اهمیت صنعت حمل ‌و نقل در اقتصاد کشور | اخبار اصلاحات

به گزارش نذیر کرمان به نقل از ایسنا، صنعت حمل ‌و نقل یکی از بخش‌های کلیدی در توسعه اقتصادی کشور است که نقش بسزایی در جابه‌جایی کالاها و تسهیل فرآیندهای اقتصادی ایفاء می‌کند. با پیشرفت فناوری و توجه ویژه به نوسازی ناوگان و بهبود زیرساخت‌ها، این صنعت روز به روز توانمندتر می‌شود. ۲۶ آذر، «روز حمل ‌و نقل و رانندگان»، فرصتی ارزشمند برای مرور این دستاوردها و تقویت جایگاه این بخش در تحقق اهداف توسعه‌ای کشور است.

تاریخچه روز ملی حمل ‌و نقل

۲۶ آذر، روز ملی حمل ‌و نقل از روزهای افتخارآمیز تاریخ غرورانگیز جمهوری اسلامی ایران است. ۲۶ آذر ۱۳۶۲ در اوج حملات رژیم بعث عراق به کشورمان، امام خمینی (ره) در پیام تاریخی خود از رانندگان ناوگان باری خواستند تا به بنادر مراجعه کنند و کالاهای اساسی را به شهرها برسانند و هزاران راننده با لبیک به فرمان رهبر کبیر انقلاب، راهی جنوب کشور شده و تاریخ‌ساز شدند.

وزارت راه و ترابری در سال ۱۳۷۶ و با هدف زنده نگه‌داشتن فرمان تاریخی امام(ره) و اقدام مجدانه فعالان عرصه حمل ‌و نقل کشور، ۲۶ آذر را به عنوان روز ملی حمل ‌و نقل به شورای فرهنگ عمومی کشور پیشنهاد کرد و از آن روز تا به الان روز ملی حمل ‌و نقل، فرصتی برای یادآوری اخلاص، شجاعت و صداقت فعالان عرصه حمل ‌و نقل و قدرشناسی از خدمات ارزشمند رانندگان و مهلتی برای بازبینی وضعیت، مسائل و مشکلات موجود بر سر راه این بخش به منظور دستیابی به وضعیت مطلوب است.

طبق آمارهای وزارت راه و شهرسازی، در ایران حدود ۸۰۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم در بخش حمل ‌و نقل مشغول به فعالیت هستند که جایگاه هفتم اشتغال‌زایی دولتی در اقتصاد کشور است. همچنین، این صنعت بیش‌از ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است و به عنوان یکی از پایه‌های اصلی توسعه اقتصادی شناخته می‌شود. توسعه زیرساخت‌های حمل ‌و نقل، از جمله جاده‌ها و خطوط ریلی، به‌طور مستقیم به افزایش حجم جابه‌جایی کالا و خدمات کمک کرده است.

رانندگان به عنوان یکی از ارکان اصلی این صنعت در طول سال‌های گذشته، با چالش‌های مختلفی روبه‌رو بوده‌اند. به گفته انجمن صنفی رانندگان، بیش‌از ۴۹درصد از کامیون‌های فعال در کشور فرسوده و البته نیازمند نوسازی هستند. این موضوع علاوه‌بر کاهش ایمنی، تأثیر مستقیمی بر کیفیت خدمات حمل ‌و نقل دارد. در نتیجه، توجه به نوسازی ناوگان حمل ‌و نقل، یکی از مهم‌ترین مطالبات این روز است که در روز ملی حمل ‌و نقل مورد تأکید قرار می‌گیرد.

همچنین، بر اساس گزارش‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، مشکلات زیست‌محیطی نظیر آلودگی‌های ناشی از خودروهای سنگین و سوخت‌های فسیلی نیز از دیگر چالش‌های این حوزه است که در این روز مورد بررسی قرار می‌گیرد. به همین دلیل، افزایش استفاده از فناوری‌های سبز و توسعه حمل ‌و نقل پایدار یکی از اولویت‌های اصلی دولت در سال‌های اخیر بوده است.

