بزنیم،می‌بینیم چیزی به داشته‌های پربهای آن اضافه شده است. همۀ ما کرمانی‌ها،این را،مدیون پشتکار و فداکاری آقای حسین ودیعتی بازاری فرهنگ‌دوست هستیم که حمام را مرمت کرد و تصمیم گرفت آن را به موزه طلا و نقره کرمان تبدیل کند و در این مسیر طولانی و پرمرارت،دوام آورد تا اینکه در کنج قیصریه ابراهیم‌خان در مجموعۀ بازار تاریخی شهر کرمان،چراغ «موزه سیم و زر کرمان» روشن شود.

حدود دو سال از افتتاح رسمی این حمام‌موزه می‌گذرد،و آقای ودیعتی با تکمیل طرحی که از روز اول برای آن تهیه کرده بود،در نوروز پیش‌رو،برای اولین‌بار،مجموعه‌ای کامل و دیدنی را وارد چرخۀ گردشگری کرمان کرده است.

در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید،او دربارۀ وضعیت فعلی این حمام‌موزه،بیش‌تر توضیح می‌دهد.

*لطفا در ابتدا معرفی اجمالی از حمام‌موزه داشته باشید. برای علاقه‌مندان در این مجموعه چه چیزهایی به نمایش گذاشته شده است؟

حدود دو سال از افتتاح حمام‌موزه سیم و زر کرمان می‌گذرد،اما به دلیل شیوع کرونا،بازگشایی آن به تعویق افتاد. اکنون اما،مجموعه کامل شده و برای بازدید مهیاست. اینجا یک موزة زنده است که حدود هفت هزار مثقال نقره و ۱٫۵ کیلوگرم طلا ساخت دست استادکاران قدیم کرمان از آقا فتح‌الله زرگر،آقا شکرالله و رحمان‌الله خان تا کارهای معاصر آقای صفارزاده و … به نمایش گذاشته شده است. در این مدت،توانستیم با کمک میراث‌فرهنگی شیوۀ ساخت گردنبندهای سنگ یاقوت و مروارید خشخاشی و بند ساعت‌های حصیری را به عنوان میراث ناملموس کرمان ثبت ملی کنیم. البته چند اثر دیگر نیز هست که در آیندۀ نزدیک سعی می‌کنیم آن را ثبت کنیم. همچنین،در این موزه،پروسۀ ساخت طلا و نقره در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال قبل را توسط مجسمه‌هایی به نمایش گذاشته‌ایم. چهار مجسمه،فرایند ساخت طلا و شش مجسمه،فرایند ساخت نقره را نشان می‌دهد. همۀ مراحل ساخت نیز مستندسازی شده و علاوه بر راهنمایان موزه،از طریق تبلت‌هایی که در کنار آثار وجود دارد،برای بازدیدکنندگان تشریح می‌شود و افراد به راحتی می‌توانند پاسخ هر سوالی را که دربارۀ مجسمه‌ها داشتند را دریافت کنند.

*گفتید موزه زنده است. چرا این عنوان را دارد؟

هم شیوۀ ساخت این آثار به نمایش گذاشته شده و هم از مشتریان،سفارش ساخت آثار پذیرفته می‌شود. البته،کارگاه طلا در خود این مجموعه است و افراد هر اثر طلا را در موزه بپسندند،می‌توانند سفارش ساخت آن را بدهند. البته ساخت نقره چون به چندین کارگاه نیاز دارد،نتوانستیم آن را در این موزه جا بدهیم.

*در دوران مرمت حمام تا راه‌اندازی موزه،با مشکلات و دشواری‌های زیادی مواجه بودید،الان،در موزه‌داری با چه مشکلاتی روبه‌رو هستید؟

موزه‌داری مشکلات خاص خود را دارد. درست است همکارانی دارم ولی در مجموع من دست‌تنهام و این‌طور نیست گروه بزرگی باشیم که بتوانیم این حجم زیاد از کار را مدیریت کنیم. با این وجود،به لطف خداوند،تا اینجا پیش آمدیم. فرایند مرمت حمام چهار سال طول کشید. جمع‌آوری ابزارآلات و مصنوعات طلا و نقره و مرمت و بازسازی آن و تهیۀ مجسمه‌ها هم زمان برد. مشکلات فراوان است و اگر بخواهم اسم ببرم،خارج از حوصلۀ همه است. خوشحالم این موزه،همانی شد که از اول می‌خواستم و توانستیم مکانی را بنیان بگذاریم که مایۀ سرافرازی کرمان و کرمانی‌ها باشد. کرمان نیاز داشت تا به عنوان شهری معرفی شود که قلمزنی و طلاسازی و نقره‌سازی در آن،یک زمانی،بسیار پویا بوده است. بارها گفته‌ام که برخی از همکاران ما وقتی آثار موزه را می‌بینند،می‌پرسند:واقعا این‌ها ساخت کرمان بوده؟ یا کرمان قلمزنی داشته؟ در دورانی،قلم کرمان در کشور معروف بوده و اغلب استادکاران،قلم کرمان را می‌شناسند. خوشحالم توانستیم این حرفه را معرفی کنیم.

