آخرین وضعیت تخلف دو پروژه در کرمان

به دنبال اظهارات اخیر رییس‌جمهور درباره اهمیت و حساسیت تعیین حریم آثار تاریخی با تاکید بر این‌که اختلالی در کسب‌وکار و معاش مردم ایجاد نکند، فریدون فعالی ـ مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان ـ درباره وضعیت تعیین حریم و عرصه آثار تاریخی این استان به فت فتو گفت: حدود هفت‌هزار اثر تاریخی در کرمان داریم که حدود ٨٠٠ اثر در فهرست آثار ملی و هفت اثر از میان آن‌ها در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند. در حال حاضر تعیین حریم و عرصه این آثار به عنوان یک ضرورت در حوزه کاری ما محسوب می‌شود. ٨۵ اثر از آثارِ ثبت شده حریم و عرصه مصوب دارند که ١٠ اثر از بین آن‌ها نیازمند بازنگری حریم است. ۶٠ اثر تاریخی دیگر نیز به تعیین حریم و عرصه نیاز دارند که در دستور کار قرار گرفته‌اند. مابقی آثار هم مشمول ضابطه عمومی حریم هستند.

به گفته او، باغ شاهزاده ماهان، قلعه دختر، قلعه اردشیر و باغ بیرم‌آباد از جمله آثاری به شمار می‌آیند که با توجه چالش‌هایی که دارند، نیازمند بازنگری حریم هستند.  

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان با بیان این‌که حریم آثار تاریخی با درنظر گرفتن چالش‌ها بازنگری می‌شوند، افزود: در قلعه دختر و قلعه اردشیر در محدوده‌های مختلف، ساخت‌وسازهایی انجام شده است، با وجود آن‌که حریم این آثار از قبل تعیین شده بود. برای رفع این مشکل بالغ بر ۴٠ گمانه‌ زده شده و باستان‌شناسان در دوره‌های مختلف تاریخی  مطالعاتی انجام داده‌اند و نتایج آن به پژوهشگاه میراث فرهنگی فرستاده شده و در قالب کمیته فنی، دلایل و مستندات ارائه و حرایم این آثار کوچک‌تر شد.  

فعالی درباره چالش‌های تعیین حریم و عرصه در کرمان توضیح داد: وقتی یک بنایی واجد ارزش شناخته و یا ثبت ملی می‌شود، قاعدتاً باید تعیین عرصه و حریم شود، حالا این حریم و عرصه ممکن است محدودیت‌هایی را برای برخی به وجود آورد، با این چالش در کل کشور روبرو هستیم. در استان کرمان نیز حریم و عرصه محدودیت‌هایی را برای افراد حقیقی به جود می‌آورد، در عین حال قانون در این باره تکلیف را تعیین می‌کند، اگر محدودیتی هم ایجاد می‌شود باید دولت برای رفع آن کمک کند. البته که منابع مالی دولت برای رفع این مشکل، محدود است و این چالش دیگری برای میراث فرهنگی است. حفظ و صیانت از آثار تاریخی بر عهده میراث‌فرهنگی است، اما انتظار می‌رود دیگر دستگاه‌های اجرایی کشور در این مسیر کمک‌کننده باشند و در رفع چالش‌های حریم و عرصه همکاری کنند.  

او افزود: برای ارگ تاریخی بم عرصه و حریمی مشخص کرده‌ایم، حالا اگر بناهایی در حریم و عرصه آن از قبل وجود داشته است مانعی ندارد، یا باید آن‌ها را تملک و از حریم خارج کنیم و یا صبر کنیم تا عمر مفید آن بنا تمام شود. حال اگر مالکِ بناها بخواهند تخریب و ساخت‌وساز جدیدی انجام دهند، اجازه آن را نمی‌دهیم. در سال ١٣٨٢ در زلزله بم چندین بنا در حریم ارگ تخریب شدند، ولی ما مجوز ساخت‌وساز دوباره ندادیم. همین موضوع چالش‌هایی را برای مردم ایجاد کرده است. به لحاظ حقوقی قانون می‌گوید باید یا زمین را تملک کنیم یا زمین معوض جایگزین شود، اما میراث فرهنگی چنین بودجه‌ای ندارد، درحالی‌که شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های اجرایی می‌توانند در این مسیر به کمک بیایند. البته این اتفاق در استان کرمان افتاده است و سازمان‌ها و مدیریت شهری برای رفع چالش‌های حریم و عرصه با میراث‌فرهنگی همکاری لازم را دارند، البته هنوز هم شرمنده تعدادی از همشهری‌های خود هستیم که همچنان در نوبتِ زمین معوض هستند.  