نقش رانندگان در دوران دفاع مقدس

رانندگان در دوران دفاع مقدس نقشی حیاتی در پشتیبانی لجستیکی ایفاء کردند و با انتقال مواد غذایی، تجهیزات و مهمات از خطوط مقدم به عمق جبهه‌ها، خدمات شایسته‌ای ارائه دادند. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که بیش‌از ۴ هزار کامیون و خودروهای سنگین در عملیات پشتیبانی جبهه‌ها شرکت داشتند که بیشتر آن‌ها تحت خطرات شدید امنیتی و در مسیرهای بسیار صعب‌العبور فعالیت می‌کردند. این افراد جان خود را برای حفظ استقلال کشور به خطر انداختند و یاد و خاطره فداکاری آن‌ها در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار شده است.

در شرایط جنگی، فرسودگی خودروها و کمبود قطعات یدکی، بزرگ‌ترین چالش رانندگان بود. طبق گزارش بنیاد شهید، بسیاری از کامیون‌های استفاده‌شده در جنگ به دلیل نداشتن تجهیزات مناسب و نبود خدمات تعمیراتی، نیازمند تعمیرات اساسی بودند که نشان‌دهنده سختی فعالیت آن‌ها در این دوره است. با این‌حال، این قشر از مردم با تمام محدودیت‌ها به وظایف خود پایبند بودند و به انتقال تجهیزات حیاتی به خط مقدم پرداختند.

همچنین، گزارش‌های رسمی از نقش ویژه رانندگان در نجات جان افراد آسیب‌دیده حکایت دارد. آن‌ها با طی مسافت‌های طولانی و در شرایط بحرانی، موفق به حمل مجروحین و انتقال تجهیزات پزشکی به مناطق مرزی شدند. این خدمات ارزشمند در زمان جنگ، به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از پیروزی‌های دفاع مقدس تلقی می‌شود.

نقش حمل ‌و نقل در ترانزیت‌های بین‌المللی

حمل ‌و نقل بین‌المللی ایران نقش مهمی در افزایش تعاملات تجاری با کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان دارد. بر اساس آمار گمرک ایران، حجم ترانزیت کالا از ایران در سال‌های اخیر به بیش‌از ۱۷میلیون تُن رسیده است که نشان‌دهنده جایگاه استراتژیک کشور در مسیرهای ترانزیتی است. از جمله کریدورهای مهم شمال – جنوب و شرق – غرب، ایران را به اروپا، روسیه، چین و کشورهای خلیج‌فارس متصل کرده است. این کریدورها، علاوه‌بر کاهش هزینه‌های حمل ‌و نقل، فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای فعالان بخش حمل ‌و نقل فراهم آورده‌اند.

علاوه‌بر این، توسعه بنادر و فرودگاه‌های بین‌المللی در ایران نیز در تسهیل ترانزیت مؤثر بوده است. به عنوان مثال، بندر شهید رجایی که یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری ایران است، ظرفیت تخلیه و بارگیری بیش‌از ۶ میلیون TEU کانتینر را دارد و این امر منجر به ارتقاء جایگاه ایران در شبکه جهانی حمل ‌و نقل دریایی شده است.

همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت حمل ‌و نقل ترانزیتی، موجب بهبود فرآیندهای این بخش شده است. سامانه‌های هوشمند ردیابی کالا، کاهش خطاهای انسانی را به همراه داشته و باعث افزایش سرعت و دقت در فرآیند ترانزیت می‌شوند. طبق آمارهای منتشر شده توسط وزارت راه و شهرسازی، این تحول فناورانه توانسته است سهم ایران از بازار ترانزیت بین‌المللی را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.

اهمیت حمل ‌و نقل در اقتصاد کشور

صنعت حمل ‌و نقل یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی کشور است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، حدود ۹۰ درصد جابه‌جایی کالاها از طریق جاده‌ای انجام می‌شود که نشان‌دهنده اهمیت آن در زنجیره تأمین است. علاوه‌بر این، سهم حمل ‌و نقل در تولید ناخالص داخلی کشور، بیش از ۹ درصد است که تأثیر چشمگیری بر رشد اقتصادی دارد. بهبود زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در توسعه این صنعت، به افزایش بهره‌وری در تولید و توزیع کالاها کمک کرده است.

