تقابل دو علی در برابر دو معاویه زمان | اخبار استان کرمان

نمی‌دانم شما هم تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید یا خیر، اما برای من چندین بار این موضوع و این سئوال تکرار شده است که اگر در زمانه علی علیه‌السلام بودم، کدام سمت تاریخ می‌ایستادم؟ با او همراه می‌شدم یا از منتقدان او می‌شدم؟ یا خدای نکرده در مقابلش می‌ایستادم. پاسخ به این سئوال را ساده نگیرید و بگذارید کمی شرایط آن زمان را با هم بررسی کنیم.

اگر به تاریخ اسلام و دوران حکومت امام علی علیه‌السلام نیم‌نگاهی بیندازیم، با چالش‌ها و تحولات عمیق اجتماعی و سیاسی روبه‌رو می‌شویم.

امام علی (ع)، به عنوان نخستین امام شیعیان و چهارمین حاکم پس از نبی مکرم اسلام (صلی‌الله علیه و آله)، در زمانی به رهبری مسلمانان رسید که جامعه اسلامی با بحران‌های جدی مواجه بود، حکومت امام علی علیه‌السلام از سال ۳۵ هجری تا ۴۰ هجری قمری ادامه داشت و در این مدت جنگ‌های جمل، صفین و نهروان رخ داد.

اما به گواه مورخان و تحلیل‌گران مهم‌ترین جنگ در این ایام، جنگ صفین یعنی جنگ با معاویه است، معاویه حاکم فریب‌کاری است که در شام حکومت خود را بنا نهاده و نه تنها دین مردم شام را به تحریف کشانده، بلکه با دستگاه تبلیغاتی خود، پایه‌های تفکر و دین‌داری مردم جزیره‌العرب را نیز متزلزل کرده است.

او کسی است که می‌خواهد تيشه به ريشه دين بزند و از همه امکانات خود در اين راستا استفاده می‌کند، معاويه پس از این اقدامات تبلیغاتی یا به تعبیر امروز، اقدامات فرهنگی اقدام به تهدید امام علی علیه‌السلام کرده و می‌خواهد در گام بعدی، با یک اقدام سیاسی حکومت ایشان را متلاشی کند.

در این زمان، حکومت علی علیه‌السلام در چه وضعیتی است؟ از جنگ جمل فارغ شده، نیاز به بازسازی‌های اقتصادی و نظامی پس از جنگ دارد اما وارد جنگ جدیدی می‌شود.

حالا خوب است که به سئوال ابتدایی خود برگردیم، اگر ما در این زمانه و با این شرایط زندگی می‌کردیم انتخاب‌مان چه بود؟ به علی علیه‌السلام می‌گفتیم به خاطر مصلحت و نیاز جامعه با معاویه وارد مذاکره و سازش‌شو یا او را به مقابله با معاویه تشویق کرده و با او همراهی می‌کردیم؟

یا نه، بگذارید سئوال را این گونه بپرسم که چرا و به چه دلیل علی علیه‌السلام با معاویه حتی یک دقیقه سازش نکرد و مستقیماً وارد تقابل نظامی شد؟ آیا بهتر نبود که چشم بر روی اقدامات او می‌بست و تا بهتر شدن شرایط با معاویه مذاکره می‌کرد؟ جالب است که دقیقاً همین پیشنهاد را برخی از خواص به علی علیه‌السلام دادند.

در همان روزهای نخست بعد از مرگ عثمان که امام در تکاپوی انتخاب کارگزارانی برای ولایات مختلف بود، مغیره‌بن شعبه (که به تیزهوشی نامور بود و یکی از چهار تیزهوش دوران شناخته می‏‌شد) و ابن‌عباس (که پسرعموی امام و مورد اعتماد او بود) به آن حضرت پیشنهاد دادند که معاویه و عبدالله‌بن عامر و سایر عمّال و حاکمان منصوب از سوی عثمان را به حال امارت خود بگذارد تا بیعت آن‌ها محقّق و مسلّم شود و مردم هم آرام شوند؛ و بعد که آنان بیعت کردند و از مردم نیز برای امام (ع) بیعت گرفتند، هرکدام را که خواست، به مرور عزل کند.

امیرالمؤمنین‌ علی (ع) سخن آن دو را نپذیرفت و فرمود: «من هرگز در دین خود، دورویی و مکر نمی‌‏کنم و پَستى و دنائت را سرمایه خود قرار نمی‌دهم» و می‌فرمود: «هرگز معاویه را ـ و لو براى دو روز ـ به امارت خود باقى نخواهم گذاشت».

سيره امام علی عليه‌السلام به ما می‌گويد با کسی که می‌خواهد تيشه به ريشه دين بزند و در اين راستا از هيچ فريب و اقدام جنايتکارانه‌ای دريغ نمی‌کند، نمی‌توان مذاکره و مصالحه و سازش کرد.

بسيار عجيب است که برخی از ما در اين روزها اين مسأله را فراموش کرده‌ايم و در اين خيال به سر می‌بريم که می‌شود با رژيم غاصب صهيونيستی و حامی اصلی جنايت‌های او يعنی آمريکای جنايتکار، وارد مذاکره و صلح شد.

آيا اينکه صهيونيسم جهانی عزم جدی بر نابودی اسلام دارد، اينکه تمام توان خود را براي ريشه‌کن کردن اسلام و مسلمان به کار برده است بر کسی پوشيده است؟ اگر امروز معتقد هستيم که می‌شود با آمريکا سازش کرد و امتيازهايی به دست آورد، بايد بترسيم چرا که احتمالاً اگر در زمانه اميرمؤمنان علی عليه‌السلام هم حضور داشتيم، احتمالاً به او می‌گفتيم برو با معاويه مذاکره کن و امتيازاتی به دست بياور!.

نویسنده یادداشت: اسماعیلی شریفی