فواید انتخاب دانشمندان برتر جهان/ نحوه گزینش نخبگان علمی چگونه است؟

نذیر کرمان؛ در تازه‌ترین گزارش دانشگاه استنفورد که بر مبنای تحلیل نتایج ارجاعات به برونداد‌های علمی در سال ۲۰۲۴ منتشر شده است، محمدمهدی فروغی عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهید حاج قاسم سلیمانی کرمان برای سومین سال متوالی در فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان در سال ۲۰۲۴ قرار گرفت.

 فروغی سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ نیز توانسته بود جزء دو درصد دانشمندان برتر جهان انتخاب شود، از دیگر افتخارات علمی نامبرده می‌توان کسب پژوهشگر برتر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی استان کرمان ۱۴۰۱، نویسنده برتر کتاب نانو فناوری در جشنوراه سراسری نانو کشور سال ۱۳۹۷، نویسنده برتر کتاب استان کرمان سال ۱۴۰۰، نویسنده پراستناد‌ترین مقاله نانو در سال ۱۳۹۸، مقاله برتر نانو در جشنواره نانو فناوری کشور سال ۱۴۰۰، مقاله برتر کل دانشگاه آزاد اسلامی کشور در علوم پایه سال ۱۴۰۱، انتخاب ۶ مقاله توسط پایگاه ISI جزو مقالات پراستناد و جزو یک درصد برتر مقالات جهان را ذکر کرد. 

فروغی درباره سابقه عنوان جدید خود در  فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان به نذیر کرمان گفت: در آخرین به‌روزرسانی داده‌های علمی (ورژن هفتم) فهرست دانشمندان برتر استنفورد و الزویر شامل بهترین دانشمندان جهان که در سپتامبر ۲۰۲۴ منتشر شده است، جدیدترین به‌روزرسانی این ورژن، هفتمین نسخه از لیست دو درصد دانشمندان برتر است که داده‌های آن تا پایان سال ۲۰۲۳ را پوشش می‌دهد.

وی ادامه داد: داده‌ها از (اسکوپوس) Scopus جمع آوری شده‌اند و این ورژن به روزترین اطلاعات را تا یک اوت ۲۰۲۴ منعکس می‌کند. فهرست ۲ درصد دانشمندان برتر جهان دانشگاه استنفورد، رتبه‌بندی معتبری است که تأثیرگذارترین محققان را در طیف گسترده‌ای از زمینه‌های علمی برجسته می‌کند. این فهرست که با همکاری الزویر و بر اساس داده‌های اسکوپوس تهیه شده است، به عنوان ابزاری قدرتمند برای شناسایی رهبران علمی جهان عمل می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که نحوه انتخاب نخبگان علمی برتر به چه صورت است؟ گفت: لیست محققان برتر با استفاده از شاخص ترکیبی c-score که تأکید بر تأثیر استنادی (و نه صرفاً تعداد مقالات) دارد، محققانی را که در سال ۲۰۲۳ یا طی دوران حرف‌های خود استناد‌های بالایی دریافت کرده اند، شناسایی می‌کند. این شاخص به طور ویژه همکاری‌های مشترک و موقعیت نویسنده در مقالات (نویسنده اول، آخر یا تک نویسنده) را در نظر می‌گیرد. هدف این دیتاست ارائه مجموعه‌ای از سنجه‌های استنادی استاندارد شده برای ارزیابی تاثیر استنادی دانشمندان در رشته‌ها و حوزه‌های علمی مختلف است.

عضو فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان درباره فواید انتخاب دانشمندان برتر توضیح داد: این لیست، توسط محققان در پاسخ به نیاز به معیار‌های استنادی استاندارد در علم ایجاد شده است. شاخص‌های استنادی، مانند h-index و hm-index با تنظیم هم نویسندگی از دهه‌ها پیش به عنوان ابزار‌هایی برای ارزیابی اثربخشی و تأثیرگذاری علمی استفاده می‌شوند. در همین راستا، محققان تصمیم به ایجاد یک بانک داده عمومی و استاندارد گرفتند که علاوه بر تعداد استنادات، همکاری‌های علمی و وضعیت نویسندگی را نیز در نظر می‌گیرد. این پایگاه داده به صورت عمومی در دسترس است و برای همه محققان و علاقه‌مندان به علم به عنوان ابزاری معتبر محسوب می‌شود.