یکی از چالش‌های اساسی این صنعت، فرسودگی ناوگان حمل ‌و نقل است که تأثیر مستقیمی بر کاهش کیفیت خدمات دارد. در سال‌های اخیر، میزان کمی از ناوگان عمومی نوسازی شده است که این اتفاق از نیازهای روزافزون کشور است. علاوه‌بر این، بهبود سیستم‌های حمل ‌و نقل هوشمند، از قبیل هوش مصنوعی برای مدیریت بهتر ناوگان، می‌تواند به بهینه‌سازی فرآیندهای حمل ‌و نقل کمک کند.

توجه به حمل ‌و نقل پایدار نیز یکی دیگر از اولویت‌های این صنعت است. به عنوان نمونه، استفاده از خودروهای الکتریکی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی به عنوان بخشی از اهداف کلان توسعه پایدار مطرح شده است. بر اساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، کاهش آلودگی‌های ناشی از خودروهای سنگین در مسیرهای درون‌شهری بیش‌از ۲۰ درصد طی پنج سال اخیر بوده است.

دستاوردهای صنعت حمل ‌و نقل در ایران

صنعت حمل ‌و نقل ایران در سال‌های اخیر، شاهد پیشرفت‌های قابل‌توجهی بوده است. به عنوان مثال، توسعه خطوط ریلی پرسرعت و مدرن‌سازی ناوگان هوایی، باعث افزایش سرعت و کیفیت خدمات شده است. به گزارش وزارت راه و شهرسازی، ایران در حال حاضر بیش‌از ۱۲ هزار کیلومتر خط ریلی با سرعت‌های بالا دارد که در مقایسه با سال‌های گذشته، پیشرفت قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

همچنین، افزایش استفاده از سیستم‌های هوشمند در مدیریت ناوگان حمل ‌و نقل، یکی دیگر از دستاوردهای مهم این صنعت است. سیستم‌های GPS و نظارت از راه دور، دقت و ایمنی بیشتری در جابه‌جایی کالا و خدمات ایجاد کرده‌اند. طبق آمار منتشر شده، خطاهای انسانی در حمل ‌و نقل بارهای سنگین، به میزان ۳۵ درصد کاهش یافته است.

در کنار این دستاوردها، توسعه حمل ‌و نقل پایدار نیز از جمله محورهای اصلی برنامه‌های توسعه این صنعت است. به عنوان مثال، در سال‌های اخیر، بخشی از ناوگان حمل ‌و نقل عمومی شهری به خودروهای برقی و هیبریدی تبدیل شده است، که این امر به کاهش آلایندگی‌های محیطی کمک شایانی کرده است.

مشکلات و چالش‌های صنعت حمل ‌و نقل

صنعت حمل ‌و نقل ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که مهم‌ترین آن‌ها فرسودگی ناوگان و کمبود زیرساخت‌های لازم است. به گفته مرکز آمار ایران، بیش از ۵۰ درصد ناوگان حمل ‌و نقل عمومی کشور فرسوده است که این مسئله به‌طور مستقیم بر ایمنی و کارآیی خدمات تأثیر می‌گذارد. علاوه‌بر این، افزایش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیز بر وضعیت اقتصادی رانندگان و صاحبان ناوگان تأثیر گذاشته است.

مشکل دیگری که در این صنعت وجود دارد، نبود سرمایه‌گذاری کافی در فناوری‌های جدید است. به عنوان مثال، بر اساس آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، میزان به‌کارگیری تکنولوژی‌های هوشمند در مدیریت ناوگان حمل ‌و نقل تنها ۱۵ درصد بوده که نیازمند بهبود جدی است. این موضوع، سبب کندی روند رشد این صنعت در رقابت‌های جهانی شده است.