فعالی درباره آخرین وضعیت پروژه تجاری «ساروج پارس» که در حریم بازار و بافت تاریخی استان کرمان درحال ساخت است و به حریم منظری آثار تاریخی داخلی شهر کرمان نیز تعرض کرده و به دلیل لرزش‌هایی که موقع ساخت داشته، موجب تخریب بخش‌هایی از آثار تاریخی از جمله کاروانسرای کوزه‌گران شده است، اظهار کرد: در پروژه ساروج پارس بر خلاف ضابطه‌ای که تعیین شده بود، ساختمان را یک طبقه بیشتر ساختند، میراث فرهنگی به این موضوع اعتراض داشت و شکایت کرد. البته شائبه‌ای درباره صدور پروانه ساخت به وجود آمده است، در آن زمان ما مجوز سه طبقه با ارتفاع ۴/۵ متر داده بودیم، اما مالکان سه طبقه تجاری مدنظرشان بود، به هر حال یک طبقه از این پروژه اضافی است و به حریم منظری بازار و بافت تاریخی تجاوز کرده است. ما شکایت حقوقی انجام دادیم که متأسفانه رأی علیه اداره کل میراث فرهنگی کرمان صادر شد و دوباره از طریق مراجع قضایی به رأی صادر شده اعتراض کردیم و درخواست تجدید نظر داشتیم که در حال حاضر بخش حقوقی وزارتخانه پیگیرهای آن را انجام می‌دهد.  

او همچنین درباره آخرین وضعیت ساخت‌وساز تله‌کابین و هتل در حریم کوه شیوشگان و اقدامات میراث‌فرهنگی برای حفظ حریم این منطقه تاریخی، گفت: پروژه تله‌کابین شیوشگان مجوز ساخت دارد و هیچ استعلامی هم  برای ساخت آن از میراث‌فرهنگی نگرفته‌اند. برای تأسیس هتل بام کرمان هم که از سال ١٣٩٣ مجوز آن صادر شده است، میراث فرهنگی درباره ارتفاع آن درخواست داده که متناسب و همگِن با طبیعت برنامه‌ریزی شود که هنوز طرح و نقشه‌ای آن را به اداره میراث‌فرهنگی نیاورده‌اند. اگر امروز ساخت‌وسازی در اطراف شیوشگان انجام می‌شود مربوط به پروژه تله‌کابین است که مجوز دارد و متولی آن هم میراث‌فرهنگی نیست که بخواهد پاسخگو باشد.  

مدیرکل میراث فرهنگی، گرشکردی و صنایع‌دستی استان کرمان درباره تفویض اختیار تعیین حریم و عرصه به اداره کل استان‌ها نیز بیان کرد: در استان کرمان کمیته فنی و کارشناسان با تجربه‌ای داریم و براین اساس معتقدم تیم کارشناس ما توانایی دارد که درباره عرصه و حریم اظهار نظر کند حتی در سطح ملی، اما نظارت عالی هم باید بر عملکرد استان‌ها باشد. میراث فرهنگی با توجه به وظیفه و رسالتی که دارد، باید از آثار تاریخی محافظت کند و در موازین سیاستگذار با کسی تعارف ندارد. شاید در برخی از تعیین حرایم بتوان همکاری و کمک کرد و آن را بدون مشکلی تقلیل داد، اما به این معنا نیست که میراث فرهنگی برای منافع دیگر دستگاه‌ها از مواضع خود کوتاه بیاید.  

انتهای پیام