از نخستین‌ساکنان بهشت زهرا تا سنگ قبر ۴۵۰ میلیونی! +عکس و فیلم

اگر از قدیمی‌ترها بپرسید یکی از خبرهایی‌ که در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه دهان به دهان می‌شد، داستان اولین متوفی در بهشت زهرا(س) و اهدای یک دستگاه پیکان به خانواده متوفی بود.

نذیر کرمان، چند سالی بین‌شان جدایی افتاده و حالا کنار هم هستند؛ در خانه‌ای ابدی در قدیمی‌ترین قطعه بهشت زهرا(س). فرقی نمی‌کند مرد زودتر رخت سفر بسته باشد یا همسرش؛ کسی که اینجا جا مانده برای عزیز سفرکرده‌اش مزاری جادار تدارک دیده که دیر یا زود او را هم در خودش بپذیرد و دوباره کنار هم باشند.

در قدیمی‌ترین قطعه آرامستان بهشت زهرا(س) شمار مزارهای دوطبقه که زوجین ساکن آن هستند فراوان است؛ مزارهایی دوطبقه با سنگ‌های امروزی که در کنار سنگ قبرهای ساده رنگ‌ورورفته قدیمی دیده می‌شوند. اینجا نخستین قطعه بهشت زهراست؛ جایی که قصه پا گرفتن بزرگ‌ترین آرامستان پایتخت آغاز می‌شود.

یک بهشت سرسبز

تیزی آفتاب دم ظهر، سکوت بهشت زهرا(س) را سنگین‌تر کرده است. برای رسیدن به قطعه یک باید بخش‌های اداری و خدماتی آرامستان و مزارهای جورواجوری را که در قطعات مختلف به چشم می‌خورند یکی یکی پشت سر بگذاری تا به قطعه یک، در ضلع شرقی آرامستان برسی.

تک و توک افرادی که از خروجی باب‌الزهرا در رفت‌وآمدند، تنها رهگذران این قطعه‌اند.

درختان لابه‌لای سنگ مزارها سن‌وسال‌دار و پرسایه هستند و نهال‌های اندکی هم که به تازگی کاشته شده‌اند، نرم نرمک در حال قدکشیدنند.

تعداد مزارهای چندطبقه که سنگ‌های شیک و زیبای امروزی روی آنها گذاشته شده کم نیستند و سنگ قبرهای کوچک قدیمی که اغلب از سنگ‌های مرمر سفید، سبز، خاکستری و قرمز تراشیده شده‌اند لابه‌لای این مزارهای امروزی جا خوش کرده‌اند.

در میان این قبرهای قدیمی کمتر مزاری می‌توان یافت که تصویر فرد مدفون روی آن حک شده باشد. نوشته‌ها هم کوتاه و مختصرند و بازماندگان خوددار این اموات از اشعار و ابیات عاطفی برای نشان دادن احساساتشان کمتر استفاده کرده‌اند، اما مردگانی که سال‌های بعد همسایه و همدمی آشنا پیدا کرده‌اند و یک یا دو تن از نزدیکانشان در قبور ۲ و ۳ طبقه آنها دفن شده‌اند، به رسم مردم امروزی اشعاری جانسوز هم روی سنگ مزارهای نونوارشان حک شده است.

همسرانی که همخانه ماندند

تصاویر و نوشته‌هایی که روی بسیاری از سنگ مزارهای دوطبقه حجاری شده، نشان می‌دهد ساکنان آنها زوج‌هایی همدل و وفادار هستند که یکی از آنها در اواخر سال ۱۳۴۹ یا اوایل دهه ۵۰ از دنیا رفته و پس از آنکه همسرشان دیر یا زود به آنها پیوسته‌اند، بازماندگان‌شان از سنگ‌های گران‌قیمت ایرانی و برزیلی یا سنگ‌های شبق گران‌قیمت برایشان سنگی نو تراشیده‌اند. باد و باران، قبور درگذشتگانی را که همخانه نداشته‌اند و سنگ مزارشان تعویض و نونوار نشده به کلی از بین برده و دیگر حتی نام و نشان متوفیان هم خوانا نیست.

