بی‌تدبیری وزارت بهداشت در مواجهه با بحران دارویی

نذیر کرمان- زهرا اردشیری: تا همین چند سال پیش وقتی می‌گفتیم فلان دارو پیدا نمی‌شود قطعا پیش خودمان فکر می‌کردیم حتما داروی خاصی است یا اینکه بسیار گران است. هیچ وقت هیچ کس فکرش را نمی‌کرد زمانی دارو‌هایی در دسترس بیماران نباشد که ۵۰، ۶۰ سال است در داخل کشور تولید می‌شوند.

در یک سال گذشته کمبود آنتی بیوتیک تزریقی و خوراکی، پروفن، سرم، آنتی‌بیوتیک، استامینوفن، اسپری‌های تنفسی، شربت دیفن‌هیدرامین، شربت استامینوفن باعث گله مندی بسیاری از مردم کشور شده و البته خیلی وقت است که بیماران خاص از کمبود دارو‌های خود فریادشان بلند شده است و صدایشان به جایی نمی‌رسد. 

تعداد زیادی از کارشناسان معتقدند که بحران دارو با شروع طرح دارو یار شدت گرفت و عده‌ای هم می‌گویند تحریم‌ها باعث به وجود آمدن این آشفته بازار شده است. هر چه هست،  آژیر قرمز بحران دارو در کشور ما به صدا درآمده است و جز وعده‌های گهگاه وزیر بهداشت تغییری در وضعیت بحرانی دارو رخ نداده است. 

به داروخانه‌های سطح شهر که بروید، برای دریافت نسخه خود بار‌ها جمله «داروی شما موجود نیست» یا «این قلم از دارو دیگر وارد نمی‌شود» را بار‌ها می‌شنوید. شاید قبلا چند داروخانه در تهران پیدا می‌شد که بتوانید دارو مورد نظرتان را پیدا کنید، اما دیگر نمی‌شود به همین چند مرکز هم دلخوش بود. اغلب داروخانه‌ها از مکمل‌های ورزشی و دارویی پر شده است و دارو‌های ضروری پیدا نمی‌شود. 

دارو‌هایی با سابقه تولید ۶۰ ساله در لیست واردات فوریتی!

چندی پیش نایب رییس انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه فشار اقتصادی به داروخانه‌ها بعد از طرح دارویاری بسیار بیشتر شده است، گفت: در عین حال مشکل نقدینگی هم برای تامین دارو برطرف نشده است؛ چراکه وقتی قیمت دارو بالا می‌رود، کارخانه‌ها برای تامین دارو به نقدینگی بیشتری نیاز دارند. هرچند که برخی مشکلات مانند مالیات بر ارزش افزوده و … رفع شد، اما قرار بود که بانک‌ها سرمایه در گردش داروسازان را تامین کنند که این اتفاق نیفتاد و اغلب بانک‌ها به تعهدات‌شان عمل نکردند.

سید علی فاطمی ادامه داد: باید پرسید که چرا باید هنوز سرم از خارج از کشور وارد کنیم؟ چرا باید در لیست دارو‌های فوریتی که از خارج وارد می‌شود، نام شربت‌های سرماخوردگی خیلی ساده وجود داشته باشد؟ در حالی که این‌ها دارو‌هایی هستند که ۵۰ تا ۶۰ سال است که در داخل کشور تولید می‌شوند و وارد کردن بسیاری از این دارو‌ها بی‌سابقه بوده است.

او در بخشی دیگر از صحبت هایش گفته است: دلیل این موضوع، این بوده که طی سال‌های اخیر به اندازه کافی ظرفیت‌سازی نکردیم و ظرفیت کارخانه‌های داروسازی ما متناسب با جمعیت تغییری نکرده و همین موضوع باعث می‌شود که مصرف بالا می‌رود و کارخانه‌ها از پس تولید برنمی‌آیند. زیرا نه نقدینگی لازم را برای تامین مواد اولیه دارند و نه بودجه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید. این مشکلات باعث می‌شود که صنعت داروسازی ما در بلندمدت هم نتواند پاسخگوی نیاز باشد.

فعالیت داروخانه زیانده شده است

بسیاری از متصدیان داروخانه‌ها اعتقاد دارند فعالیت یک داروخانه با وجود وضعیت بیمه‌ها و عدم دریافت طلب هایشان دیگر سودی ندارد. چندی پیش مهدی زارعی رئیس شورای عالی داروخانه‌ها گفت: عدم توجه و رسیدگی به مشکلات روزافزون داروخانه‌ها و تداوم وضعیت فعلی حاکم بر حوزه دارو موجب ورشکستگی اکثر داروخانه‌ها خواهد شد. 

او همچنین با بیان اینکه در شرایط کنونی فعالیت اکثر داروخانه‌ها توجیه اقتصادی ندارند و عملا زیانده است گفت: اگر به مشکلات داروخانه‌ها رسیدگی نشود بزودی صنعت داروخانه داری بخش خصوصی نابود خواهد شد و رفع مشکلات صنعت دارو و داروخانه داری عزم جدی دولت و مجلس را می‌طلبد.

زارعی ادامه داد: عواملی از قبیل کاهش حاشیه سود دارو برای داروخانه ها، عدم افزایش تعرفه خدمات دارویی متناسب با تورم، افزایش مالیات داروخانه، افزایش هزینه ها‌ی جاری داروخانه‌ها از قبیل اجازه و هزینه پرسنلی و آب و برق و سیستم‌های سخت و نرم افزاری مورد نیاز، کمبود‌های دارویی، اجرای ناقص طرح دارویار موجب کاهش نقدینگی داروخانه‌ها شده است.

رئیس شورای عالی داروخانه‌ها اعتقاد دارد، عدم پرداخت مطالبات داروخانه‌ها توسط بعضی از سازمان‌های بیمه گر، تاسیس بی رویه و نامتوازن و سطح بندی نشده داروخانه ها، تغییرات پی در پی آیین نامه و قوانین مربوطه، منع واردات دارو‌ها و محصولات پوستی و بهداشتی مورد نیاز بیماران که سالیان سال در کشور مصرف داشتند موجب توسعه قاچاق و بازار غیر رسمی شده و عملا درصد زیادی از حجم بازار دارویی و بهداشتی را از داروخانه‌ها خارج کرده و همچنین سلامت بیماران را به خطر انداخته است.

زارعی فروش اینترنتی و غیر مجاز دارو خارج از داروخانه، تحمیل تکالیف اجباری هزینه بر به داروخانه‌ها توسط سازمان غذا و دارو و سازمان‌های بیمه گر، سیاست توزیع نامناسب دارو در داروخانه‌های دولتی و شبه دولتی، سبد فروشی و نقد فروشی شرکت‌های دارویی را از دیگر معضلات این صنعت برشمرد.

هر روز که از روز‌های بحرانی دارو در کشور ما می‌گذرد این سوال پیش می‌آید که آیا عزمی برای بهبود اوضاع وجود دارد؟ یا قرار است وضع به همین منوال بماند یا حتی بدتر شود!