در کنار این مشکلات، عدم وجود استانداردهای یکپارچه برای حمل ‌و نقل بین‌المللی نیز چالشی اساسی به شمار می‌رود. به گفته انجمن بین‌المللی حمل ‌و نقل، نبود هماهنگی بین قوانین داخلی و بین‌المللی، روند ترانزیت کالا را پیچیده‌تر کرده و هزینه‌ها را افزایش داده است.

تاثیر تحولات فناوری در حمل ‌و نقل

تحولات فناوری، صنعت حمل ‌و نقل را متحول کرده و به افزایش کارآیی و ایمنی خدمات کمک کرده است. بر اساس گزارش مرکز توسعه فناوری‌های حمل ‌و نقل هوشمند، استفاده از هوش مصنوعی و سیستم‌های اتوماسیون در مدیریت ناوگان، باعث کاهش زمان جابه‌جایی و افزایش دقت شده است. این فناوری‌ها همچنین، با کاهش خطاهای انسانی و کنترل بهتر مسیرها، نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات دارند.

علاوه‌بر این، افزایش استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی در ناوگان حمل ‌و نقل عمومی، شاهد پیشرفت قابل‌توجهی بوده است. به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، میزان آلودگی‌های ناشی از خودروهای سنگین کاهش ۴۰ درصدی داشته است. همچنین، توسعه سیستم‌های ردیابی آن‌لاین برای مدیریت بهتر ناوگان، به بهینه‌سازی مسیرها و کاهش مصرف سوخت کمک کرده است.

یکی دیگر از دستاوردهای فناوری، افزایش استفاده از ربات‌های هوشمند در بخش لجستیک و توزیع است که به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت در این فرآیندها کمک کرده است. این تحول، به‌ویژه در خدمات ترانزیت بین‌المللی، اثرگذار بوده و امکان ارائه خدمات مؤثرتر را فراهم کرده است.

نقش دولت در حمایت از صنعت حمل ‌و نقل

دولت نقش بسیار مهمی در حمایت از صنعت حمل ‌و نقل دارد و با تخصیص بودجه‌های کلان به توسعه‌ی این حوزه، تلاش دارد تا مشکلات مختلف این صنعت را کاهش دهد. به گفته وزارت راه و شهرسازی، بیش‌از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت‌های حمل ‌و نقل در طی سال‌های اخیر هزینه شده است که نشان‌دهنده توجه جدی به این بخش است. همچنین، ارائه‌ی تسهیلات مالی و بیمه‌ای به صاحبان ناوگان و رانندگان، از جمله اقدامات حمایتی دولت به شمار می‌رود.

در زمینه‌ی توسعه‌ی فناوری‌های جدید، دولت به ارائه مشوق‌های مالیاتی برای نوآوری در صنعت حمل ‌و نقل پرداخته است. به گزارش سازمان امور مالیاتی، شرکت‌هایی که به توسعه سیستم‌های هوشمند در مدیریت ناوگان اقدام کنند، از تخفیفات مالیاتی قابل‌توجهی برخوردار می‌شوند که این امر به بهبود کیفیت خدمات کمک خواهد کرد.

«جواد هدایتی» مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل ‌و نقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل ‌و نقل جاده‌ای با تاکید بر ضرورت مدیریت واحد پایانه‌های مرزی، گفت: «روند ترانزیت کشور رو به‌ رشد است و پیش‌بینی‌ها از تحقق ترانزیت جاده‌ای ۱۸ میلیون‌تنی تا پایان سال‌جاری(۱۴۰۳) حکایت دارد، البته در پی ابلاغ برنامه هفتم توسعه کشور و تعیین چشم‌انداز ۴۰ میلیون‌تنی ترانزیت از قلمرو کشور، باید اقدامات لازم را در پیش گیریم.»

جایگاه رانندگان در توسعه پایدار

رانندگان به عنوان یکی از پایه‌های اصلی توسعه پایدار در صنعت حمل ‌و نقل شناخته می‌شوند. بر اساس گزارش سازمان توسعه حمل ‌و نقل پایدار، رانندگان با بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش آلایندگی، به حفظ محیط زیست کمک شایانی کرده‌اند. در سال‌های اخیر، بخشی از ناوگان حمل ‌و نقل عمومی به خودروهای هیبریدی و برقی تبدیل شده است که نتیجه تلاش‌های این قشر برای کاهش آلودگی‌ها است.