روی بسیاری از سنگ مزارها با کلمه و اشاره‌ای، شرح حال متوفی نوشته شده تا رهگذران بدانند فردی خاص و متفاوت زیر این سنگ خفته است: دکتر سیمین آذری، نظام پزشکی ۱۱…. وفات ۷/۹/۱۳۴۹….آرزو غفارپور، دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران، وفات ۱۲/۵/۱۳۴۹….سارا غفارپور فرد کهن تبریزی، فرزند داداشم… م. زهرا باغلوچه لوئی، وفات ۹/۱۱/۱۳۴۹…در بعضی از سنگ‌ها هم در کنار این نوشته‌ها نمادهای تصویری مختلفی مانند چتر، قلم و…حکاکی کرده‌اند تا گویای مهارت متوفی در اموری مانند چتربازی و نویسندگی باشد.

هم‌شکل بودن ورودی آرامگاه‌های خانوادگی که در حاشیه قطعه یک ردیف شده‌اند به این آرامگاه‌ها نظم و نسق خاصی بخشیده و استفاده از آجرهای قزاقی و طرح‌های اسلیمی لاجوردی در طرح محراب سردرها بر زیبایی آنها افزوده‌ است.

اولین متوفی بهشت زهرا چه کسی بود / آیا برای دفن به خانواده او پیکان هدیه دادند؟

بر اساس نوشته روی مزار و شواهد و قرائن موجود، اولین متوفی بهشت زهرا(س) تهران مرحوم «محمدتقی خیال» فرزند علی، متولد سال ۱۳۲۴ بوده که ۲۷ تیرماه سال ۱۳۴۹ از دنیا رفته و به تقدیر روزگار نامش در فهرست اولین‌های تهران به ثبت رسیده است.

«مهین‌دخت خیال» فرزند محمدتقی است سال ها پیش خاطراتی از آن دوران بیان کرده است: «درست یک هفته قبل از اینکه پدرم از دنیا برود، علائم بیماری در او بروز کرده بود و به‌همین‌خاطر او را در بیمارستان شرکت نفت تهران بستری کردیم. در همان روزها بود که به‌طور اتفاقی مطلبی در روزنامه کیهان خواندم که درباره افتتاح بهشت زهرای تهران بود. نمی‌دانم چرا، ولی روزنامه را نگه داشتم. درست ۲۷ تیر ۱۳۴۹ بود که پدرم از دنیا رفت و آن‌موقع بود که به یاد آن آگهی افتادم و با شماره‌ای که داده بودند، تماس گرفتم تا پدرم را در بهشت زهرا (س) دفن کنیم.»

او با سازمان بهشت زهرا تماس می‌گیرد و مراحل دفن اولین ساکن این گورستان طی می‌شود:«هنوز آن روز تلخ را به‌خوبی به یاد دارم. یک ماشین بنز مشکی پر از گل، جنازه پدرم را از مسگرآباد به بهشت زهرا (س) برد و با تشریفات خاصی او را به خاک سپردند. بعدها در نشریات زیادی مثل توفیق نوشته بودند:«به بازماندگان اولین نفری که در بهشت زهرای تهران دفن شده باشد، یک پیکان هدیه می‌دهند»؛ اما این تنها شایعه‌ای بود که دهان به دهان بین مردم چرخید.»

از اولین قبر بهشت زهرا تا سنگ قبر ۴۵۰ میلیونی!

تا پیش از شکل‌گیری بهشت زهرا (س) متوفیان در آرامستان‌های مختلف تهران به خاک سپرده می‌شدند. بهشت زهرا در سال ۱۳۴۹ پذیرای اولین متوفی و به نام محمد تقی خیال در آن دفن شد. قیمت قبر در آن زمان ۱۵۰ تومان بود. قیمت قبر در آن زمان تقریبا برابر با حقوق یک ماه یک کارگر بود.

حالا بهشت زهرا به یکی از بزرگ‌ترین قبرستان‌های جهان تبدیل شده که تاکنون بیش از یک ۱.۷ میلیون نفر در آن دفن شده‌اند و سنگ قبرهای ۴۵۰ میلیونی بر برخی مزارهایش نصب می‌شود.

این ماجراها را در ویدئو زیر می‌بینید.

از نخستین‌ساکنان بهشت زهرا تا سنگ قبر ۴۵۰ میلیونی! +عکس و فیلم

منبع: مشرق
? از نخستین‌ساکنان بهشت زهرا تا سنگ قبر ۴۵۰ میلیونی! +عکس و فیلم