۹۹.۸ درصد مساحت کرمان درگیر درجات مختلف خشکسالی است

نذیر کرمان- گروه استان‌ها: خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشورهای واقع در عرض‌های جنب حاره ای مانند ایران است. خشکسالی امری است عادی و ممکن است در هر محلی رخ داده و پیامدهای نامطلوب به همراه داشته باشد.

محسن عراقی زاده در گفت و گو با نذیر کرمان با اشاره به اطلاعات بارش ثبت شده در ایستگاه‌های سینوپتیک سازمان هواشناسی گفت: بارش تجمعی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ کشور برابر با ۱۹۲ میلیمتر است که نسبت به بارش سال زراعی گذشته (۱۷۸میلیمتر) به میزان ۷.۶ درصد افزایش و بلند مدت (۲۳۵ میلیمتر) به میزان ۱۸.۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: بررسی تغییرات بارش استان‌ها طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در مقایسه با بلند مدت حاکی از بی هنجاری منفی بارش در بیست و پنج استان کشور می‌باشد. که درصد کم بارشی در استان کرمان نسبت به بلند مدت ۳۸ درصد بوده است.

کاهش بارندگی در کرمان

عراقی زاده افزود: میانگین بارش‌ها در استان کرمان طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به میزان ۸۵ میلیمتر بوده است که این میزان در مدت مشابه سال گذشته و بلند مدت به ترتیب ۱۰۸ و ۱۳۷ میلیمتر است.

وی ادامه داد: این میزان بارش نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲۱ درصد و نسبت به آمار بلند مدت مشابه به میزان ۳۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است در این مدت تنها ۶۲ درصد بارش سال کامل آبی تامین شده است.

مدیرکل هواشناسی استان کرمان ادامه داد: در میان شاخص‌های برآورد خشکسالی شاخص استاندارد بارش تبخیر و تعرق SPEI براساس میزان بارندگی و درجه حرارت و محاسبه تبخیر و تعرّق و بیلان آب به نام شاخص بارندگی تبخیر و تعرّق استاندارد شده، تعریف می‌شود.

عراقی زاده افزود: این شاخص توانایی محاسبه شاخص خشکسالی در مقیاس‌های زمانی مختلف را دارد و همچنین می‌تواند اثرات تغییرات درجه حرارت را در ارزیابی خشکسالی لحاظ نماید.

وی با اشاره به وجود اقلیم‌های مختلف در مناطق خشک و نیمه خشک افزود: در این مناطق میزان تبخیر و تعرّق دارای پتانسیل بسیار زیاد است، متغیر دما و تأثیر آن بر بیلان آب دارای اهمیت ویژه ای است.

در بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص SPEI افزایش مدت دوره بررسی بیانگر خشکسالی‌های اندوخته و تجمیع یافته‌ای است که در بستر طبیعت باقی مانده است

مدیرکل هواشناسی استان کرمان ادامه داد: در بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص SPEI افزایش مدت دوره بررسی بیانگر خشکسالی‌های اندوخته و تجمیع یافته‌ای است که در بستر طبیعت باقی مانده است.

عراقی زاده خاطرنشان کرد: بررسی و تحلیل خشکسالی در استان کرمان بر اساس شاخص استاندارد بارش- تبخیر و تعرق (SPEI) در دوره یک ساله تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۲ بیانگر آن است که در تمامی شهرستان‌های استان خشکسالی با درجات مختلف دیده می‌شود و در مجموع ۹۹.۸ درصد مساحت استان درگیر درجات مختلف خشکسالی بوده به نحوی که ۱.۲ درصد مساحت استان خشکسالی خفیف، ۶.۷ درصد خشکسالی متوسط ۲۲.۴ درصد خشکسالی شدید و ۶۹.۳ درصد خشکسالی بسیار شدید و بخش محدودی از مساحت استان شهرستان‌های جیرفت و شهربابک در حد نرمال است.

وی ادامه داد: بر این اساس همانطور که در جدول درصد مساحت تحت تاثیر خشکسالی طی یک سال گذشته مشاهده می‌شود بجز میزان درصد کمی شهرستان‌های جیرفت و شهر بابک سایر شهرستان‌های استان صد درصد مساحت شان درگیر خشکسالی می‌باشد.

عراقی زاده ادامه داد: خشکسالی هواشناسی در استان طی دوره ۱۲۰ ماهه (۱۰ ساله) منتهی به شهریور ۱۴۰۲، نشان می‌دهد خشکسالی بلند مدت بیشترین تاثیر را بر منابع آبی می‌گذارد به همین دلیل خشکسالی هیدرولوژیکی نامیده می‌شود.

افزایش دما و کاهی بارندگی

وی افزود: تمام پهنه استان دچار خشکسالی خفیف تا بسیار شدید بوده و در واقع خشکسالی اندوخته در بستر طبیعت تجمع یافته است؛ لذا با توجه به افزایش ۱.۷ درجه‌ای دما در سال زراعی و افزایش تبخیر و تعرق و کاهش ۳۸ درصدی بارش نسبت به بلند مدت لازم است خشکسالی‌ها در استان بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

مدیرکل هواشناسی استان کرمان در ادامه به پهنه بندی خشکسالی هواشناسی بر اساس شاخص SPEI سه ماهه تا پایان مهر ماه ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: این شاخص بیانگر آن است که بیشتر مساحت استان نواحی غربی، شمالی و شرقی تحت تاثیر خشکسالی‌های بسیار شدید و سایر نقاط درجات خشکسالی خفیف تا شدید مواجه بوده، بجز نقاط محدودی در جنوب غرب شهرستان کرمان که در محدوده نرمال است.

وی گفت: بنابراین بررسی مؤلفه‌های پدید آورنده خشکسالی و تحلیل عوارض آن، یکی از نیازهای اساسی در مطالعات توسعه و احیاء منابع آب، خاک، کشاورزی و برنامه‌ریزی‌های محیطی و منابع طبیعی است که بدون شک روی تک تک مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی کشور تاثیر می‌گذارد. همچنین خشکی شدید هوا، پراکنش نامناسب بارندگی‌ها، افزایش درجه حرارت، بالا بودن میزان تبخیر، وضعیت بارندگی و منابع آب استان، وزش طوفان‌های شدید و هجوم ماسه بادی و گرد و غبار نیز از تبعات خشکسالی‌ها است.

به گزارش نذیر کرمان، طولانی شدن مدت عدم بارش مفید منطقه و کل استان را با بحران شدید کم آبی مواجه ساخته و سبب ایجاد اختلال در برنامه ریزی های توسعه‌ای، کاهش تولیدات کشاورزی و دامی و طغیان آفات و بیماری‌های گیاهی و به تبع آن مهاجرت ساکنین به دیگر مناطق شور و اثرات سوء بر بهداشت و درمان مردم دارد. با شناخت درست پدیده خشکسالی و پذیرش آن به عنوان یک واقعیت اقلیمی و گریزناپذیر کشور، می‌توان به این نتیجه رسید که مدیریت سازگاری با این پدیده، شاید ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین روش برای مواجهه با آن و کاهش خسارات ناشی از آن باشد.