افزایش بهره‌وری رانندگان از طریق آموزش‌های مستمر نیز باعث بهبود شرایط کاری آن‌ها شده است. به گفته وزارت آموزش و پرورش، رانندگان با گذراندن دوره‌های حرفه‌ای در زمینه مدیریت ناوگان و فناوری‌های جدید، عملکرد بهتری از خود نشان داده‌اند. این امر به توسعه پایدار حمل ‌و نقل کمک می‌کند، زیرا رانندگان نقش مهمی در کاهش مشکلات زیست‌محیطی و افزایش ایمنی جاده‌ها دارند.

همچنین، مشارکت رانندگان در برنامه‌های حمایتی و توسعه‌محور، زمینه را برای رشد پایدار این صنعت فراهم آورده است. با حمایت مستمر از این قشر، می‌توان به تحقق اهداف توسعه پایدار در بخش حمل ‌و نقل امیدوار بود.

قدردانی از زحمات رانندگان در تمامی بخش‌ها

رانندگان، به عنوان ستون‌های اصلی صنعت حمل ‌و نقل، هر روز در حال ارائه خدمات سخت و طاقت‌فرسا هستند. به گفته سازمان حمل ‌و نقل جاده‌ای، بیش‌از ۹۰ درصد از بار و کالای کشور از طریق جاده‌ها جابه‌جا می‌شود که این امر نشان‌دهنده‌ی وابستگی بالای کشور به فعالیت این قشر است. با این‌حال، مشکلات بسیاری از جمله نوسازی ناوگان و کاهش حقوق رانندگان، همچنان گریبانگیر این صنعت است.

در سال‌های اخیر، توجه بیشتری به بهبود شرایط کاری رانندگان شده است. با حمایت دولت و افزایش برنامه‌های حمایتی، تلاش شده تا مشکلات اساسی این قشر کاهش یابد. این زحمات ارزشمند باید به‌صورت مستمر مورد تقدیر قرار گیرد تا انگیزه‌ی بیشتری برای ارائه خدمات بهتر در صنعت حمل ‌و نقل ایجاد شود.

از این‌رو، روز ملی حمل ‌و نقل، فرصتی ارزشمند برای قدردانی از زحمات بی‌شائبه‌ی رانندگان است که با ایثار و تلاش، به توسعه پایدار این صنعت کمک کرده‌اند.

با توجه به مطالب فوق، ۲۶ آذر، «روز حمل ‌و نقل و رانندگان» فرصتی است تا جایگاه این صنعت مهم در کشور مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با استفاده از فناوری‌های نوین و مدیریت بهینه ناوگان، صنعت حمل ‌و نقل قادر به دستیابی به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در افزایش کارآیی و تسهیل فرآیندهای جابه‌جایی کالا و خدمات شده است. تحقق ۱۸ میلیون تُن ترانزیت جاده‌ای گامی مؤثر در توسعه پایدار کشور است که با حمایت‌های دولت و نوآوری در این حوزه، بهبود چشمگیری در بخش حمل ‌و نقل ایجاد خواهد شد.

همچنین، نقش رانندگان به‌عنوان اصلی‌ترین عامل این صنعت، در این فرآیند بی‌بدیل است. تلاش‌ها و فداکاری‌های این قشر، همراه با فناوری‌های به‌کار رفته، موجب ارتقاء سطح خدمات حمل ‌و نقل شده و آینده‌ای روشن‌تر برای این حوزه رقم می‌زند. ادامه‌ی این مسیر همراه با بهبود زیرساخت‌ها و تقویت دانش فنی، تضمین‌کننده‌ی توسعه پایدار و رشد اقتصادی بیشتر کشور خواهد بود. با تداوم حمایت از صنعت حمل ‌و نقل، شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در کاهش مشکلات و افزایش بهره‌وری خواهیم بود که در نهایت منجر به افزایش رفاه اجتماعی خواهد شد.