*استقبال از موزه تاکنون چطور بوده است؟ در همان حد بوده که انتظار داشتید؟

تا الان خیر. این موزه،آن‌چنان که باید،معرفی نشده چون معرفی آن،هزینۀ سنگینی نیاز دارد. هر تابلوی تبلیغاتی ماهانه ۶۰،۷۰ میلیون تومان هزینه دارد. من هم دست‌تنها هستم و نمی‌توانم همۀ هزینه‌ها را شخصا تامین کنم. منتظریم ببینیم که امسال،در ایام عید نوروز،چه اتفاقی می‌افتد. اولین سالی است که ما آمادگی داریم گردشگران و مسافران نوروزی را پذیرا باشیم.

*ایام نوروز موزه چه روزها و ساعاتی فعال ست؟

ساعت کار موزه،همان ساعات کار بازار و از ۹ صبح یا یک ظهر و از ۵ عصر تا ۸ شب فعال است. در ایام عید،با توجه به اینکه بازار باید تعطیل باشد،برای اینکه مشکلی برای همکاران ما پیش نیاید،باید ببینیم اجازه داده می‌شود که موزه باز باشد؟ اگر توانستیم موزه را از اول نوروز فعال نگه می‌داریم،اگر نه،معذوریم و از ۵ فروردین‌ماه به بعد در خدمت بازدیدکنندگان خواهیم بود.

*رستورانی هم بالای پشت بام حمام است. ممکن است دربارۀ آن توضیح دهید؟

این رستوران در فضای ۷۰۰ مترمربع راه‌اندازی شده و چشم‌انداز خیلی زیبایی دارد. هم برج ساعت و هم بادگیر مجموعۀ ابراهیم‌خان از اینجا قابل رویت است. مدیریت آن،در حال حاضر،در اختیار آقای مهرابیان است. ایشان سابقۀ خوبی در مدیریت خانه سیاح و باغ شازده ماهان دارند و تاکنون توانسته‌اند رضایت مشتریان را جلب کنند. امیدواریم در ایام نوروز هم،میهمانان و مسافران و گردشگران تجربۀ خوبی را کسب کنند.

*ساعت کار رستوران ارتباطی با موزه ندارد؟

خیر. رستوران از هشت صبح تا حدود ۱۲ شب فعال است و صبحانه و ناهار و شام را دارد.

*مدتی پیش،از خاموشی بادگیر مجموعۀ ابراهیم‌خان گفتید و در فت فتو و استقامت گزارشی دربارۀ آن نوشتیم. آیا مشکل حل و بادگیر روشن شد؟

نه متاسفانه. هیچ‌یک از نهادهای مسئول اعم از شهرداری و شرکت برق و میراث‌فرهنگی اقدامی انجام ندادند و من خودم،مجبور شدم با هزینۀ شخصی،برق را فعلا وصل کنم. اینجا بلندترین بادگیر کرمان و نماد بافت تاریخی است که تاریکی آن،زیبنده نبود. بنده،بدون توجه به بی‌توجهی ادارات مسئول،خودم اقدام کردم. البته الان،روشنایی کامل را ندارد. 

*اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید.

امیدوارم همشهریان این موزه را به‌عنوان یکی از اماکن گردشگری،معرفی کنند تا بتوانیم کرمان و داشته‌های آن و فرهنگ غنی آن را به هموطنان عزیزمان و گردشگران خارجی بیش‌تر معرفی کنیم.

*در واقع،از مردم می‌خواهید که در معرفی موزه به شما کمک کنند. درست می‌گویم؟

بله. لطف کنند هم خودشان از این مجموعه بازدید کنند و هم ما را راهنمایی کنند و هم آن را به‌عنوان یکی از اماکن فرهنگی و گردشگری کرمان به دیگران معرفی کنند.

*عکس‌ها:محمدهادی جلال‌پور